“ฉันต้องทำงานหนักมาก ทำบ่ายเลิกเย็น กลับบ้านมาอาบน้ำ ออกไปทำงานใหม่ กลับบ้านอีกทีตอนเช้า ครูเลยบอกว่าไม่ต้องห่วง ฝากลูกไว้ที่นี่ก่อน ให้ฉันนอนให้เต็มที่แล้วค่อยมารับลูกเถอะนะ …ฉันนึกไม่ออกเลยว่าถ้าไม่มีที่นี่ เราแม่ลูกจะมีชีวิตอยู่กันได้ยังไง”
ถ้าจะสรุปว่าสารคดี The Night Kindergarten มีสิ่งใดน่าสนใจ และน่าประทับใจที่สุด สิ่งนั้นน่าจะเป็น “ความเห็นอกเห็นใจ”
ผู้กำกับ โคอิจิ โอมิยะ (Koichi Omiya) เล่าเรื่องราวหาชมได้ยากว่าด้วยสถานรับเลี้ยงเด็กที่เปิด 24 ชั่วโมงในญี่ปุ่น ถ่ายทอดผ่านสายตาของพ่อแม่ที่ต้องทำมาหาเลี้ยงชีพช่วงกลางคืนและจำเป็นต้องพึ่งพาผู้ช่วยดูแลลูกเล็ก ๆ ในโมงยามนั้น โดยโอมิยะนำเสนอให้เห็นความยากลำบากของพ่อแม่แต่ละบ้านที่พยายามสร้างสมดุล ระหว่างงานกับชีวิตครอบครัวพร้อม ๆ กับเผชิญความท้าทายในการแสวงหาบริการดูแลเด็กคุณภาพสูงภายใต้ราคาที่เอื้อมถึง
ตัวอย่างของสถานรับเลี้ยงเด็ก 24 ชั่วโมง ที่เป็นใจกลางของหนังเรื่องนี้คือ “โรงเรียนเตรียมอนุบาลเอบีซี” ในโอคุโบะ เมืองใกล้ย่านคาบุกิโจ ซึ่งเป็นย่านท่องราตรีของโตเกียว ซึ่งให้บริการแก่เหล่าพ่อแม่คนทำงานกลางเมืองที่ประสบปัญหาการเลี้ยงลูกแตกต่างกันไป
ที่นี่ไม่ใช่สถานเลี้ยงเด็กหรูหรา มันออกจะเป็นเนิร์สเซอรี่บ้าน ๆ แต่พนักงานทุกคนก็ทุ่มเทให้แก่การทดลองหารูปแบบใหม่ ๆ ในการดูแลเด็กอย่างมีคุณภาพดีที่สุดเท่าที่จะทำได้ ไม่ว่าจะเป็นการให้การศึกษาเรื่องโภชนาการ ผ่านการจัดหาอาหารที่ใช้เครื่องปรุงออร์แกนิก, การดูแลเด็กเล็ก ๆ ที่มีอาการสมาธิสั้น ไปจนถึงการให้บริการดูแลเด็กหลังเลิกเรียน สำหรับครอบครัวที่ไม่พร้อมจะให้ลูกกลับบ้านเร็วเกินไป
ชั่วโมงการทำงานของพี่เลี้ยงเด็กเหล่านี้ก็ยาวนานและเต็มไปด้วยสถานการณ์ที่ยากลำบากไม่น้อยไปกว่าพ่อแม่ แต่พวกเขายืนหยัดกับมันด้วยความเชื่อว่าการสนับสนุนพ่อแม่ที่ทำงานนั้นเป็นสิ่งสำคัญมาก
ไม่เพียงเท่านั้น หนังไม่ได้พูดแค่ด้านบวกโลกสวยใส แต่โอมิยะยังสำรวจปัญหาใหญ่ของสังคมญี่ปุ่นคือ การที่รัฐบาลใส่ใจลงทุนด้านสวัสดิการสำหรับครอบครัวและเด็กปฐมวัยน้อยเกินไป ส่งผลให้เกิดการขาดแคลนสถานรับเลี้ยงเด็กที่ได้มาตรฐาน และได้รับการรับรองอย่างเป็นทางการ จากการสำรวจของกระทรวงสาธารณสุข แรงงาน และสวัสดิการในปี ค.ศ. 2019 พบว่าในญี่ปุ่นมีสถานรับเลี้ยงเด็กกลางคืนที่ได้รับการรับรองเพียง 81 แห่ง ในขณะที่มีสถานที่ที่ไม่ได้รับการรับรอง (หรือที่รู้จักกันในชื่อ Baby Hotel - โรงแรมสำหรับทารก) มากกว่า 1,400 แห่ง
สภาพเช่นนี้ผลักดันให้พ่อแม่หลายบ้านต้องยอมเสี่ยงอันตรายพึ่งพาผู้ช่วยเลี้ยงลูกที่อาจไม่ได้มาตรฐาน เคยมีรายงานอุบัติเหตุและการเสียชีวิตจำนวนมากในโรงแรมเด็กเหล่านี้ รวมถึงการเสียชีวิตของทารกจากภาวะขาดอากาศหายใจและภาวะทุพโภชนาการด้วย แต่แม้จะมีความเสี่ยง พ่อแม่จำนวนมากก็ยังต้องพึ่งพาโรงแรมเด็ก เนื่องจากราคาไม่แพงและเข้าถึงได้ง่ายกว่ามาก
หนังยังให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับปัจจัยทางวัฒนธรรมและสังคม ที่มีส่วนทำให้เกิดความจำเป็นในการมีสถานรับเลี้ยงเด็กตลอด 24 ชั่วโมงในญี่ปุ่นด้วย โดยปัจจัยหนึ่งคือ การที่สังคมญี่ปุ่นยังเน้นย้ำอุดมคติในการทำงานหนักและความทุ่มเท แรงงานจำนวนมากถูกคาดหวังให้ทำงานเป็นเวลานาน แม้ว่าจะหมายถึงการละเลยชีวิตส่วนตัวก็ตาม ซึ่งสิ่งนี้สามารถสร้างแรงกดดันให้กับพ่อแม่ที่ทำงาน ซึ่งอาจรู้สึกว่าต้องเลือกระหว่างงานกับลูก ๆ
The Night Kindergarten เป็นสารคดีที่ให้ทั้งความรู้และกระตุ้นความคิด เหมาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่สนใจเกี่ยวกับการศึกษาและการดูแลเด็กปฐมวัย ทั้งยังเป็นเครื่องเตือนใจอันทรงพลังยิ่งว่า การศึกษาและการดูแลเด็กซึ่งเป็นทรัพยากรแห่งอนาคตนั้น เป็นการลงทุนที่สำคัญเสมอ ไม่ว่าจะเป็นสังคมประเทศใดก็ตาม
VIPA ชวนรับชมภาพยนตร์สารคดี The Night Kindergarten ทาง www.VIPA.me และ VIPA Application
▶ คลิกเพื่อรับชม : https://watch.vipa.me/16jmkoJGYEb
“ Secret Story ” คือคอลัมน์น้องใหม่จาก VIPA ที่มาพร้อมเรื่องราวเจาะลึก มุมมองในมิติที่คุณอาจไม่เคยรู้ ทั้งเบื้องหน้า และเบื้องหลังของผลงานสารคดีคุณภาพ ที่เราไม่อยากให้คุณพลาดใน www.VIPA.me
