เมื่อการเป็นโรค ต้องรักษา แต่เมื่อสังคมเกิดการตีตรา การรักษาจึงไม่ใช่ทางออกของบางคน
โรคซึมเศร้า หนึ่งในโรคที่เรามักได้ยินทั้งจากคนรอบข้างและคนมีชื่อเสียง ผู้เขียนไม่อยากเรียกสิ่งนี้โรคฮิต แต่เรียกว่าเป็นโรคที่ปัจจุบันผู้คนกำลังตกทุกข์กับมันมากขึ้น ด้วยสาเหตุทั้งกรรมพันธุ์ ลักษณะนิสัย หรือแม้แต่สารเคมีในสมองอย่าง ซีโรโทนิน (serotonin) และนอร์เอพิเนฟริน (norepinephrine) ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงลดต่ำลง
ทำให้อารมณ์ ความรู้สึก และการนึกคิดของผู้ป่วยเปลี่ยนแปลงไป และต้องย้ำเตือนว่า “ไม่ใช่โรคที่หายได้ หากไม่ใช้ยารักษา”
‘เคธี่ ณัฐิยา ยศรุ่งเรือง’ หรือรู้จักกันในนาม ‘Kethy and George’ Tiktoker ชาวไทยชื่อดัง ที่ได้มาเป็นแขกรับเชิญของรายการ ‘Made My Day วันนี้ดีที่สุด’ เบื้องหลังความสนุกสนาน สดใส และเฮฮา จนเป็นเอกลักษณ์ของเธอ อาจไม่มีใครเชื่อว่าเธอเคยผ่านการเป็น ‘โรคซึมเศร้า’ มาก่อน นอกจากนี้เธอยังเป็นหนึ่งคนที่สนับสนุนแนวคิดที่ว่า การเป็นโรคนี้ แล้วไปพบแพทย์ ‘ไม่ใช่เรื่องที่น่าอาย’ ยิ่งรู้เท่าทัน ควรยิ่งเข้ารับการรักษาและพบจิตแพทย์
จากข้อมูลของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ในปี 2556 หรือเมื่อ 10 กว่าปีก่อน รายงานว่า “ขณะนี้ประเทศไทยมีผู้ที่เป็นโรคซึมเศร้าประมาณ 1.5 ล้านคน เป็นหญิงมากกว่าชาย 2 เท่าตัว แต่มีอัตราการเข้าถึงบริการน้อยเพียงร้อยละ 29 ของผู้ป่วย เหตุเพราะประชาชนไม่ตระหนักว่าป่วย และยังมีอคติไม่อยากพบจิตแพทย์ เพราะกลัวคนรอบข้างว่าเป็นบ้า เผยโรคนี้ไม่ใช่โรคที่น่าอับอาย มียารักษาหาย”
ข้อมูลรายงานข้างต้น สะท้อนถึงทัศนคติเมื่อสิบกว่าปีก่อนต่อการเป็นโรคซึมเศร้า เป็นเรื่องที่น่าอาย และยังมีมุมมองว่า การเป็นโรคนี้ไม่ต่างจากการเป็นคนบ้า หรือการไปพบจิตแพทย์อาจถูกมองว่าสุ่มเสี่ยงเป็นคนบ้าได้ นั่นอาจเป็นเพราะความรู้และความเข้าใจ ทั้งในเรื่องของสาเหตุของโรค การรักษาและการป้องกันของคนไทยเมื่อสิบปีก่อน ยังมีไม่มากพอ
ถึงตอนนี้คนไทยได้เรียนรู้เกี่ยวกับโรคนี้ ทั้งจากการสนับสนุนในการให้ข้อมูลที่ถูกต้องของภาครัฐ หรือแม้แต่ในด้านสิทธิและสวัสดิการในการรับการรักษาโรคซึมเศร้า รวมถึงด้านข่าวสารของบุคคลมีชื่อเสียง หรือบุคคลรอบตัวที่ประสบกับโรคนี้ แต่ยังปฏิเสธไม่ได้ว่า มีบางคนที่ยังตีตราโรคนี้ไปในทางของการเป็น ‘คนบ้า’ มองว่าการพบจิตแพทย์เป็นเรื่องที่น่าอาย หรือมองว่าโรคนี้เป็นแล้วหายได้ ต้องฝ่าฟันไปได้ โดยเฉพาะ ‘คนใกล้ชิด’ อย่างคนในครอบครัว ญาติ หรือเพื่อน ซึ่งนี่อาจเป็นอุปสรรคสำคัญที่จะทำให้ผู้ป่วย ‘ไม่กล้า’ ที่จะเผชิญกับการรักษา
สิ่งสำคัญที่สุดของคนในครอบครัวหรือญาติคือการเปิดใจและทำความเข้าใจว่า โรคซึมเศร้า เป็นการเจ็บป่วย เพราะฉะนั้นต้องได้รับการรักษา
ขณะเดียวกัน ‘คนใกล้ชิด’ คือกุญแจสำคัญที่จะช่วยทำให้ผู้ป่วยสามารถรอดพ้นจากโรคนี้ได้ เนื่องจากเป็นบุคคลใกล้ตัวผู้ป่วย สามารถให้ข้อมูลเพิ่มเติมที่ผู้ป่วยเองก็ไม่อาจจะทราบได้ โดย เฉพาะด้านพฤติกรรมหรือนิสัยที่เปลี่ยนไป ขณะเดียวกันนอกจากฐานะผู้ให้ข้อมูล ก็ยังเป็นส่วนสำคัญในฐานะผู้รับฟังคำแนะนำและวิธีปฏิบัติจากจิตแพทย์ในกระบวนการรักษา เมื่อผู้ป่วยและคนใกล้ชิดเข้าใจซึ่งกันและกัน ‘ความอาย’ หรือความไม่กล้าก็จะหายไป
ปัจจุบันโรคซึมเศร้าไม่ใช่โรคที่น่ากลัว ถ้าเราและคนใกล้ชิดเข้าใจและรู้ทัน มากไปกว่านั้น เรายังสามารถเข้าถึงสิทธิรับคำปรึกษาและรักษาได้อย่างง่าย ทั้งสิทธิของข้าราชการ หรือประกันสังคม หรือถ้าใครที่ยังไม่แน่ใจว่าเข้าข่ายมีอาการโรคซึมเศร้าหรือไม่ หรือไม่รู้วิธีการรักษาที่ถูกต้อง สามารถติดต่อสายด่วนสุขภาพจิต 1323 ได้ตลอด 24 ชั่วโมง
‘โรคซึมเศร้า’ คือ ‘โรค’ ขอให้คนใกล้ชิดเริ่มจาก ‘การรับฟัง’ อย่างไม่ตัดสิน เพราะสิ่งที่คนเป็นซึมเศร้าต้องการคือ ‘ผู้รับฟัง’ ที่ปราศจากการตัดสินและตีตรา สู่เส้นทางที่จะกลับไปมีความสุขอีกครั้ง
‘ความสุข’ ของเคธี่ในปัจจุบัน คือความสุขในฐานะครีเอเตอร์ที่มอบรอยยิ้ม และเสียงหัวเราะให้กับผู้ชม เธอก้าวผ่านความเศร้าด้วย ‘ปัจจุบัน’ นี้ ที่ดีที่สุด
รับชมเรื่องราว ‘เคธี่ Kethy and George’ ในวันจันทร์ที่ 17 กุมภาพันธ์ 2568 เวลา 21.30 น. ที่จะเป็นแรงบันดาลใจให้ใครหลายคนได้เห็นคุณค่าของการมีชีวิต หรือได้มุมมองใหม่ ๆ และพร้อมมีวันนี้ดีที่สุดในรายการ “Made My Day วันนี้ดีที่สุด” ทางช่อง Thai PBS หมายเลข 3 หรือ รับชมออนไลน์ผ่านทาง www.thaipbs.or.th/Live และชมย้อนหลังได้ที่ https://www.thaipbs.or.th/program/MadeMyDay
อ้างอิง
