พาไปเยี่ยมชมหนึ่งในธุรกิจเก่าแก่ของญี่ปุ่นที่มีอายุเกินร้อยปี “ฟาร์มเกษตรอายุ 500 ปีในโยโกฮามะ”

ประเทศญี่ปุ่นได้รับการยอมรับว่าเป็นแหล่งรวมของธุรกิจที่มีอายุยาวนานมากที่สุดในโลก โดยมีธุรกิจที่มีอายุมากกว่า 100 ปี ถึงประมาณ 33,000 แห่ง ที่ยังคงดำเนินกิจการอยู่จนถึงปัจจุบัน แต่คุณรู้หรือไม่ว่า บริษัทที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดในโลกก็อยู่ในประเทศญี่ปุ่นเช่นกัน นั่นคือบริษัทคุโงคุมิ ที่ดำเนินธุรกิจด้านการสร้างวัดและวังมาแล้วกว่า 1,400 ปี ดูให้รู้พามาเจอเรื่องราวของฟาร์มเกษตรอายุ 500 ปี ในเมืองโยโกฮามะ ที่ยังคงดำเนินกิจการมาได้อย่างยาวนานจนถึงปัจจุบัน ภายใต้การดูแลของครอบครัวเดียวกันที่ส่งต่อกิจการจากรุ่นสู่รุ่น

จากนาข้าวสู่ฟาร์มเห็ด ประวัติศาสตร์ 500 ปีของธุรกิจครอบครัว

ฟาร์มแห่งนี้มีเกียรติประวัติอันยาวนาน เริ่มต้นจากการทำนาข้าวและเคยได้บริจาคข้าวให้แก่ราชวงศ์ในเทศกาลปีใหม่เมื่อปี ค.ศ. 1919 ความน่าสนใจของฟาร์มแห่งนี้คือการปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไป ในช่วงปี 1950 ได้เริ่มมีการเลี้ยงหมูและปลูกพืชผักต่าง ๆ ต่อมาในปี 1980 ได้ปรับเปลี่ยนมาเปิดร้านดอกไม้และทำธุรกิจเกี่ยวกับดอกไม้ และในที่สุดในปี 2012 ทายาทรุ่นปัจจุบันก็ได้เริ่มปลูกเห็ดหอมหรือที่เรียกในภาษาญี่ปุ่นว่า "ชิตาเกะ" และเห็ดหูหนู

อะไรคือเหตุผลที่ทำให้พวกเขาเปลี่ยนมาปลูกเห็ด? เจ้าของปัจจุบันซึ่งเป็นเขยของครอบครัวเล่าว่า เดิมเขาทำงานเป็นพนักงานธนาคาร แต่เมื่อแต่งงานกับภรรยาซึ่งเป็นทายาทของฟาร์ม ก็ได้ตัดสินใจมาสานต่อกิจการของครอบครัว โดยได้ศึกษาหาความรู้ว่าจะปลูกพืชอะไรดีที่ใช้พื้นที่ไม่มากแต่ให้ผลตอบแทนสูง

เห็ดหอมพันธุ์โอมิเนะ ความพิเศษที่ไม่เหมือนใคร

เห็ดหอมที่ฟาร์มแห่งนี้ปลูกไม่ใช่เห็ดหอมธรรมดา แต่เป็นเห็ดหอมพันธุ์พิเศษที่ชื่อว่า "โอมิเนะ" ซึ่งมีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์ แม้จะปลูกยากกว่าพันธุ์อื่น แต่ก็มีรสชาติที่อร่อยกว่ามาก การปลูกเห็ดที่นี่ยังคงยึดหลักธรรมชาติ ไม่ใช้ยาฆ่าแมลงใด ๆ และรดด้วยน้ำบาดาลซึ่งเป็นน้ำพิเศษที่เหมาะกับการเพาะเห็ด ที่ฟาร์มแห่งนี้ มีการปลูกเห็ดสองชนิดสลับกันไปตามฤดูกาล โดยในช่วงหน้าหนาวจะปลูกเห็ดหอม ส่วนในหน้าร้อนจะปลูกเห็ดหูหนู เนื่องจากเห็ดแต่ละชนิดชอบอุณหภูมิที่แตกต่างกัน

เทคนิคการเพาะเห็ดคุณภาพเยี่ยม

ภายในโรงเรือนเพาะเห็ด มีการควบคุมอุณหภูมิและความชื้นอย่างพิถีพิถัน โดยรักษาอุณหภูมิไว้ที่ประมาณ 17 องศาเซลเซียส และความชื้นสูงถึง 96.9% ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการเจริญเติบโตของเห็ดหอม

แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าเห็ดพร้อมเก็บแล้ว? ตามคำอธิบายของเจ้าของฟาร์ม เห็ดที่พร้อมเก็บจะมีลักษณะด้านหลังโค้งงอเข้าไป หากเห็ดบานเยอะเกินไป กลิ่นจะไม่หอมแล้ว ต้องรีบเก็บ ส่วนเห็ดที่ยังกางไม่เต็มที่ก็ยังเก็บไม่ได้เช่นกัน เพราะรสชาติจะยังไม่เต็มที่ แต่ที่น่าสนใจคือ ส่วนที่อร่อยที่สุดของเห็ดหอมไม่ใช่หมวกเห็ดอย่างที่หลายคนเข้าใจ แต่เป็นส่วนก้าน เพราะมีรสชาติอูมามิ (umami) สูง เป็นส่วนที่ไม่ควรทิ้งเลย

คุณค่าทางโภชนาการของเห็ดหอม

นอกจากรสชาติที่อร่อยแล้ว เห็ดหอมยังอุดมไปด้วยคุณค่าทางอาหาร มีเบต้ากลูแคนที่ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทาน และวิตามินดีที่สูง โดยเฉพาะเมื่อนำเห็ดมาตากแดด จะช่วยเพิ่มปริมาณวิตามินดีได้อีกด้วย รสชาติของมันแตกต่างจากเห็ดหอมในซูเปอร์มาร์เก็ตอย่างสิ้นเชิง เพราะเห็ดในซูเปอร์มาร์เก็ตมักจะผ่านการขนส่งและเก็บไว้หลายวัน ทำให้ความสดและรสชาติลดลง แต่เห็ดที่เก็บสดๆ จากฟาร์มจะมีรสชาติหวานกลมกล่อม และมีความอูมามิสูง

การสร้างประสบการณ์และผลิตภัณฑ์หลากหลาย

ฟาร์มเห็ดแห่งนี้ไม่ได้เพียงแค่ปลูกและจำหน่ายเห็ดเท่านั้น แต่ยังเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้ามาเก็บเห็ดสดด้วยตนเอง ทำบาร์บีคิวเห็ด และยังมีผลิตภัณฑ์แปรรูปจากเห็ดหลากหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นเห็ดหอมแห้ง ผงเห็ดสำหรับหุงข้าวหรือทำซุป และพาสต้าสำเร็จรูปผสมเห็ดและสาหร่าย นอกจากการเพาะเห็ดแล้ว ฟาร์มแห่งนี้ยังมีหลุมหลบภัยที่สร้างขึ้นเมื่อประมาณ 100 ปีก่อนโดยปู่ทวดของเจ้าของปัจจุบัน ซึ่งใช้เป็นที่หลบภัยในช่วงสงคราม ปัจจุบันหลุมหลบภัยนี้ใช้เป็นที่เก็บดอกไม้ในหน้าร้อน เนื่องจากสามารถเก็บความเย็นได้ดี และยังใช้เป็นสถานที่ทัศนศึกษาสำหรับเด็กนักเรียนอีกด้วย

คนไทยในฟาร์มเห็ดญี่ปุ่น

ที่ฟาร์มแห่งนี้ยังมีพนักงานคนไทยที่ทำงานอยู่มานานกว่า 10 ปี เธอเล่าว่ารู้จักกับฟาร์มแห่งนี้จากกิจกรรมของโรงเรียนลูก และเมื่อลูกๆ เข้าโรงเรียนหมดแล้ว ก็ได้มาสมัครงานที่นี่เพื่อหารายได้พิเศษ และทำงานมาอย่างมีความสุขเพราะเจ้านายและเพื่อนร่วมงานน่ารัก ใจดี และช่วยเหลือซึ่งกันและกัน

เคล็ดลับแห่งความยั่งยืน 500 ปี

เคล็ดลับความสำเร็จของฟาร์มเห็ดแห่งนี้ที่สามารถดำเนินกิจการมาได้ยาวนานถึง 500 ปี คือการปรับตัวตามความต้องการของตลาด ตามคำสอนที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่นว่า "ให้ทำในสิ่งที่ตลาดต้องการ แล้วคุณจะอยู่รอด" นอกจากนี้ ยังมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ อยู่เสมอ เช่น การทำให้ผลิตภัณฑ์พร้อมรับประทานทันที และการสร้างประสบการณ์ให้กับลูกค้าผ่านกิจกรรมต่าง ๆ

คุณเคยสงสัยไหมว่า ทำไมญี่ปุ่นถึงมีธุรกิจอายุยืนมากที่สุดในโลก? บทสรุปหนึ่งที่ได้จากการศึกษาฟาร์มเห็ดแห่งนี้คือ การส่งต่อกิจการจากรุ่นสู่รุ่นในครอบครัวที่มีทั้งความรัก ความเอาใจใส่ และเทคนิคเฉพาะเป็นของตัวเอง คู่กับการปรับตัวตามยุคสมัยและความต้องการของตลาดอยู่เสมอ

ติดตามชมได้ในรายการ ดูให้รู้ วันอาทิตย์ที่ 30 มีนาคม 2568 เวลา 17.30 - 18.00 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมผ่านทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live และติดตามความเคลื่อนไหวของรายการได้ที่ www.facebook.com/Dohiru