ไขปม "หมาดุ-ก้าวร้าว" แนะวิธีเอาตัวรอดเมื่อถูกกัด

กรณีชายอายุ 18 ปี ถูกสุนัขสายพันธุ์อเมริกัน บูลลี่ รุมกัดจนเสียชีวิตในบ้านพักที่ จ.ลพบุรี เมื่อวันที่ 31 ส.ค.ที่ผ่านมา นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่เกิดเหตุสุนัขทำร้ายคนจนบาดเจ็บ หรือเสียชีวิต

วันนี้ (2 ส.ค.2567) นายสัตวแพทย์เกษตร สุเตชะ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (มก.) กล่าวว่า ขอแสดงความเสียใจกับครอบครัวผู้เสียชีวิต เพราะเป็นเรื่องที่ทำใจได้ยาก โดยสุนัขอเมริกัน บูลลี่ เป็นสายพันธุ์ย่อยของอเมริกันพิตบูล เทอร์เรีย แม้ตัวจะเตี้ย แต่โครงหน้าและแรงกัดยังเหมือนเดิม

นายสัตวแพทย์เกษตร กล่าวว่า โดยปกติสุนัขจะมีความเกรงกลัว "จ่าฝูง" หรือเจ้าของ ซึ่งความก้าวร้าวและดุร้าย อาจเกิดจากการเลี้ยงดูเป็นสำคัญ หรือเมื่อถูกย้ายมาอยู่บ้านใหม่ สุนัขอาจจะงงว่าเจ้าของไปไหน และข่มคนอื่นที่ไม่ใช่จ่าฝูง

3 ปัจจัย กระตุ้น "ก้าวร้าว-ดุร้าย"

ทั้งนี้ 3 ปัจจัยที่กระตุ้นความก้าวร้าวและทำร้ายคน คือ ถูกกระทำให้เจ็บ หรือกรณีที่สุนัขรวมกลุ่ม เมื่อเกิดเหตุถูกสุนัขกัด ตัวที่เหลือจะร่วมขย้ำด้วย เพราะคิดว่าคนไม่ใช่พวกเดียวกัน, ถูกปล่อยให้หิว เช่น ลดอาหารจาก 3 มื้อ เหลือ 1 มื้อ หรือหวง ไม่ชอบให้ใครยุ่งกับชามข้าวระหว่างกินอาหาร, มีสุนัขตัวเมียอยู่บริเวณดังกล่าว และสุนัขตัวผู้แย่งกัน หรือคนที่ถูกกัดไปเล่นกับสุนัขตัวเมียที่อยู่ในระยะติดสัดแล้วมีกลิ่นติดเสื้อผ้า

ถ้าหมาตัวเมียเป็นสัดอยู่ ตัวผู้พร้อมปะทะตลอด

โดยปกติสุนัขจะไม่กระโดดเข้ากัดคน หากไม่ถูกกระตุ้นด้วยบางอย่าง จึงต้องย้อนดูไปถึงการเลี้ยงดู การเล่น การใช้คำสั่ง อีกทั้งสุนัขตัวเมียจะมีความดุน้อยกว่า เพราะพฤติกรรมก้าวร้าวถูกกระตุ้นด้วยฮอร์โมนเพศชาย ส่วนใหญ่พบพฤติกรรมนี้ในสุนัขตัวผู้วัยเจริญพันธุ์

ข่มใจ-นิ่งที่สุด เอาตัวรอดถูกสุนัขกัด

เมื่อสุนัขเริ่มกัด หรือรุมทำร้าย คนมักปัดป้อง โวยวาย วิ่งหนี หรือต่อสู้ แต่สุนัขจะใช้สัญชาตญาณกัดจนกว่าจะคน หรือสิ่งที่คิดว่าเป็นศัตรูจะนิ่ง เงียบ หรือหมอบกับพื้น จึงแนะนำว่าเมื่อถูกสุนัขกัดแล้ว ต้องไม่ดิ้น ให้ยอมทันที อดทน ไม่วิ่งหนี เพื่อให้สุนัขหยุดทำร้าย แต่กรณียังไม่ถูกกัด แนะนำให้สังเกตอารมณ์ของสุนัข และหลีกเลี่ยงการเข้าหา

ปั้นนิสัยสุนัขด้วยการเลี้ยงดู สำคัญกว่า DNA

นายสัตวแพทย์เกษตร อธิบายว่า นิสัยของสุนัขแต่ละตัว ขึ้นอยู่กับ DNA 30 % ยกตัวอย่างคัดเลือกสายพันธุ์พ่อแม่ที่นิสัยดี เรียบร้อย ฉลาด ลูกก็มีนิสัยเหล่านั้นเช่นเดียวกัน

แต่อีก 70% เกิดจากปัจจัยการเลี้ยงดู ยกตัวอย่างสุนัขกินนมแม่นาน 2 เดือน จะได้รับความรักพอสมควร เมื่อมาอยู่กับคนก็ไม่ได้รู้สึกว่าจิตใจบอบช้ำมาก ประกอบกับได้รับความรัก การกอด เป็นเพื่อน และมีเวลาให้ ก็เป็นสุนัขที่ดีและเป็นมิตร ตรงกันข้ามหากสุนัขต้องอยู่เพียงลำพัง หรืออยู่แต่กับเพื่อนสุนัขด้วยกันเพียงเท่านั้น ก็จะมีนิสัยอีกแบบหนึ่ง

วิธีการเลี้ยงตั้งแต่เด็กมีความสำคัญ ต้องรัก เมตตา อ่อนโยน คอยปรามสุนัขเมื่อทำสิ่งไม่ดี จะเติบโตเป็นสุนัขที่สุภาพ อ่อนโยน

นายสัตวแพทย์เกษตร กล่าวว่า สุนัขสายพันธุ์ดุบางตัวก็มีนิสัยอ่อนโยนและยอมให้จับง่าย ซึ่งการเลี้ยงดูเป็นปัจจัยหลัก ยกตัวอย่างเปรียบเทียบ 2 เคสของบ้านที่เลี้ยงสุนัขสายพันธุ์เดียวกัน คือ ร็อตไวเลอร์ 1 ตัว และโกลเด้น รีทริฟเวอร์ 1 ตัว

ผลปรากฏว่า บ้านแรกชื่นชอบร็อตไวเลอร์และเลี้ยงให้เฝ้าบ้าน กลายเป็นโกลเด้น รีทริฟเวอร์ ที่ปกตินิสัยอ่อนโยน ใจดี เป็นมิตร กลับดุตามนิสัยร็อตไวเลอร์ ส่วนอีก 1 บ้าน ชื่นชอบโกลเด้น รีทริฟเวอร์ จึงเลี้ยงร็อตไวเลอร์ให้มีนิสัยใจดี

ขณะที่สุนัขบางตัวอาจเชื่อฟังเฉพาะเจ้าของ เพราะเข้าใจว่าเป็น "จ่าฝูง" เคสที่เคยพามาพบสัตวแพทย์ บางคนบอกว่าสัตว์เลี้ยงของตัวเองใจดี น่ารัก แต่กลับกัดสัตวแพทย์ขณะฉีดวัคซีน

สายพันธุ์ตาม DNA เป็นเพียงส่วนหนึ่ง พ่อแม่สุภาพและลูกออกมาสุภาพ เป็นเรื่องจริง แต่ถ้าคุณเลี้ยงให้ก้าวร้าว สิ่งที่ยังฝังใน DNA คือความเป็นสัตว์ผู้ล่า การทำงานเป็นฝูง ตอบโต้เมื่อบาดเจ็บ หรือไม่คิดหน้าคิดหลังเมื่อโกรธ

หมาหัวใหญ่-แรงกัดสูง ไม่เหมาะเลี้ยงเป็นเพื่อนเด็ก-ผู้สูงอายุ

นายสัตวแพทย์เกษตร เสนอกรมปศุสัตว์ สั่งงดนำเข้าสุนัขสายพันธุ์ดุ หากเลี้ยงแล้วต้องทำหมันทั้งตัวผู้และตัวเมีย ตั้งแต่เด็กอายุ 4-5 เดือน เพื่อลดความก้าวร้าวที่ถูกกระตุ้นด้วยฮอร์โมนเพศ และค่อย ๆ ลดจำนวนลง