สำหรับคนที่ชอบเที่ยวประเทศญี่ปุ่น หรือสนใจวิถีชีวิต ทิวทัศน์อันงดงาม และศิลปวัฒนธรรมที่ผสมผสานอดีตกับความล้ำหน้าได้อย่างน่าทึ่งของผู้คนที่นั่น ...นี่คือรายการที่เราขอแนะนำ
Cycle Around Japan ออกอากาศทาง NHK ต่อเนื่องมาหลายปี พิธีกรหลักคนแรกคือ ไมเคิล ไรซ์ ซึ่งเปิดร้านคาเฟ่สำหรับนักปั่นจักรยานในเมืองโอดาวาระชื่อว่า Cycling Gypsy Cafe ...ได้ยินอย่างนี้ก็แน่นอนว่ารายการของเขาย่อมไม่ใช่การพาไปนำเที่ยวแบบผิวเผิน แต่เป็นการ “ปั่นจักรยาน” ที่มุ่งพาตัวเองเข้าไปสำรวจหลากหลายแง่มุมในหลากหลายภูมิภาคทั่วญี่ปุ่น แบบที่หาชมได้ยากจากรายการท่องเที่ยวทั่ว ๆ ไป
ตอนแรกของ Cycle Around Japan ที่เราเลือกมาแนะนำครั้งนี้ เป็นการปั่นจักรยานเดินทางสำรวจแนวชายฝั่งและป่าไม้เขียวชอุ่มของมิยาซากิ จังหวัดบนเกาะคิวชูทางใต้ของญี่ปุ่น ซึ่งเป็นจังหวัดที่เงียบสงบ ไม่มีสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมมากมาย ทว่าก็เต็มไปด้วยมุมเร้นลับน่าค้นหา มีทั้งป่าดึกดำบรรพ์ ธรรมชาติแปลกตา และเขตเกษตรกรรมอุดมสมบูรณ์ รายการพาเราไปพิสูจน์ความไม่ธรรมดาของแสงแดดอบอุ่นด้วยการชวนชิมส้มฮิวกะนัตสึ รสเปรี้ยวอมหวาน ให้ความรู้สึกสดชื่นและทานง่าย
อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ดึงดูดความสนใจของผู้เขียนมากที่สุดหนีไม่พ้นเรื่องราวของโรงฝึกงานหัตถกรรมพื้นบ้านที่ช่างฝีมือผู้เชี่ยวชาญกำลังผลิต “กระดานโกะ”
ญี่ปุ่นนั้นขึ้นชื่อเรื่องการให้คุณค่าแก่ความหลากหลาย และความเฉพาะตัวของทรัพยากรท้องถิ่น อาหารหรืองานฝีมือในประเทศนี้แม้จะรูปลักษณ์หน้าตาคล้ายกัน แต่กลับมีความแตกต่างขององค์ประกอบและรายละเอียดกันไปในแต่ละพื้นที่ ไม่เว้นแม้แต่เกมโบราณที่เรียกว่ากระดานโกะ ซึ่งในจังหวัดมิยาซากินิยมผลิตด้วย “ไม้คายะ” อันถือว่าเป็นวัสดุชั้นดีที่สุด เนื่องจากเนื้อไม้แน่น มีความยืดหยุ่น สีและลวดลายงดงาม แถมยังมีกลิ่นหอมอีกต่างหาก
ความจริงแล้วไม้คายะนั้นพบได้ทั่วประเทศญี่ปุ่น แต่คายะที่มิยาซากิเป็นที่นิยมกว่าใคร เนื่องจากกระแสน้ำอุ่นคูโรชิโอะที่ไหลผ่านจังหวัดนี้ส่งผลให้เนื้อไม้มีความละเอียดและสีสันสวยงามกว่าที่อื่น ๆ ชนิดที่แม้แต่ไม้คัตสุระ (ซึ่งนิยมใช้ทำกระดานโกะมากที่สุด) ก็ยังสดใสสู้ไม่ได้ ขณะที่ไม้สนซึ่งถูกใช้มากเช่นกันก็ต้องพ่ายแพ้ในแง่ความแข็งและทนทาน
กระดานโกะที่ทำจากไม้คายะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทตามลวดลายของมัน (หรือพูดให้ตรงกว่านั้นคือ ตามลักษณะการเลือกตัดหน้าไม้ในตำแหน่งต่าง ๆ ที่จะให้ลายต่าง ๆ กันไป) คือ ลายอิตาเมะ (ลายไม้โค้งหรือไม่เป็นระเบียบ) และลายมาซาเมะ (ลายไม้ตรงขนานกับด้านบนของกระดาน) ซึ่งสำหรับลายมาซาเมะยังแบ่งย่อยออกได้อีกเป็นลายเทนมาสะ (ลายไม้ตรงขนานกับด้านบน) และเทนชิมาสะ (ลายไม้ตรงทั้งด้านบน ด้านล่าง และขนานกับด้านบน) ลายต่าง ๆ เหล่านี้ล้วนมีผลต่อราคาของกระดานทั้งสิ้น
เกร็ดอีกน่าสนใจอีกข้อหนึ่งมีอยู่ว่า ในช่วงก่อนปี ค.ศ. 2000 นั้น แหล่งผลิตไม้คายะที่ดีที่สุด ก็คือป่าสงวนแห่งชาติในเมืองอายะเพราะเนื้อไม้ที่นี่แข็งแกร่งแต่ไม่กระด้าง และช่างที่นี่ก็มีเทคนิควิธีการเฉพาะตัวในการทำกระดานโกะอย่างพิถีพิถัน แต่เมื่อมันเริ่มลดปริมาณลงจึงมีการประกาศห้ามตัดไม้ในเมืองอายะอีกต่อไป ส่งผลให้กระดานโกะที่ทำด้วยไม้คายะจากเมืองอายะกลายเป็นของหายากในตลาดและราคาก็สูงลิบลิ่ว ว่ากันว่าอยู่ในช่วงตั้งแต่ 1,000-20,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ เลยทีเดียว ในขณะที่กระดานแบบดั้งเดิมที่ทำจากไม้ชนิดอื่น เช่น ไม้สปรูซ หรือไม้คัตสึระ จะมีราคาเริ่มต้นที่ประมาณ 200 ดอลลาร์สหรัฐฯ เท่านั้น
🗾สารคดี Cycle Around Japan นักปั่นตะลุยญี่ปุ่น 🚲 พาทุกคนไปชมทิวทัศน์ประเทศญี่ปุ่น ผ่านการปั่นจักรยาน ของนักปั่นจักรยานชาติต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น ชาวอเมริกา ชาวออสเตรเลีย หรือชาวยุโรปที่อยู่อาศัยในญี่ปุ่นมาหลายสิบปี พร้อมตามดูวิถีชีวิต วัฒนธรรม และขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมของคนญี่ปุ่นตามพื้นที่ต่าง ๆ
▶ รับชมทาง www.VIPA.me หรือ VIPA Application
