‘เพลงหรือดนตรี’ หนึ่งในสิ่งมหัศจรรย์ที่จรรโลงใจของมนุษย์ สรรสร้างจากการร้อยเรียงถ้อยคำ ตัวโน้ตและห้องเพลงทั้งแปด สำหรับบางคนเพลงกลับเป็นมากกว่าความบันเทิงหรือการขับร้อง แต่เพลงเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต เสมือน ‘กระจกสะท้อนเรื่องราว’ 

นิยามของเพลงในฐานะศิลปิน อาจเป็นการเล่าเรื่องชีวิตและประสบการณ์ของตนเอง หรือในฐานะผู้บริโภค อาจเป็นตัวกลาง ‘สื่อสารความรู้สึกนึกคิด’ ของตัวเองในช่วงเวลานั้น ๆ

ดังเช่น ‘อภิชัย ตระกูลเผด็จไกร’ หรือ ‘เล็ก Greasy Cafe’ แขกรับเชิญในวันนี้ของรายการ ‘Made My Day วันนี้ดีที่สุด’ ศิลปินผู้ที่ไม่เคยมองตัวเองเป็นศิลปิน แต่หลายคนกลับเอ่ยชมในฐานะศิลปินน้ำดีคนหนึ่ง ที่มากกว่าความสามารถ คือพรสวรรค์ของเขาในการสื่อสารสิ่งที่ต้องการจะสื่อ ผ่านตัวหนังสือที่เรียบเรียงเป็นบทเพลง ทำให้แฟนคลับหรือแฟนเพลงหลายคนถูกดึงดูดเข้าสู่บทเพลง พร้อมใช้บทเพลงของเขาเป็น ‘ตัวแทน’ ของอารมณ์ ความรู้สึกหรือสถานะตัวเอง

สิ่งหนึ่งที่เป็นหน้าที่หลักของเพลง คือ ‘ตัวแทนของความทรงจำ’ ไม่ใช่เรื่องแปลกแต่อย่างใด เชื่อว่าทุกคนมักมีความทรงจำที่ผูกกับเพลงนั้น ตั้งแต่ช่วงวัยเด็กหรือจวบจนปัจจุบัน องค์ประกอบของเพลงที่แตกต่างอาจทำให้แต่ละคนมีความทรงจำที่แตกต่างกัน

‘เนื้อหา’ ของเพลงที่มีความกินใจ พรรณนา คร่ำครวญถึงคนรักคนเก่า อาจทำให้นึกถึงช่วงเวลาหนึ่งของชีวิตเรากับแฟนเก่า

‘ช่วงเวลา’ ของเพลงฮิตที่ถูกปล่อยในช่วงวัยเด็ก อาจทำให้หวนนึกถึงวัยเด็กที่มีความสุขในตอนนั้น อย่าง เพลง ‘ชิมิ’ ของศิลปินบลูเบอร์นี่ อาร์สยาม ที่ทำให้ผู้เขียนนึกถึงชีวิตในช่วงวัยประถม และร้องเพลงนี้กับเพื่อนในห้องเรียน หรือฟังผ่านวิทยุตอนนั่งรถกลับบ้าน หรือเพลง ‘Ditto’ ของ ‘Newjeans’ ที่ฟังกี่ครั้งก็ชวนนึกถึงบรรยากาศหน้าหนาวของช่วงปลายธันวาคม ปี 2565

เราจึงอาจกล่าวได้ว่าเพลงที่เป็นตัวแทนของความทรงจำ อาจเกิดจากการที่เรามีอารมณ์หรือความรู้สึกร่วมกับเนื้องหาของมัน หรือที่เรียกกันว่า ‘การอินกับเพลง’

ดังบทสัมภาษณ์ของเล็ก Greasy cafe ที่กล่าวในรายการ Made My Day วันนี้ดีที่สุด ว่า 

“เพลงเรามันไม่ใช่ของเรา แต่เป็นของเขา (ผู้ฟัง) มันเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเขาด้วย ในการที่เราเขียนเรื่องในใจออกมา แล้วสามารถทำให้เขารู้สึกอะไรบางอย่างได้ เมื่อตกอยู่ในสถานการณ์ใกล้เคียงกัน เขาอาจจะรู้สึกเกี่ยวพันกับเพลงนี้ของเรา ทำให้รู้สึกว่าเข้าใจกัน ”

ขณะเดียวกันบางคน ‘ยังซ่อนใครไว้ในเพลง’ ซ่อนในที่นี้หมายถึง การที่เพลงนั้นสื่อถึงใครบางคนหรือมีความหมายกับตัวตนเขา และมักจะเกี่ยวข้องกับ ‘ความรัก’ ที่อาจครอบคลุมทั้งการแอบรักข้างเดียว การมีความรักแบบเชิงชู้สาว หรือความรักที่มีต่อพ่อแม่

เช่น เพลง ‘วาดไว้’ ศิลปินโบกี้ ไลอ้อน ที่เขียนเพลงนี้จากการสูญเสียคุณแม่ของเธอ และการจินตนาการเป็นทางเดียวที่จะได้พบกับเขาอีกครั้ง หรือเพลง ‘ซ่อนกลิ่น’ ศิลปินปาล์มมี่ ที่เปรียบความรักในอดีตเหมือนดอกซ่อนกลิ่น ทำให้บทเพลงนี้แทนใจใครบางคน ที่ยังไม่ลืมเลือนรักครั้งเก่าที่หอมหวาน

เพราะความรัก คือเรื่องพื้นฐานของมนุษย์ ดังทฤษฎีสามเหลี่ยมแห่งความรัก (Triangle Theory of Love) ที่กล่าวไว้ ถึงสามองค์ประกอบที่ก่อให้เกิดความรัก ได้แก่ 

• ความสนิทสนม เกิดจากความเข้าใจและความเอื้ออาทรซึ่งกันและกัน ซึ่งเป็นสิ่งที่ต้องใช้เวลาในการพัฒนา 
• ความใคร่หลง หรือ แรงดึงดูดทางเพศ
• ความผูกพัน องค์ประกอบที่ก่อให้เกิดการผูกมัด มีพันธะสัญญาซึ่งกันและกัน

เมื่อมนุษย์มีองค์ประกอบทั้งสามตามที่กล่าวไป ความรักจึงบังเกิดแบบไม่มีเงื่อนไข และไม่แปลกที่จะถูกถ่ายทอดออกมาผ่านบทเพลง หรือใช้บทเพลงเป็นตัวแทนของสถานการณ์ความรัก

ความทรงจำบางอย่างเราอาจลืมเลือนไปตามกาลเวลา แต่หากเราได้ยินดนตรีหรือบทเพลง สิ่งนี้อาจเป็น ‘ไทม์แมชชีน’ ที่พาเราย้อนกลับไป ‘ห้วงเวลานั้น’ อาจเป็นความทรงจำแห่งความสุขหรือความทุกข์ หรือพาเรากลับไปเจอ ‘ใครสักคน’ ที่เราคิดถึง อาจเป็นคนในอดีตที่เราคิดถึงแต่ไร้ตัวตนในปัจจุบัน หรืออาจเป็นใครสักคนที่เป็นแรงบันดาลใจในการมีชีวิตของเรา หากอ่านมาถึงตรงนี้แล้ว 

“ลองเปิดเพลงที่ชอบฟังอีกสักครั้ง คุณอาจได้เจอกับความทรงจำหรือใครบางคนที่คุณซ่อนไว้ผ่านบทเพลง”

รับชมเรื่องราว ‘เล็ก Greasy Cafe’ ที่จะเป็นแรงบันดาลใจให้ใครหลายคนได้เห็นคุณค่าของการมีชีวิต หรือได้มุมมองใหม่ ๆ และพร้อมมีวันนี้ดีที่สุดในรายการ “Made My Day วันนี้ดีที่สุด” ในวันอังคารที่ 26 พฤศจิกายน เวลา 21:30 น. ทางช่อง Thai PBS หมายเลข 3 หรือ รับชมออนไลน์ผ่านทาง www.thaipbs.or.th/Live และชมย้อนหลังได้ที่ https://www.thaipbs.or.th