รวมความหมายมงคล "ของไหว้ตรุษจีน" ไหว้แล้วเฮง มั่งมีศรีสุขตลอดปี

เวียนมาบรรจบทุกปี สำหรับเทศกาลตรุษจีน ซึ่งเป็น 1 ในเทศกาลสำคัญของคนจีน ที่ต้องมีการไหว้เจ้า ไหว้บรรพบุรุษ เพื่อแสดงออกถึงความเชื่อ ความกตัญญู ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น และสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับการไหว้ตรุษจีน นั่นก็คือ "ของไหว้" โดยปีนี้วันจ่ายตรงกับวันที่ 8 ก.พ. 67 วันไหว้ตรงกับ 9 ก.พ. 67 และวันเที่ยว ตรงกับวันที่ 10 ก.พ. 67 ซึ่งคนจีนถือว่าวันนี้ยังเป็น "วันชิวอิก" หรือวันขึ้นปีใหม่จีนอีกด้วย

"ซาแซ - โหงวแซ" ของไหว้ที่ขาดไม่ได้
หลายคนคงคุ้นชินภาพบรรยากาศคนจับจ่ายซื้อของไหว้ ที่มักเห็นในวันจ่าย เช่น ไก่ต้ม เป็ดต้มตัวใหญ่ ที่หลายร้านถึงกับต้องเปิดให้สั่งจองล่วงหน้า มักเรียกกันว่า "ชุดซาแซ" หมายถึง ชุดของไหว้ที่เป็นเนื้อสัตว์ 3 อย่าง บางครอบครัวอาจจัดเนื้อสัตว์เป็น 5 อย่าง จะเรียกว่า "ชุดโหงวแซ" จะประกอบด้วย หมู ไก่ เป็ด ปลา ตับหมู หรือหมึกแห้ง คละกันไป แล้วแต่ความสะดวกและความเชื่อของแต่ละครอบครัว ซึ่งเนื้อสัตว์ทั้งหมดล้วนแฝงไปด้วยความหมายมงคล ดังนี้

หมู หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ มาจากลักษณะอ้วนท้วนของหมู นิยมไหว้เป็นหัวหมู หรือเนื้อหมูสามชั้น
ไก่ หมายถึง ความขยันขันแข็ง ไก่จะขันทุกวันในเวลาเช้า สะท้อนถึงความขยัน ความรับผิดชอบ รู้หน้าที่ของตัวเอง และไก่ยังมี "หงอนไก่" ที่คล้ายกับหมวกขุนนางอีกด้วย
เป็ด หมายถึง ความมีครบ ความมั่งคั่ง ซึ่งมาจากความสามารถของเป็ดที่ทำได้หลายอย่าง เวลาไหว้ จะไหว้ทั้งตัวเช่นเดียวกับไก่
ปลา หมายถึง เหลือกินเหลือใช้อย่างอุดมสมบูรณ์ มาจากคำว่า ปลา (鱼) ในภาษาจีนกลาง พ้องเสียงกับคำว่า เหลือ (余) จึงเชื่อกันว่า จะทำให้มีเหลือกินเหลือใช้ ไม่มีอด
หมึกแห้ง หมายถึง วิชาความรู้ เพราะสมัยก่อนบัณฑิตต้องใช้หมึกในการเขียนหนังสือ และหนวดหมึกที่มีหลายเส้น หมายถึง การมีบริวาร จะทำให้มีคนมาช่วยงานมาก คนจีนนิยมไหว้แบบแห้ง นอกจากเก็บได้นานแล้ว ยังเชื่อกันว่าจะทำให้มีเหลือกินเหลือใช้ เช่นกัน
ตับหมู หมายถึง ความเจริญก้าวหน้า มาจากการออกเสียงภาษาจีนเรียกว่า “กัว” พ้องเสียงอักษรจีนแปลว่า "ขุนนาง" สื่อถึงหน้าที่การงานก้าวหน้า

นอกจากชุดซาแซ-โหงวแซแล้ว ยังมีของไหว้อื่น ๆ เช่น ผลไม้ และขนม ซึ่งแต่ละอย่างล้วนมีความหมายเช่นกัน อาทิ

บะหมี่ยาว (หมี่ซั่ว) หมายถึง อายุยืนยาวเหมือนกับเส้นบะหมี่
ขนมเข่ง และ ขนมเทียน หมายถึง ความราบรื่นในชีวิต ความหวานชื่นในชีวิตที่สมบูรณ์แบบ

ซาลาเปา หมายถึง การห่อโชคลาภ
ขนมไข่ หมายถึง การเจริญเติบโต
ขนมสาลี่ และ ขนมถ้วยฟู หมายถึง ความเจริญรุ่งเรือง เฟื่องฟู
จันอับ หรือ ขนมแห้ง 5 อย่าง ได้แก่ ถั่วเคลือบ ถั่วตัด งาตัด ข้าวพอง และฟักเชื่อม ภาพรวม หมายถึง ความหวานที่เพิ่มพูน ความเจริญงอกงาม มีความสุขตลอดปีตลอดไป

สำหรับผลไม้ในการไหว้เจ้าและบรรพบุรุษ ส่วนใหญ่จะจัดไว้ 5 อย่าง โดยผลไม้ที่นิยมนำมาไหว้ ต่างมีความหมายมงคลทั้งสิ้น เช่น

ส้ม หมายถึง โชคลาภ ความสวัสดีมหามงคล
กล้วย หมายถึง การกวักโชคลาภเข้ามา
องุ่น หมายถึง ความเจริญงอกงาม ส่วนใหญ่มักใช้องุ่นแดงในการไหว้ เชื่อกันว่าสีแดงเป็นสีมงคล
สับปะรด หมายถึง เรียกโชคลาภเข้าตัว
สาลี่ หมายถึง ความราบรื่น และสิ่งที่ดีงามมาถึง แต่การไหว้ด้วยสาลี่ จะนิยมไหว้เจ้าเท่านั้น ไม่แนะนำให้นำมาไหว้บรรพบุรุษ
แอปเปิล หมายถึง ความสงบสุข สันติสุข

การไหว้ตรุษจีนนั้น อย่างที่ทราบกันว่าจะแบ่งออกเป็น 3 ชุด คือ ช่วงเช้า ไหว้เจ้า, ช่วงสาย ไหว้บรรพบุรุษ และช่วงบ่าย ไหว้สัมภเวสี (ไป๊ฮ๊อเฮียตี๋) หรือวิญญาณไม่มีญาติ เพื่อให้คนจีนที่ตายในไทยที่ไม่มีลูกหลานเซ่นไหว้ ได้รับเครื่องเซ่นไหว้เหมือนคนอื่น

หลังไหว้เสร็จ จะนำของที่ไหว้แล้วมากินร่วมกันทั้งครอบครัว บางส่วนนิยมนำมาแจกจ่ายเพื่อนบ้านที่ไม่ได้ไหว้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนยากจน เป็นการเกื้อกูลแบ่งปัน และในวันเที่ยว จะมีการนำส้มไปมอบและอวยพรผู้ใหญ่ พร้อมกล่าว "ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้" แปลว่า ขอให้สมหวังสมปรารถนา ร่ำรวยมีสุขตลอดปี ผู้ใหญ่ก็จะมอบอั่งเปาตอบแทน เป็นการอวยพร มอบโชคลาภให้มั่งคั่งทวีคูณกลับมาอีกด้วย

ที่มา : วารสารสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏหาสารคาม ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 (ม.ค.-มิ.ย. 62)