เปิดเหตุผลความล่าช้า กว่า วัดพระมหาธาตุฯ" จะถูกเสนอเป็น "มรดกโลก"

จากกรณีที่ นายเฉลิมชัย ศรีอ่อน รมว.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (รมว.ทส.) เสนอแหล่งมรดกทางวัฒนธรรม วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร จ.นครศรีธรรมราช เพื่อขอรับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก เสนอต่อคณะรัฐมนตรี (ครม.) พิจารณาในวันนี้ 28 ม.ค.2568

ตามที่คณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลกได้มีมติเห็นชอบแล้ว กับร่างเอกสารการนำเสนอแหล่งมรดกทางวัฒนธรรมวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร จ.นครศรีธรรมราช เพื่อขอรับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก เมื่อวันที่ 15 ม.ค.ที่ผ่านมา

ทั้งนี้ เอกสารนำเสนอแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมหรือทางธรรมชาติ เพื่อขอขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก จะต้องจัดส่งให้ศูนย์มรดกโลก กรุงปารีส สาธารณรัฐฝรั่งเศส ภายในวันที่ 1 ก.พ.ของทุกปี เพื่อเข้าวงรอบการพิจารณาขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกของคณะกรรมการมรดกโลก

ทำไม "วัดพระมหาธาตุฯ" ถูกเสนอเป็นมรดกโลก ล่าช้า

ล่าสุด ไทยพีบีเอส ออนไลน์ พูดคุยกับ ผศ.ฉัตรชัย ศุกระกาญจน์ ประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดนครศรีธรรมราช ในฐานะประธานฝ่ายวิชาการ การจัดทำเอกสารประกอบการนำเสนอวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร เข้าสู่การเป็นมรดกโลก โดยระบุว่า เมื่อที่ประชุมคณะรัฐมนตรีเห็นชอบเอกสารฯดังกล่าวแล้ว ก็จะเข้าสู่ขั้นตอนต่อไปที่จะใกล้สู่การพิจารณา วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร จ.นครศรีธรรมราช เป็นแหล่งมรดกโลก ไปอีกขั้น

อย่างไรก็ตาม หากย้อนไปในอดีดการเสนอวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร จ.นครศรีธรรมราช เป็นมรดกโลก นั้นถือว่าใช้เวลาค่อนข้างยาวนาน ผศ.ฉัตรชัย  ได้อธิบายถึงเหตุผลของความล่าช้าดังกล่าวว่า วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร นครศรีธรรมราช กรรมสิทธิ์ในที่ดินเป็นของวัด แตกต่างจากแหล่งอุทยานทางประวัติศาสตร์ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกมาแล้ว ทั้ง กรณีแหล่งโบราณคดีบ้านเชียง อ.หนองหาน จ.อุดรธานี อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย จ.สุโขทัย, อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา ซึ่งอยู่ในการดูแลของกรมศิลปากร อธิบดีกรมศิลปากรมีอำนาจในการบริหารจัดการและดูแลพื้นที่ รวมถึงมีความพร้อมในการดูแล โดยมีผู้เชี่ยวชาญด้านต่าง ๆ ในการดูแลทั้ง ประวัติศาสตร์ โบราณสถาน สถาปัตยกรรม การอนุรักษ์ เป็นต้น ขณะที่ กรณีของวัดพระมหาธาตุฯ นั้นการดูแลโดยวัด ซึ่งอาจดูแลได้ในบางด้าน เช่น การดูแลผู้ที่เดินทางมาเคารพบูชา หรือประกอบศาสนกิจทั่วไป แต่ในแง่ของการอนุรักษ์นั้นอาจไม่มีความพร้อมเพียงพอ 

วัดพระมหาธาตุฯ เป็นมรดกโลกที่มีชีวิต มีการเปลี่ยนแปลง เคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา วัดพระมหาธาตุฯ เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มีคนเข้ามากราบไหว้ บูชา

รอเลือก “สท.-สจ.” สนับสนุนอัตรากำลัง

รศ.ฉัตรชัย ยังกล่าวว่า เมื่อ ครม.พิจารณาแล้วเสร็จ จนสามารถยื่นเอกสารต่อศูนย์มรดกโลก กรุงปารีส ได้ภายในวันที่ 1 ก.พ.นี้ จากนั้นภายในเดือน มิ.ย.2568 ที่จะถึงนี้ อนุกรรมการมรดกโลก จะลงพื้นที่เพื่อดูแลความพร้อมด้านกายภาพของวัดพระมหาธาตุฯ

รวมถึงตรวจดูความพร้อมขององค์กรท้องถิ่นว่ามีความพร้อมในการร่วมกันดูแลและอนุรักษ์เพียงใด ทั้ง องค์การบริหารส่วนจังหวัด และเทศบาลนครนครศรีธรรมราช ซึ่งจากนี้ไปจะขอความร่วมมือทั้ง 2 หน่วยงานในการอนุมัติอัตรากำลังด้านนักอนุรักษ์ ร่วมดูแลวัดพระมหาธาตุ ซึ่งต้องใช้งบประมาณราวปีละ 180,000 ต่อคน ในการสนับสนุนจากทั้ง 2 หน่วยงาน เนื่องจากวัดพระมหาธาตุฯไม่ได้อยู่ภายในใต้การดูแลของกรมศิลปากรทำให้มีบุคลการไม่เพียงพอ

เตรียมลง MOU เพื่อความร่วมมือดังกล่าว แต่ขณะนี้ ยังอยู่ระหว่างการเลือก สจ.เพื่อที่จะผ่านงบประมาณในเรื่องนี้ ซึ่งต้องรอหลังการเลือกตั้งวันที่ 1 ก.พ.นี้ ขณะที่เทศบาลนครฯก็จะหมดวาระในวันที่ 23 ก.พ.นี้ก็จะต้องใช้เวลาอีกระยะจึงจะดำเนินการเรื่องนี้ต่อไปได้ แต่เมื่อ ครม.อนุมัติและเรื่องเข้าสู่การพิจารณาโดยมรดกโลกแล้วก็เชื่อว่าทุกฝ่ายจะสนับสนุน

วัดพระมหาธาตุฯ โมเดล ดัน “เชียงใหม่ - พระธาตุพนม” เป็นมรดกโลก

นอกจากนี้ รศ.ฉัตรชัย ยังมองว่า เมื่อ ครม.อนุมัติและยื่นเอกสารต่อศูนย์มรดกโลก ณ ปารีสแล้ว ถือว่าเป็นสัญญาณที่ดี นอกจากนี้ยังถือเป็นโมเดลในการผลักดัน โบราณสถานแห่งอื่นๆเป็นมรดกโลกต่อไป ทั้งกรณีของ การขับเคลื่อน “เชียงใหม่” สู่เมืองมรดกโลก เพราะเป็นแหล่งประวัติศาสตร์ ซึ่งอยู่คู่กับชุมชน หรือ กรณีของพระธาตุพนม ซึ่งไม่ได้อยู่ภายใต้การดูแลของกรมศิลปากร เช่นกัน 

ปัจจุบันประเทศไทยมีแหล่งมรดกวัฒนธรรมที่ได้รับการบรรจุรายชื่อในบัญชีชั่วคราว (Tentative List) จำนวน 5 แหล่ง ได้แก่ 1.วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร (วัดพระบรมธาตุ) จ.นครศรีธรรมราช 2.กลุ่มเทวสถานปราสาทพนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำ และปราสาทปลายบัด 3.อนุสรณ์สถาน แหล่งต่าง ๆ และภูมิทัศน์วัฒนธรรมของเชียงใหม่ นครหลวงของล้านนา 4.พระธาตุพนม กลุ่มสิ่งก่อสร้างทางประวัติศาสตร์ และภูมิทัศน์ที่เกี่ยวข้อง และ 5.สงขลา และชุมชนที่เกี่ยวเนื่องริมทะเลสาบสงขลา

นอกจากนี้ ประเทศไทยมีแหล่งมรดกโลกวัฒนธรรมที่ได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก (World Heritage Sites) จำนวน 5 ได้แก่ 1.นครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา 2.เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองบริวาร ศรีสัชนาลัย กำแพงเพชร 3.แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง 4.เมืองโบราณศรีเทพและโบราณสถานสมัยทวารวดีที่เกี่ยวข้อง และ5.ภูพระบาท ประจักษ์พยานแห่งวัฒนธรรมสีมา 

อ่านข่าว : ครม.ไฟเขียวเอกสารชง “วัดพระมหาธาตุฯ" นครศรีฯ ขึ้นทะเบียนมรดกโลก 

เร่งเสนอ ครม.เชียงใหม่เป็นมรดกโลกภายในปี 2570  

ลุ้น 4 ธ.ค."ต้มยำกุ้ง-เคบายา" ขึ้นทะเบียนมรดกวัฒนธรรมยูเนสโก