การทดลอง “ทอดเฟรนช์ฟรายส์” ให้อร่อยใน “อวกาศ”

การทอดคือหนึ่งในกระบวนการที่ทำให้อาหารอร่อยขึ้นมาได้มากที่สุดวิธีหนึ่ง ทั้งรสชาติและรสสัมผัสของอาหารที่ได้จากการทอดนั้น เรียกได้ว่า “อร่อย” เป็นที่ถูกปากถูกใจของใครหลาย ๆ คน แต่น่าเสียดายที่เมนูอาหารที่ต้องใช้การทอดนั้น ไม่สามารถทำใน “อวกาศ” ได้ นักบินอวกาศจึงต้องอดกินไก่ทอดกรอบสด ๆ จากเตา หรือเฟรนช์ฟรายส์แสนอร่อยระหว่างปฏิบัติภารกิจในอวกาศ องค์การบริหารอวกาศยุโรปหรือ ESA จึงศึกษากระบวนการทอดในอวกาศ เพื่อหาวิธีที่ทำให้นักบินอวกาศจะสามารถรับประทานเมนูทอดสุดพิเศษที่ทำสด ๆ จากเตาได้ในอวกาศ

การทอดคือกระบวนการปรุงอาหารให้สุกโดยใช้น้ำมันร้อน ๆ น้ำที่อยู่ภายในเนื้ออาหารจะเดือดและถูกแทนที่ด้วยน้ำมัน ทำให้อาหารที่ทอดเสร็จใหม่ ๆ  จะมีน้ำมันแทรกเข้าไปอยู่ในทุกอณูของเนื้อ เกิดเป็นรสสัมผัสที่ไม่มีใครหาเทียบได้

การทอดต้องใช้น้ำมันที่เป็นของเหลวเยอะมาก ซึ่งทำให้การทอดในอวกาศนั้นเป็นไปได้ยาก อีกทั้งการทอดอาหารในอวกาศเราจะต้องพบกับปัญหาที่พบจากการทอดอาหารมากมายเหมือนกับบนโลกในสถานการณ์ที่ควบคุมได้ยาก ทั้งน้ำมันกระเด็น ไอน้ำมัน ควัน กลิ่นอาหาร และอีกหลายปัญหาที่พร้อมจะเกิดขึ้นได้ การประกอบอาหารในอวกาศสำหรับภารกิจปัจจุบันจึงไม่ได้มีอะไรมากไปกว่าการทำให้อาหารที่ปรุงสำเร็จร้อนขึ้นเหมือนการอุ่นไมโครเวฟบนโลก

แต่สำหรับภารกิจในห้วงอวกาศลึก ทั้งบนดวงจันทร์หรือบนดาวอังคาร นักบินอวกาศคงต้องการรับประทานอาหารที่ปรุงเสร็จใหม่ ๆ เหมือนกับบนโลกมากกว่าการรับประทานอาหารกึ่งสำเร็จรูปตลอดช่วงเวลาของภารกิจ องค์การบริหารอวกาศยุโรปจึงทดลองทอดอาหารเพื่อดูพฤติกรรมของอาหารที่ถูกทอดและฟองก๊าซของไอน้ำภายในหม้อทอด ว่าสิ่งเหล่านี้มีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างไรเมื่อถูกทอดในสภาวะแรงโน้มถ่วงต่ำเหมือนบนดวงจันทร์หรือดาวอังคาร หรือแม้กระทั่งเมื่อทอดในสภาวะไร้น้ำหนัก

การทดลองนี้จัดทำบนเที่ยวบินพาราโบลาเพื่อจำลองสภาวะไร้น้ำหนักแล้วสร้างอุปกรณ์สำหรับทอดอาหารและมีการบันทึกวิดีโอของการทอดเฟรนช์ฟรายส์ที่เกิดขึ้นภายในหม้อที่สภาวะไร้แรงโน้มถ่วงที่เกิดขึ้นระหว่างบนเที่ยวบิน

แม้จะเป็นการทอดเฟรนช์ฟรายส์ในสภาวะไร้น้ำหนักด้วยเวลาไม่กี่สิบวินาที แต่จากการทดลองและวิดีโอการทอดที่บันทึกไว้นั้นทำให้เราพบพฤติกรรมของการเกิดฟองก๊าซที่เกิดขึ้นจากการทอดในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วงได้ ซึ่งทำให้เข้าใจการทอดได้ดียิ่งขึ้น

โดยตามทฤษฎีและความเข้าใจเดิมจากการคาดการณ์เรื่องการทอดในสภาวะไร้น้ำหนักคือ น้ำที่อยู่ภายในอาหาร เมื่อเดือด มันจะกลายเป็นไอและเกาะติดเป็นฟองห่อหุ้มล้อมรอบอาหาร เกาะติดกับพื้นผิวของอาหาร ทำให้ฟองไอน้ำเหล่านี้กลายสภาพเป็นชั้นฟิล์มทำให้การทอดไม่ดำเนินเหมือนดังปกติตามความต้องการของเรา แต่จากการทดลองทำให้พบว่าต่อให้ทำการทอดอาหารในสภาวะไร้น้ำหนัก น้ำมันร้อน ๆ จะยังคงสัมผัสกับพื้นผิวของอาหารอยู่ดี แต่ฟองอากาศที่เกิดจากไอน้ำร้อน ๆ จากเนื้ออาหารก็ยังคงสามารถเกาะกับพื้นผิวของอาหารได้ ซึ่งอาจเป็นปัญหาในการทอดได้ แต่จากการทดลองพบว่าต่อให้มีแรงโน้มถ่วงเพียงเล็กน้อยในระดับแค่ ⅕ เมื่อเทียบกับแรงโน้มถ่วงของพื้นโลกปกติ ฟองอากาศที่เกิดขึ้นภายในหม้อทอดก็สามารถลอยขึ้นสู่พื้นผิวด้านบนได้อย่างปกติ ทำให้อาหารสุกได้

จากผลการทดลองนั้นนับว่าเป็นเรื่องที่ดีที่เราสามารถนำองค์ความรู้นี้ไปประยุกต์เพื่อสร้างหม้อทอดเพื่อนักบินอวกาศในอนาคตได้รับประทานอาหารทอดเสร็จใหม่ ๆ พร้อมรสสัมผัสฉ่ำ ๆ เหมือนการรับประทานอาหารทอดบนโลก และด้วยองค์ความรู้เรื่องการเกิดฟองภายในของเหลวสามารถเอาไปประยุกต์ถึงกระบวนการการสังเคราะห์ไฮโดรเจนภายในห้วงอวกาศในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วง สำหรับภารกิจภายในห้วงอวกาศลึกได้ต่อไป

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech 

ที่มาข้อมูล: ESA