Delikado “ถ้าเราไม่สามารถปกป้องคนที่ปกป้องโลกได้ แล้วเราจะปกป้องโลกได้อย่างไร"

ภาพเกาะที่มีหาดทรายขาวละเอียดราวผงแป้ง ป่าเขียวขจี และอ่าวสีเทอร์ควอยซ์ ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลกให้หลั่งไหลสู่ปาลาวัน เกาะสวรรค์ทางตะวันตกเฉียงใต้ของฟิลิปปินส์ที่นิตยสารท่องเที่ยวหลายฉบับพร้อมใจกันยกย่องให้เป็น "เกาะที่สวยที่สุดในโลก"

...แต่เบื้องหลังความงดงามนี้ซ่อนไว้ซึ่งความจริงอันเลวร้าย ปาลาวันกำลังกลายเป็นสนามรบสำหรับกลุ่มนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมผู้กล้าหาญที่พยายามปกป้องมรดกธรรมชาติอันล้ำค่าไว้ โดยมีชีวิตตัวเองเป็นเดิมพัน

Delikado ซึ่งเป็นคำในภาษาตากาล็อกแปลว่า "อันตราย" ถูกใช้เป็นชื่อของสารคดีเรื่องนี้ซึ่งเล่าถึงเหล่าสามัญชนนักต่อสู้อย่างเข้มข้น ชวนให้ผู้ชมอย่างเราทั้งระทึกและหวาดหวั่นไปกับการปะทะห้ำหั่นในดินแดนอันถูกขนานนามว่าเป็น "แนวหน้าทางนิเวศวิทยาสุดท้าย" ของฟิลิปปินส์

ป่าเก่าแก่ที่ใกล้สิ้นลม

ถ้าเรากล่าวว่าเกาะปาลาวันคือเพชรเม็ดงามของฟิลิปปินส์ ป่าฝนดั้งเดิมบนเกาะก็คือจิตวิญญาณของมัน ป่าไม้ที่ว่านี้ปกคลุมพื้นที่กว่าครึ่งของเกาะ เป็นแหล่งรวมความหลากหลายทางชีวภาพที่น่าตื่นตาตื่นใจ เป็นทั้งบ้านของผีเสื้อขนาดยักษ์ที่กางปีกได้ใหญ่กว่าฝ่ามือมนุษย์ ตัวเงินตัวทองสีเทาขนาดใหญ่ นกยูงสีเทอร์ควอยซ์และม่วง กิ้งก่ายักษ์ยาวเท่าแขนคน กระรอกบิน และกบภูเขาสีน้ำตาล

แต่ความมหัศจรรย์นี้กำลังถูกคุกคาม เฉพาะช่วงปี ค.ศ. 2001-2021 ปาลาวันสูญเสียป่าไปถึง 170,000 เฮกตาร์ (หรือราว 1,700 ตารางกิโลเมตร) ซึ่งมากกว่าจังหวัดอื่น ๆ ในฟิลิปปินส์ถึง 10 เท่า โดยสาเหตุหลักมาจากการทำเหมืองแร่ การลักลอบตัดไม้ และการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างไร้การควบคุม

วีรบุรุษในชุดคนธรรมดา

ในท่ามกลางการทำลายล้างที่ดูเหมือนยากจะหยุดยั้งนั้น มีกลุ่มคนตัวเล็ก ๆ ที่พยายามลุกขึ้นยืนหยัดต่อต้าน และสามคนในนั้นก็คือเรื่องราวที่เราจะได้พบในสารคดีเรื่อง Delikado

คนแรกคือ บ็อบบี้ ชาน ทนายความผู้ตัดสินใจทิ้งชีวิตสุขสบายในมะนิลาเพื่อมาเป็นผู้นำ “พีเอ็นเอ็นไอ” กองกำลังพิเศษของชาวบ้านที่คอยดักจับกุมกลุ่มคนลักลอบตัดไม้ หน้าสำนักงานของเขามี "ต้นไม้" ที่สร้างจากเลื่อยโซ่ของเหล่านักลักลอบที่ทีมของเขายึดมาได้ เพื่อเป็นเครื่องเตือนใจไม่ให้พวกเขาลืมอุดมการณ์ แม้จะถูกข่มขู่คุกคามอยู่ไม่เว้นวัน

คนที่สองคือ ตาตา บัลลาดาเรส หัวหน้ากองกำลังผู้มีอดีตที่อยากลบล้าง ย้อนไปในทศวรรษ 1970 เขาเคยเป็นทหารที่มีส่วนร่วมในการตัดไม้ทำลายป่าขนาดใหญ่ตามคำสั่งของผู้บังคับบัญชา ปัจจุบันเขาจึงอุทิศชีวิตเพื่อชดเชยความผิดนั้น ความคิดที่เขาใช้ยึดเหนี่ยวจิตใจในวันท้อถอยคือ “ถ้าเราหยุดทำงาน ลูกหลานของผมคงไม่มีโอกาสได้เห็นความงามที่เราเคยเห็นอีกต่อไป”

คนสุดท้ายคือ เนียเวส โรเซนโต อดีตนายกเทศมนตรีเอลนิโดผู้มีนโยบายสนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่ยั่งยืน ซึ่งเป็นเหตุให้เธอต้องขัดแย้งกับผู้ว่าราชการจังหวัดปาลาวันผู้หนุนหลังการท่องเที่ยวมวลชนเชิงธุรกิจ และยังต้องตกเป็นเป้าหมายของประธานาธิบดีดูเตอร์เตที่ตั้งข้อกล่าวหาเธอบนหน้าโทรทัศน์ว่า “เกี่ยวข้องกับยาเสพติด” อันเป็นข้ออ้างที่รัฐบาลนิยมใช้เพื่อเปิดทางสู่การกำจัดคู่แข่งทางการเมืองนอกกระบวนการยุติธรรม

พวกเขาทั้งสามกำลังต่อสู้ในดินแดนที่ได้ชื่อว่า “อันตรายที่สุดในเอเชียสำหรับนักอนุรักษ์” จากการจัดอันดับขององค์กร Global Witness ซึ่งบันทึกตัวเลขไว้ว่า ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2012 เป็นต้นมา มีคนทำงานปกป้องสิ่งแวดล้อมถูกฆาตกรรมไปแล้วกว่า 1,700 คนทั่วโลก และประเทศที่เกิดสิ่งนี้มากที่สุดในเอเชียก็คือ ฟิลิปปินส์

ปกป้องคนที่ปกป้องโลก

ในสารคดี Delikado เราจะได้เห็นความมุ่งมั่นไม่ยอมแพ้และการเสียสละอย่างแทบจะไร้จุดสิ้นสุดของนักอนุรักษ์ใจสู้กลุ่มเล็ก ๆ เหล่านี้ บ็อบบี้ ชานพูดในฉากหนึ่งไว้อย่างน่าซาบซึ้งใจว่า แม้ตำแหน่งผู้นำกองกำลังพิเศษของเขาจะทำให้เขาต้องอยู่ห่างเหินครอบครัว (เขาส่งภรรยากับลูกสาวไปอยู่มะนิลาเพื่อความปลอดภัย) แต่เมื่อนึกถึงภารกิจที่เขากำลังบากบั่น “มันก็ทำให้ผมตื่นขึ้นมาทุกเช้าอย่างมีกำลังใจและมีเป้าหมายชีวิต”

ความสำคัญของสารคดีเรื่องนี้จึงอยู่ตรงที่มันไม่เพียงทำให้เราเข้าใจได้ชัดขึ้นว่า ทำไมมนุษย์จึงสมควรปกป้องผืนดินและธรรมชาติให้รอดพ้นจากการทำลายโดยเงื้อมมือของมนุษย์ด้วยกัน แต่หนังยังฉายแสงให้โลกได้รู้จักวีรบุรุษและวีรสตรีนักสู้ในคราบสามัญชน เพื่อให้เรื่องราวของพวกเขาได้รับการมองเห็น ได้รับการจดจำ และได้รับการปกป้อง

เพราะดังที่ประโยคหนึ่งในหนังกล่าวไว้ - “ถ้าเราไม่สามารถปกป้องคนที่ปกป้องโลกได้ แล้วเราจะปกป้องโลกได้อย่างไร"

▶ ติดตามสารคดี Delikado การต่อสู้ของคนในชุมชน เพื่อปกป้องเกาะปาลาวันในฟิลิปปินส์ ซึ่งมีความหลากหลายทางชีวภาพและความงดงามทางธรรมชาติ จนเป็นจุดหมายปลายทางยอดนิยมของนักท่องเที่ยวในเอเชีย แต่สำหรับกลุ่มนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมขนาดเล็กแล้ว เกาะแห่งนี้เปรียบเสมือนสนามรบ

รับชมได้ทาง www.VIPA.me หรือ VIPA Application