“คริสต์มาส” นับเป็นช่วงเวลาแห่งความสุขส่งท้ายปี ทำไมช่วงเวลานี้จึงทำให้ผู้คนรู้สึกมีความสุขขึ้นมาได้

Thai PBS ชวนทุกคนมาหาคำตอบผ่านงานวิจัยที่น่าสนใจ เพื่อค้นหาคำตอบว่า ความสุขในช่วงคริสต์มาสเกิดจากอะไร ? แล้วทำอะไรในช่วงเวลาเหล่านี้จึงจะมีความสุขมากยิ่งขึ้น ?

คริสต์มาสเชื่อมโยง “ความสุข” จากประสบการณ์คริสต์มาสในชีวิต

การศึกษาด้านประสาทวิทยามีหลักฐานพบว่า จิตวิญญาณของวันคริสต์มาสส่งผลบางอย่างต่อการทำงานของสมองมนุษย์ ผลจากการสแกนสมองพบความแตกต่างกันในการทำงานของสมองหลายส่วนที่ส่งผลในเชิงบวก โดยเทียบระหว่างคนที่มักจะร่วมฉลองวันคริสต์มาส กับคนที่ไม่ได้เข้าร่วมธรรมเนียมวันคริสต์มาส

โดยการทดลองที่มีผลสะท้อนว่า จิตวิญญาณของวันคริสต์มาส ได้แก่ บรรดาสัญลักษณ์ต่าง ๆ ของช่วงเทศกาล อาทิ ต้นสนคริสต์มาส สีสัน เพลง ธีมการตกแต่งต่าง ๆ ทำให้ระบบการทำงานสมองของคนที่เข้าร่วมเทศกาลคริสต์มาสมีปฏิกิริยาเชิงบวก ขณะที่คนที่ไม่ได้เข้าร่วมทำเนียบคริสต์มาส เมื่อได้มองเห็นสิ่งเหล่านี้จะยังมีปฏิกิริยาในสมองแบบเป็นกลาง

นักวิจัยวิเคราะห์ว่า การทำงานของสมองที่รู้สึกมีความสุขจากคริสต์มาสนั้นมาจาก “ประสบการณ์” การร่วมฉลองคริสต์มาสที่ผ่านมาในชีวิต รวมถึงเสียงเพลง การตกแต่งสถานที่ต่าง ๆ ในธีมคริสต์มาส

- ข้อแนะนำ การตกแต่งสถานที่ต่าง ๆ รวมถึงบ้านของคุณ มีผลต่อสมองทำให้คุณรู้สึกมีความสุขขึ้นได้ ดังนั้น หากตกแต่งบ้านให้เข้าธีมคริสต์มาสยิ่งเร็วขึ้น จึงจะยิ่งทำให้คุณมีความสุขได้มากขึ้น

“คริสต์มาส” มีกิจกรรมและพิธีการที่ช่วยให้เกิดความสุขทั้งกายและใจ

ธรรมเนียมวันคริสต์มาสจะมีการร้องเพลงเป็นกิจกรรมที่ผู้คนทำร่วมกัน นอกจากนี้ก็ยังมีส่วนของพิธีการ (หรือพิธีกรรมในความหมายของการมีสัญลักษณ์และพฤติกรรมร่วมกันที่ชัดเจนเป็นแบบแผน) ซึ่งล้วนแล้วแต่มีส่วนทำให้เกิดความสุขทั้งกายและใจ

การร่วมฉลองคริสต์มาสด้วยกันที่บ้านทั้งกับเพื่อนฝูงและครอบครัวแบบพร้อมหน้าถือเป็นส่วนสำคัญหนึ่งของการฉลอง ซึ่งมีการศึกษาด้านสมองพบว่า การได้ร้องเพลงร่วมกันจะช่วยทำให้สุขภาพกายและใจดีขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยทำให้ความสัมพันธ์ (social bonds) ของผู้คนดีขึ้นอีกด้วย

ในส่วนของพิธีการหรือพิธีกรรมต่าง ๆ มีการศึกษาพบว่า พิธีการต่าง ๆ ที่เป็นขั้นตอน (ทั้งในรูปแบบครอบครัวและพิธีกรรมทางศาสนา) ช่วยให้เกิดความรู้สึกพึงพอใจ รวมถึงสุขภาวะที่ดี โดยมีส่วนเข้าไปสร้างความทรงจำร่วมสำหรับการใช้เวลาร่วมกัน โดยแต่ละปีของพิธีการจะช่วยสร้างความรู้สึกที่มีความสุขต่อกันมากขึ้น และกลายเป็นความสุขในความทรงจำต่อไปในอนาคตด้วย

- ข้อแนะนำ การฉลองวันคริสต์มาสรวมถึงปีใหม่สามารถปรับมาทำเป็นประจำโดยมีพิธีการเล็ก ๆ น้อย ๆ ร่วมกันอย่างการให้ของขวัญ และการร่วมกันร้องเพลง จะยิ่งช่วยให้เกิดความสุขทั้งกายและใจ และความผูกพันต่อกันได้

“การแกะ – การให้” ของขวัญ ช่วยทำให้รู้สึกดี

ของขวัญเป็นสัญลักษณ์สำคัญอีกประการ ในช่วงเทศกาลคริสต์มาส รวมถึงเทศกาลปีใหม่ มีการศึกษา 2 ชิ้น แสดงให้เห็นว่า การแกะของขวัญ และการให้ของขวัญกับผู้อื่น ช่วยให้เกิดความสุขขึ้นได้ 

ทั้งนี้การศึกษาพบว่า การห่อของขวัญช่วยทำให้ผู้รับรู้สึกดีกว่าการไม่ห่อ โดยไม่จำเป็นต้องห่อด้วยลวดลายที่หรูหรา เพียงห่อด้วยกระดาษสีน้ำตาลแบบห่อของขวัญทั่วไป ก็เพียงพอต่อปฏิกิริยาตอบสนอง ที่ผู้คนรู้สึกเชื่อมโยงถึงความสุขจากของขวัญอื่น ๆ ที่เคยได้มาในชีวิต นอกจากนี้ยังพบด้วยว่า แม้จะห่อเพียงเล็กน้อย เช่น เป็นการห่อของชิ้นใหญ่อย่างจักรยาน ก็ช่วยทำให้คนรู้สึกมีความสุขมากขึ้นกว่าการไม่ห่อได้

อีกแง่มุมที่น่าสนใจ มีการศึกษาเพื่อค้นหาว่า เงินสามารถใช้ซื้อความสุขได้หรือไม่ แน่นอนว่า เงินสามารถช่วยซื้อความสุขได้ แต่ก็พบด้วยว่า ผู้ที่จับจ่ายเงินเพื่อให้กับผู้อื่น (ทั้งซื้อของให้ผู้อื่นและบริจาคเงินเพื่อการกุศล) ให้คะแนนความสุขมากกว่าการจับจ่ายเงินให้กับตัวเอง นอกจากนี้ยังพบอีกด้วยว่า ยิ่งคนมีการจับจ่ายเพื่อให้ผู้อื่นในสัดส่วนต่อรายรับมากขึ้น คนนั้นก็ยิ่งให้ค่าคะแนนความสุขเพิ่มขึ้นด้วย

- ข้อแนะนำ การจับจ่ายเงินซื้อของให้คนอื่นพร้อมห่อของขวัญ ไม่จำเป็นต้องเป็นของมูลค่าสูง และไม่จำเป็นต้องห่อด้วยลวดลายที่หรูหรา เพียงห่อกระดาษง่าย ๆ มีส่วนช่วยให้ผู้รับมีความสุขมากขึ้นแล้ว

ลมหนาว ของขวัญ วันหยุดยาว และการได้ใช้เวลากับคนที่รัก เหล่านี้คือตัวแทนของเวลาแห่งความสุข และเทศกาลคริสต์มาสต่อด้วยปีใหม่ที่มีสิ่งเหล่านี้อยู่ ผู้คนจึงมักมีความสุข แม้จะเข้าร่วมเทศกาลด้วยอะไรที่เรียบง่าย แต่เพียงความปรารถนาดีที่มีต่อกันก็ทำให้ความสุขมีมากขึ้นได้แล้ว

อ้างอิง

•  Merry Christmas and Happy New Year! The impact of Christmas rituals on subjective well-being and family's emotional climate, International Journal of Social Psychology: International Journal of Social Psychology
• The neurochemistry and social flow of singing: bonding and oxytocin, Frontiers in Human Neuroscience
• Inferences about homeowners' sociability: Impact of Christmas decorations and other cues, Journal of Environmental Psychology
• Spending Money on Others Promotes Happiness, Science journal
• Lovely wrapping make us happier about the gift, research proves, Southern Methodist University