‘เพลงหรือดนตรี’ หนึ่งในสิ่งมหัศจรรย์ที่จรรโลงใจของมนุษย์ สรรสร้างจากการร้อยเรียงถ้อยคำ ตัวโน้ตและห้องเพลงทั้งแปด สำหรับบางคนเพลงกลับเป็นมากกว่าความบันเทิงหรือการขับร้อง แต่เพลงเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต เสมือน ‘กระจกสะท้อนเรื่องราว’

นิยามของเพลงในฐานะศิลปิน อาจเป็นการเล่าเรื่องชีวิตและประสบการณ์ของตนเอง หรือในฐานะผู้บริโภค อาจเป็นตัวกลาง ‘สื่อสารความรู้สึกนึกคิด’ ของตัวเองในช่วงเวลานั้น ๆ

อภิชัย ตระกูลเผด็จไกร (เล็ก Greasy Cafe)

ดังเช่น ‘อภิชัย ตระกูลเผด็จไกร’ หรือ ‘เล็ก Greasy Cafe’ แขกรับเชิญในวันนี้ของรายการ ‘Made My Day วันนี้ดีที่สุด’ ศิลปินผู้ที่ไม่เคยมองตัวเองเป็นศิลปิน แต่หลายคนกลับเอ่ยชมในฐานะศิลปินน้ำดีคนหนึ่ง ที่มากกว่าความสามารถ คือพรสวรรค์ของเขาในการสื่อสารสิ่งที่ต้องการจะสื่อ ผ่านตัวหนังสือที่เรียบเรียงเป็นบทเพลง ทำให้แฟนคลับหรือแฟนเพลงหลายคนถูกดึงดูดเข้าสู่บทเพลง พร้อมใช้บทเพลงของเขาเป็น ‘ตัวแทน’ ของอารมณ์ ความรู้สึกหรือสถานะตัวเอง

สิ่งหนึ่งที่เป็นหน้าที่หลักของเพลง คือ ‘ตัวแทนของความทรงจำ’ ไม่ใช่เรื่องแปลกแต่อย่างใด เชื่อว่าทุกคนมักมีความทรงจำที่ผูกกับเพลงนั้น ตั้งแต่ช่วงวัยเด็กหรือจวบจนปัจจุบัน องค์ประกอบของเพลงที่แตกต่างอาจทำให้แต่ละคนมีความทรงจำที่แตกต่างกัน

‘เนื้อหา’ ของเพลงที่มีความกินใจ พรรณนา คร่ำครวญถึงคนรักคนเก่า อาจทำให้นึกถึงช่วงเวลาหนึ่งของชีวิตเรากับแฟนเก่า

‘ช่วงเวลา’ ของเพลงฮิตที่ถูกปล่อยในช่วงวัยเด็ก อาจทำให้หวนนึกถึงวัยเด็กที่มีความสุขในตอนนั้น อย่าง เพลง ‘ชิมิ’ ของศิลปินบลูเบอร์นี่ อาร์สยาม ที่ทำให้ผู้เขียนนึกถึงชีวิตในช่วงวัยประถม และร้องเพลงนี้กับเพื่อนในห้องเรียน หรือฟังผ่านวิทยุตอนนั่งรถกลับบ้าน หรือเพลง ‘Ditto’ ของ ‘Newjeans’ ที่ฟังกี่ครั้งก็ชวนนึกถึงบรรยากาศหน้าหนาวของช่วงปลายธันวาคม ปี 2565

เราจึงอาจกล่าวได้ว่าเพลงที่เป็นตัวแทนของความทรงจำ อาจเกิดจากการที่เรามีอารมณ์หรือความรู้สึกร่วมกับเนื้องหาของมัน หรือที่เรียกกันว่า ‘การอินกับเพลง’

ดังบทสัมภาษณ์ของเล็ก Greasy cafe ที่กล่าวในรายการ Made My Day วันนี้ดีที่สุด ว่า

“เพลงเรามันไม่ใช่ของเรา แต่เป็นของเขา (ผู้ฟัง) มันเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเขาด้วย ในการที่เราเขียนเรื่องในใจออกมา แล้วสามารถทำให้เขารู้สึกอะไรบางอย่างได้ เมื่อตกอยู่ในสถานการณ์ใกล้เคียงกัน เขาอาจจะรู้สึกเกี่ยวพันกับเพลงนี้ของเรา ทำให้รู้สึกว่าเข้าใจกัน ”

ขณะเดียวกันบางคน ‘ยังซ่อนใครไว้ในเพลง’ ซ่อนในที่นี้หมายถึง การที่เพลงนั้นสื่อถึงใครบางคนหรือมีความหมายกับตัวตนเขา และมักจะเกี่ยวข้องกับ ‘ความรัก’ ที่อาจครอบคลุมทั้งการแอบรักข้างเดียว การมีความรักแบบเชิงชู้สาว หรือความรักที่มีต่อพ่อแม่

เช่น เพลง ‘วาดไว้’ ศิลปินโบกี้ ไลอ้อน ที่เขียนเพลงนี้จากการสูญเสียคุณแม่ของเธอ และการจินตนาการเป็นทางเดียวที่จะได้พบกับเขาอีกครั้ง หรือเพลง ‘ซ่อนกลิ่น’ ศิลปินปาล์มมี่ ที่เปรียบความรักในอดีตเหมือนดอกซ่อนกลิ่น ทำให้บทเพลงนี้แทนใจใครบางคน ที่ยังไม่ลืมเลือนรักครั้งเก่าที่หอมหวาน

เพราะความรัก คือเรื่องพื้นฐานของมนุษย์ ดังทฤษฎีสามเหลี่ยมแห่งความรัก (Triangle Theory of Love) ที่กล่าวไว้ ถึงสามองค์ประกอบที่ก่อให้เกิดความรัก ได้แก่

ความสนิทสนม เกิดจากความเข้าใจและความเอื้ออาทรซึ่งกันและกัน ซึ่งเป็นสิ่งที่ต้องใช้เวลาในการพัฒนา
ความใคร่หลง หรือ แรงดึงดูดทางเพศ
ความผูกพัน องค์ประกอบที่ก่อให้เกิดการผูกมัด มีพันธะสัญญาซึ่งกันและกัน

เมื่อมนุษย์มีองค์ประกอบทั้งสามตามที่กล่าวไป ความรักจึงบังเกิดแบบไม่มีเงื่อนไข และไม่แปลกที่จะถูกถ่ายทอดออกมาผ่านบทเพลง หรือใช้บทเพลงเป็นตัวแทนของสถานการณ์ความรัก

ความทรงจำบางอย่างเราอาจลืมเลือนไปตามกาลเวลา แต่หากเราได้ยินดนตรีหรือบทเพลง สิ่งนี้อาจเป็น ‘ไทม์แมชชีน’ ที่พาเราย้อนกลับไป ‘ห้วงเวลานั้น’ อาจเป็นความทรงจำแห่งความสุขหรือความทุกข์ หรือพาเรากลับไปเจอ ‘ใครสักคน’ ที่เราคิดถึง อาจเป็นคนในอดีตที่เราคิดถึงแต่ไร้ตัวตนในปัจจุบัน หรืออาจเป็นใครสักคนที่เป็นแรงบันดาลใจในการมีชีวิตของเรา หากอ่านมาถึงตรงนี้แล้ว

“ลองเปิดเพลงที่ชอบฟังอีกสักครั้ง คุณอาจได้เจอกับความทรงจำหรือใครบางคนที่คุณซ่อนไว้ผ่านบทเพลง”

รับชมเรื่องราว ‘เล็ก Greasy Cafe’ ที่จะเป็นแรงบันดาลใจให้ใครหลายคนได้เห็นคุณค่าของการมีชีวิต หรือได้มุมมองใหม่ ๆ และพร้อมมีวันนี้ดีที่สุดในรายการ “Made My Day วันนี้ดีที่สุด” ในวันอังคารที่ 26 พฤศจิกายน เวลา 21:30 น. ทางช่อง Thai PBS หมายเลข 3 หรือ รับชมออนไลน์ผ่านทาง www.thaipbs.or.th/Live และชมย้อนหลังได้ที่ https://www.thaipbs.or.th

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

‘ซ่อนความทรงจำ’ หรือ ‘ใครบางคนไว้’ ผ่านบทเพลง