ปัญหามลภาวะทางอากาศ โดยเฉพาะฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) เป็นปัญหาเรื้อรังของสังคมไทยมานาน และมีแนวโน้มแย่ลงทุกปี ในปี 66 มีคนไทยป่วยเป็นโรคเกี่ยวกับมลพิษทางอากาศด้วยกันทั้งสิ้น 10.5 ล้านคนและขณะที่เข้าสู่ปี 67 เพียงไม่กี่เดือน พบผู้ป่วยไปแล้วกว่า 1.8 ล้านคน

สอดคล้องกับค่ามลพิษทางอากาศประจำต้นปีที่สูงโด่งเป็นอันดับต้น ๆ ของโลก ซึ่งเมื่อเร็ว ๆ นี้ เพิ่งจะมีข่าวว่าจังหวัดเชียงใหม่ของไทย มีค่ามลพิษพุ่งนำโด่งยึดอันดับที่ 1 ของโลกไปหมาด ๆ

ทั้งหมดนี้แลกมาซึ่งสุขภาพของประชาชนชาวไทยทุกคน กับโรคระบบทางเดินหายใจ มะเร็งปอดที่เพิ่มมากขึ้น เด็กเล็ก ๆ ที่สูญเสียโอกาสไม่สามารถออกไปเล่น หรือพัฒนาทักษะที่สำคัญกับกิจกรรมนอกบ้านได้ เพียงเพราะปัญหาเดิม ๆ ซ้ำซากที่เจอกันทุกปี เมื่อฤดูกาลผ่านพ้นไปก็หลงลืม และปล่อยผ่าน จนวนกลับมาพูดถึงใหม่ในปีถัด ๆ ไปเมื่อฝุ่นควันกลับมาอีกครั้ง

ฝุ่น PM 10 และ PM 2.5 นั้น เป็นคำที่ใช้เรียกรวมๆ สำหรับอนุภาคแขวนลอยในอากาศ (particulate matter) ที่มีขนาดเล็กกว่า 10 และ 2.5 ไมครอนตามลำดับ อาจรวมไปถึงอนุภาคที่เป็นของแข็ง หยดละอองของเหลว แกนของแข็งที่ล้อมไปด้วยของเหลว ซึ่งมีองค์ประกอบทางเคมี ต้นกำเนิดที่แตกต่างกันไป

ด้วยขนาดที่เล็กกว่าเส้นผมของมนุษย์ (50-70 ไมครอน) หากเราหายใจเอาฝุ่น PM 10 และ PM 2.5 เข้าไป อนุภาคดังกล่าวสามารถเข้าสู่ปอดของมนุษย์ ทำความเสียหายและก่อให้เกิดโรคระบบทางเดินหายใจได้ โดยเฉพาะฝุ่น PM 2.5 ที่มีขนาดเล็กกว่าเส้นผมถึง 30 เท่า ซึ่งนอกจากจะกรองได้ยากกว่าแล้ว ยังสามารถแทรกเข้าไปในซอกเล็กของปอด จนถึงซึมผ่านเข้าสู่กระแสเลือดได้ ผลกระทบในระยะสั้นอาจจะทำให้ผู้ที่มีอาการระบบทางเดินหายใจอยู่แล้วมีอาการแย่ลง ไปจนถึงผลกระทบระยะยาวที่อาจจะก่อให้เกิดทั้งโรคระบบทางเดินหายใจ ไปจนถึงโรคหัวใจ และส่งผลให้เกิดการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรได้

แน่นอนว่าปัญหานี้ค่อนข้างซับซ้อน และทางแก้ที่สามารถทำได้นั้นอาจจะไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ จึงเป็นประเด็นเรื้อรังที่ยังไม่สามารถแก้ไขกันได้เสียที

มีคำกล่าวว่า อันดับแรกของการแก้ปัญหาใด ๆ ก็ตาม คือการยอมรับเสียก่อนว่ามี “ปัญหา” อยู่จริง ถึงเวลาหรือยังที่สังคมไทยจะหันมายอมรับ และวางแผนศึกษาปัญหากันอย่างเป็นระบบ เพื่อหาทางแก้ไขในระยะยาวที่มากไปกว่าเพียงตื่นตัวกันปีละครั้ง

Thai PBS Sci & Tech ตระหนักถึงความสำคัญของปัญหาดังกล่าว จึงขอเป็นหนึ่งในกระบอกเสียงที่จะช่วยสื่อสาร สร้างการรับรู้ความเข้าใจให้ประชาชนไทยได้รู้จักกับปัญหาสำคัญดังกล่าวที่มีผลต่อสุขภาพของประชาชน เพื่อนำไปสู่การแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนต่อไป

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน)

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ฤดูใหม่ ? “ฤดูที่ฉันป่วย” เมื่อ “มลภาวะทางอากาศ” กลายเป็น “ปัญหา” เรื้อรังไทย