สำหรับคนในประเทศร้อนมากถึงร้อนที่สุดอย่างเรา คงยากจะจินตนาการได้ว่าคนที่ต้องอยู่ในดินแดนซึ่ง “อุณหภูมิฤดูหนาวอาจหนาวเย็นยิ่งกว่าพื้นผิวดาวอังคาร” จะมีชีวิตกันแบบไหน ...เพราะอย่างนี้นี่แหละ การดูสารคดีชุด Wild Canadian Weather จึงเป็นอะไรที่น่าตื่นตาตื่นใจมาก ๆ สำหรับผู้เขียน
ทีมผู้สร้างสารคดีชุดนี้ของ CBC พาเราดำดิ่งไปสู่ความมหัศจรรย์ของสภาพอากาศแคนาดา ผ่านเรื่องราวแต่ละตอนซึ่งสำรวจปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ทั้งงดงามและโหดร้าย เช่น ในตอน Cold เราจะได้เห็นโลกแห่งน้ำแข็งที่แทบไม่น่าเชื่อว่าจะมีสิ่งมีชีวิตใดอยู่รอดได้ แต่ที่นั่นกลับมีเจ้าลูกแมวน้ำนับแสนตัวกำลังเรียนรู้การว่ายน้ำตั้งแต่อายุเพียงไม่กี่วัน มีนักกีฬาและนักผจญภัยที่ท้าทายขีดจำกัดของตัวเองด้วยการดำน้ำใต้น้ำแข็งหนา 2 เมตรเป็นเวลาหลายชั่วโมง แถมยังมีเหล่ากระรอกบินที่รวมตัวเป็น "กลุ่มกอด" เพื่อสร้างความอบอุ่นแก่กันและกันในรังบนต้นไม้ยามค่ำคืน
หรืออย่างในตอน "Wind" เราจะได้เห็นหลากหลายชีวิตทั้งมนุษย์และสัตว์ที่โลดแล่นไปกับกระแสลม ทั้งใช้ชีวิตไปกับมัน ทั้งต้านทานมันเพื่อความอยู่รอด และทั้งแสวงหาโอกาสที่จะใช้ประโยชน์จากลมรุนแรงแสนโหดร้ายนั้นให้ได้มากที่สุด
อย่างไรก็ตาม เบื้องหลังความงดงามของธรรมชาติเหล่านี้ ปฏิเสธไม่ได้ว่ากำลังมีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่เกิดขึ้น แคนาดากำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่รวดเร็วกว่าค่าเฉลี่ยของโลกถึง 2 เท่า ส่งผลให้สภาพอากาศสุดขั้วต่าง ๆ รุนแรงขึ้นทุกทีอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ในปี ค.ศ. 2023 แคนาดาประสบกับฤดูไฟป่าที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ มีพื้นที่ถูกเผาผลาญถึง 16.5 ล้านเฮกตาร์ มากกว่าค่าเฉลี่ยในอดีตเกือบ 7 เท่า ควันไฟป่าแพร่กระจายไปไกลหลายพันกิโลเมตร ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนนับล้าน โดยเฉพาะเด็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีโรคหัวใจหรือโรคเกี่ยวกับปอด
มีการสำรวจที่ชี้ว่า ผู้ที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดในวิกฤตินี้ก็คือชนพื้นเมือง โดยร้อยละ 80 ของชุมชนคนพื้นเมืองตั้งอยู่ในพื้นที่เสี่ยงต่อไฟป่า และในบรรดาการอพยพหนีไฟป่าในแคนาดานั้น ก็เป็นการอพยพของชุมชนคนพื้นเมืองกว่าร้อยละ 42 หรือพูดให้เข้าใจง่ายขึ้นได้ว่า ไฟป่าทำให้มีผู้คนจำนวนมหาศาลที่ต้องสูญเสียบ้านและถิ่นฐานที่อยู่ซ้ำแล้วซ้ำเล่า
ไม่เพียงแค่นั้น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศยังเร่งให้วัฏจักรของน้ำในบรรยากาศเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วด้วย ทุก 1 องศาเซลเซียสที่อุณหภูมิเพิ่มขึ้น บรรยากาศจะกักเก็บความชื้นเพิ่มขึ้นร้อยละ 7 ซึ่งผลของมันก็คือทำให้ฝนตกหนักรุนแรงขึ้น ความเสี่ยงต่อภาวะน้ำท่วมเพิ่มขึ้น ขณะเดียวกันการระเหยของน้ำที่เพิ่มขึ้นก็ทำให้เกิดภัยแล้งและไฟป่าได้ง่ายขึ้นไปอีก ยังไม่ต้องพูดถึงผลที่มีต่ออุณหภูมิของมหาสมุทรที่อุ่นขึ้นซึ่งส่งผลต่อเนื่องให้พายุมีพลังงานมากขึ้น และสร้างความเสียหายอย่างรุนแรงสาหัสเมื่อมันซัดเข้าหาฝั่ง
ความสำคัญของสารคดีชุด Wild Canadian Weather จึงไม่ใช่แค่การทำให้เราได้อ้าปากค้างตื่นตะลึงกับความแปลกประหลาดของสภาพอากาศของแคนาดาเท่านั้น แต่มันยังเตือนใจให้เราตระหนักไปพร้อมกันด้วยว่า ความมหัศจรรย์เหล่านี้กำลังเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วด้วยน้ำมือของมนุษย์ และสิ่งที่เราได้เห็นในสารคดีก็จะทำให้เราเข้าใจได้ว่าทำไมเรื่องสภาพอากาศจึงเป็นบทสนทนาหลัก ๆ เรื่องหนึ่งของชาวแคนาดา ก็เพราะมันคือสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันของพวกเขา เป็นสิ่งที่พวกเขาตระหนักแล้วว่าต้องเรียนรู้ ทั้งเพื่อจะอยู่ร่วมกับมันให้ได้ และเพื่อจะมองหาหนทางเปลี่ยนแปลงแก้ไขปัญหาให้มนุษยชาติได้อยู่รอด
▶ ติดตามสารคดี Wild Canadian Weather แคนาดา...อากาศสุดขอบโลก พาไปชมสภาพอากาศอันโหดร้ายที่เกิดขึ้นและส่งผลกระทบกับชีวิตมนุษย์ ตั้งแต่พายุฝนที่ตกกระหน่ำลงมาเติมน้ำให้ป่าฝนบนชายฝั่งตะวันตก, เล่าเรื่องบนชายฝั่งตะวันออกที่มีทั้งความหนาวเย็น ฝน ลม และแสงแดด, ฝ่าพายุหิมะโพลาร์วอร์เท็กซ์ไปจนถึงไฟป่าที่โหมกระหน่ำ
รับชมได้ทาง www.VIPA.me หรือ VIPA Application
