วัดในประเทศไทยนั้น มีจำนวนนับไม่ถ้วนที่มีคำว่า "พระธาตุ" อยู่ในชื่อ แต่มีเพียง "วัดพระธาตุดอยกองมู" ที่เดียวในประเทศไทย ที่วัดมีเจดีย์ทรงเครื่องศิลปะมอญ ภายในบรรจุพระอัฐฐิธาตุโมคคัลลานะจากพม่าและสร้างโดยเจ้าเมือง
ความงามและความหมาย "พระธาตุดอยกองมู"
เดิมชื่อ วัดปลายดอย ตั้งอยู่ที่ ดอยกองมู ทางทิศตะวันตก อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน แต่เนื่องจากตั้งอยู่บนดอยกองมู ชาวบ้านจึงนิยมเรียกว่า "วัดพระธาตุดอยกองมู" มากกว่า
พระธาตุดอยกองมู ถือเป็นวัดและพระธาตุประจำจังหวัด เป็นปูชนียสถาน ประกอบด้วย พระธาตุเจดีย์ ศิลปะไทใหญ่-พม่า จำนวน 2 องค์
- พระธาตุเจดีย์องค์ใหญ่ สร้างโดยคหบดีชื่อ "จองต่องสู่" ในปี 2403 เป็นเจดีย์ทรงเครื่องแบบมอญ ประดับลวดลายปูนปั้น มีฐานแปดเหลี่ยมซ้อนสามชั้น บริเวณฐานด้านล่างประดับด้วยซุ้มพระตามทิศทั้งแปด
- ส่วนพระธาตุเจดีย์องค์เล็ก สร้างในปี 2417 โดยพญาสิงหนาทราชา เจ้าผู้ครองแม่ฮ่องสอนคนแรก มีลักษณะเป็นเจดีย์ทรงเครื่องแบบมอญ มีฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสซ้อนสามชั้น ตรงมุมทั้งสี่ของฐานมีปูนปั้นรูปสิงห์ประดับอยู่ บริเวณฐานด้านล่างประดับด้วยซุ้มพระแบบศิลปะมอญ ซุ้มประธานมีหลังคาประดับเรือนยอดสามยอด แต่ละยอดเป็นทรงปราสาทซ้อนสามชั้น ประดับลวดลายปูนปั้นสวยงาม

พระธาตุเจดีย์องค์ใหญ่ และ พระธาตุเจดีย์องค์เล็ก ในวัดพระธาตุดอยกองมู
พระธาตุเจดีย์องค์ใหญ่ และ พระธาตุเจดีย์องค์เล็ก ในวัดพระธาตุดอยกองมู
วิหารวัดพระธาตุดอยกองมู ตั้งอยู่ด้านหน้าเจดีย์ เป็นศิลปะไทยใหญ่ผสมพม่า คือมีปานซอย หรือ ลายไต มีดุนดอกครบถ้วนสมบูรณ์ มองแบบ3 มิติ ปัจจุบันหาช่างสมัยใหม่ให้มีฝีมือละเอียดก่อสร้างได้แบบนี้ยาก ถือเป็นช่างใหญ่ฝีมือชิ้นเอกของ จ.แม่ฮ่องสอน

พระธาตุเจดีย์องค์ใหญ่ และ วิหารวัดพระธาตุดอยกองมู
พระธาตุเจดีย์องค์ใหญ่ และ วิหารวัดพระธาตุดอยกองมู
พระพุทธรูปประจำวิหาร วัดพระธาตุดอยกองมู เป็นพระประจำวันจันทร์ ตามความเชื่อชาวไทยใหญ่ ถือว่าเป็นวันสำคัญตามที่สุด จึงมีสิ่งปลูกสร้างขนาดใหญ่เป็นพิเศษ พระวันจันทร์จึงไม่สร้างบนฐานเจดีย์ จึงสร้างวิหารพิเศษแยกออกมา
พระประธานประจำวิหาร เป็นพระปางขัดสมาธิ ศิลปะแบบไทยใหญ่ ลักษณะเด่นดูจาก ใบหน้า อิ่มเอิบ มีคิ้ว หูจะชนกับบ่า ผิวจะสีขาว ทาปากแดง และสังฆาฏิจะพริ้ว

พระประธานประจำวิหารวัดพระธาตุดอยกองมู
พระประธานประจำวิหารวัดพระธาตุดอยกองมู
รูปปั้นสิงห์ รอบเจดีย์ และ สิงห์ที่หันไปทางเมืองแม่ฮ่องสอนเป็นความเชื่อพม่า สื่อความหมายถึง การคุ้มครอง ปกปักษ์รักษาเมือง สิงห์ชาวพม่าเชื่อเป็นบิดาของชาวพม่า

รูปปั้นสิงห์หันหน้าเข้าเมืองแม่ฮ่องสอน
รูปปั้นสิงห์หันหน้าเข้าเมืองแม่ฮ่องสอน
จาก วัดพระธาตุดอยกองมู สามารถมองเห็นภูมิประเทศและสภาพตัวเมืองแม่ฮ่องสอนได้อย่างชัดเจน ความสวยงามของวัด ทำให้มีงานเทศกาลประจำปีหลายงานจัดขึ้นในวัด เช่น ในวันปีใหม่ วันสงกรานต์ โดยเฉพาะในวันออกพรรษาจะมีการตักบาตรดาวดึงส์ หรือ ตักบาตรเทโว
นอกจากนั้นแล้ว จากคำบอกเล่าของ นายประเสริฐ ประดิษฐ์ หรือ "อาจารย์เก" ประธานสภาวัฒนธรรมแม่ฮ่องสอน กล่าวว่าพระธาตุที่อยู่บนดอย มีประโยชน์ทางการบิน นักบินเคยบอกว่าพระธาตุดอยกองมูห้ามเปลี่ยนสี เพราะเป็นสีขาวเป็นแลนด์มาร์คนำเครื่องบินร่อนลง ที่มากกว่านั้นคือศูนย์รวมทางจิตใจของคนแม่ฮ่องสอน
สักการะพระธาตุดอยกองมู
สำหรับผู้ที่เข้าเยี่ยมชมความงามของวัดและพระธาตุทั้ง 2 องค์แล้ว ต้องไม่ลืมที่จะบูชาธาตุทั้ง 4 หรือ ที่คนไทใหญ่เรียกว่า "สี่ปา" (ภาษาพม่าเรียกว่า เลปา) ซึ่งประกอบไปด้วย ดิน น้ำ ลม ไฟ
คนไทใหญ่เชื่อว่าเมื่อธาตุใดธาตุหนึ่งอ่อน จะไม่มีพลังสร้างความสมดุลกับธาตุที่เหลือ ทำให้สุขภาพไม่แข็งแรง จึงต้องเสริมธาตุเพื่อให้เกิดความสมดุลในร่างกายก็คือ การถวายธาตุทั้ง 4 บูชาพระธาตุนั่นเอง และยังมีความเชื่อว่าต้องตีระฆังเพื่อให้พระอินทร์ได้รับรู้ และ เชื่อกันว่าจะได้กลับมาเยือนสถานที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้อีก
การเดินทางไปสักการะ จากอนุสาวรีย์พญาสิงหนาทราชา ขับรถตรงไปอีกประมาณ 150 ม. จะเห็นป้ายพระธาตุดอยกองมูทางซ้ายมือ จากนั้นขึ้นทางลาดยาวขึ้นเขาไปอีกประมาณ 1.5 กม. ก็จะถึงบริเวณวัด โดยวัดเปิดตั้งแต่ 06.00-18.00 น.
พระธาตุดอยกองมู ปัจจุบันถือเป็นที่สักการะของชาวเมืองแม่ฮ่องสอนและนักท่องเที่ยว แม้วัดแห่งนี้ไม่ใช่วัดแห่งแรกของเมืองแม่ฮ่องสอน แต่วัดพระธาตุกองมู ก็เป็นวัดพระธาตุตามความเชื่อของภาคเหนือ และ ผู้คนบริเวณนี้ที่มักสร้างกองเจดีย์สำคัญของเมืองตามยอดดอยต่างๆ
ที่มา : การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย, สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดแม่ฮ่องสอน
อ่านข่าวอื่น :
เครือข่ายคนรักษ์นครนายก ร้องรัฐบาลยกเลิกเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์วิจัยฯ
"ญี่ปุ่น" ปล่อยจรวจสู่อวกาศส่งยาน "สำรวจดวงจันทร์"