ลองนึกภาพเรากำลังเดินลึกเข้าไปในป่าทึบของจังหวัดสตูล ท่ามกลางความเขียวขจีและเสียงนกร้อง... เราอาจได้พบคนกลุ่มหนึ่งซึ่งดูเหมือนหลุดออกมาจากอดีตอันไกลโพ้น คนผู้รู้จักป่าเหมือนเรารู้จักซูเปอร์มาร์เก็ตใกล้บ้าน พวกเขารู้ว่าต้นไหนกินได้ ใบไหนเป็นยา สัตว์ชนิดไหนล่าได้ในฤดูใด และเรื่องราวตลอดจนภูมิปัญญาของพวกเขาถูกส่งผ่านจากรุ่นสู่รุ่นโดยไม่มีตำราหรือห้องเรียน มีเพียงป่าเท่านั้นเป็นครูฟังดูโรแมนติกดี แต่พวกเขาเหล่านี้ไม่ได้เป็นตัวละครในนิยายหรือตำนานโบราณ ไม่ใช่ “คนอื่น” ที่มีไว้แค่ให้เราเล่าขานถึงอย่างปลาบปลื้มชื่นชม พวกเขามีตัวตนจริง ๆ มีวิถีที่น่าเคารพจริง ๆ และก็กำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงปรับตัวครั้งใหญ่จริง ๆ ด้วยเหตุผลที่เรานี่แหละที่อาจมีส่วนเกี่ยวข้องมากมายกว่าที่คิด<figure class="image"><img src="https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/Birthplace2_9e1c1950c5.jpg" alt="วิถีชีวิตที่อยู่ในป่า" srcset="https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/thumbnail_Birthplace2_9e1c1950c5.jpg 245w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/small_Birthplace2_9e1c1950c5.jpg 500w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/medium_Birthplace2_9e1c1950c5.jpg 750w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/large_Birthplace2_9e1c1950c5.jpg 1000w," sizes="100vw"><figcaption>&nbsp;</figcaption></figure>“The Untold Story of Birthplace บ้านเกิดที่คิดถึง” เป็นสารคดีความยาว 1 ชม. ครึ่งที่พาเราเข้าป่าลึกเพื่อไปคลุกคลีกับชาว “มันนิ” หรือ “มานิ” หรือ “มานิค” ซึ่งแปลว่า "มนุษย์" (แต่คนจำนวนมากยังมักจดจำพวกเขาในชื่อ "เงาะป่า" ซึ่งไม่ใช่สิ่งที่พวกเขาชอบใจสักเท่าไหร่) พวกเขาเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มชาติพันธุ์นิกริโตที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานในดินแดนแถบนี้ย้อนกลับไปได้ถึงยุคก่อนประวัติศาสตร์โน่นเลยทีเดียวมีหลักฐานทางโบราณคดีและการศึกษาทางพันธุศาสตร์ชี้ให้เห็นว่า บรรพบุรุษของชาวมานิอาจเป็นมนุษย์กลุ่มแรก ๆ ที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในภูมิภาคนี้เมื่อราว 50,000 ปีที่แล้ว ในยุคที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังเป็นผืนแผ่นดินเดียวกัน &nbsp;ก่อนที่ระดับน้ำทะเลจะสูงขึ้นและแยกพื้นที่ออกเป็นเกาะและคาบสมุทรดังในปัจจุบัน การค้นพบโครงกระดูกในถ้ำบริเวณเหนือคลองตง อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง ซึ่งมีอายุประมาณ 12,000 ปี และมีลักษณะสอดคล้องกับชาวมานิในปัจจุบัน ยิ่งเป็นการยืนยันถึงการมีอยู่มายาวนานของพวกเขาในแถบนี้สำหรับในไทย ชาวมานิอาศัยอยู่ในพื้นที่ภาคใต้ โดยเฉพาะในเขตเทือกเขาบรรทัดหรือเทือกเขานครศรีธรรมราช ครอบคลุมพื้นที่จังหวัดตรัง พัทลุง สตูล สงขลา รวมถึงพื้นที่เทือกเขาสันกาลาคีรีในยะลาและนราธิวาส ความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่าในพื้นที่เหล่านี้ทำให้ชาวมานิสามารถดำรงชีวิตด้วยการหาของป่าและล่าสัตว์ พวกเขารู้จักพืชและสัตว์นับร้อยชนิด เชี่ยวชาญการใช้สมุนไพรเพื่อรักษาโรค พวกเขามีทักษะในการล่าสัตว์โดยใช้อุปกรณ์ที่เรียกว่า "บอเลา" หรือไม้ซางซึ่งเป็นอาวุธที่ถูกสร้างขึ้นจากภูมิปัญญาที่สืบทอดมา การพึ่งพิงป่าของพวกเขาไม่ได้จำกัดอยู่แค่เรื่องอาหารและที่อยู่อาศัยเท่านั้น แต่ยังรวมถึงความเชื่อและพิธีกรรมต่าง ๆ ด้วย พวกเขามีความเชื่อเกี่ยวกับผีในต้นไม้ใหญ่และมีข้อห้ามในการตัดต้นไม้บางชนิด สะท้อนให้เห็นถึงความเคารพและการอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างกลมกลืน<img src="https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/Birthplace1_65abb24b22.jpg" alt="การเลี้ยงดูบุตร ด้วยวิถีธรรมชาติ" srcset="https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/thumbnail_Birthplace1_65abb24b22.jpg 245w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/small_Birthplace1_65abb24b22.jpg 500w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/medium_Birthplace1_65abb24b22.jpg 750w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/large_Birthplace1_65abb24b22.jpg 1000w," sizes="100vw">อย่างไรก็ตาม ในที่สุดผืนป่าที่เคยกว้างใหญ่ก็เริ่มถูกแทนที่ด้วยสวนยางพารา ไร่ปาล์ม และบ้านเรือน เสียงเครื่องยนต์เริ่มดังกลบเสียงนกร้อง ควันจากการเผาป่าเริ่มโชยมาแทนที่กลิ่นดินหลังฝนตก ชาวมานิเริ่มพบว่าบ้านของพวกเขากำลังหายไป นั่นเพราะหลายทศวรรษที่ผ่านมาพื้นที่ป่าในประเทศไทยลดลงมาก เนื่องจากการขยายตัวของชุมชนเมืองจนนำมาสู่การบุกรุกทำลายป่าเพื่อทำการเกษตรและการพัฒนาต่าง ๆ อันส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อวิถีชีวิตของชาวมานิในจังหวัดสตูลซึ่งเป็นหนึ่งในถิ่นที่อยู่สุดท้ายของชาวมานิในไทย สถานการณ์ก็ไม่ต่างกัน พวกเขาจึงต้องเผชิญกับคำถามที่ไม่เคยต้องคิดมาก่อน นั่นคือ จะอยู่อย่างไรในโลกที่ป่าไม่ได้เป็นทุกอย่างอีกต่อไปเมื่อไม่สามารถพึ่งพาป่าได้เหมือนในอดีต ชาวมานิก็ต้องปรับตัวเข้าสู่วิถีชีวิตแบบสมัยใหม่มากขึ้น บางกลุ่มต้องเรียนรู้การทำการเกษตร เช่น ปลูกข้าวไร่และทำสวนยางพารา บางคนต้องออกมารับจ้างทำงานในชุมชนใกล้เคียง แต่แน่ล่ะว่าการเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ใช่เรื่องง่าย ลองนึกภาพว่าเราต้องไปใช้ชีวิตในประเทศที่เราไม่รู้ภาษา ไม่เข้าใจวัฒนธรรม และไม่มีทักษะที่จำเป็นเลย มันจะยากเย็นแสนเข็ญขนาดไหน<img src="https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/Birthplace3_5824ef1a97.jpg" alt="ชีวิตความเป็นอยู่ของชาวมันนิ" srcset="https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/thumbnail_Birthplace3_5824ef1a97.jpg 245w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/small_Birthplace3_5824ef1a97.jpg 500w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/medium_Birthplace3_5824ef1a97.jpg 750w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/large_Birthplace3_5824ef1a97.jpg 1000w," sizes="100vw"><img src="https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/Birthplace4_605fd805c3.jpg" alt="&quot;กั้ม&quot; เด็กหนุ่มผู้มีใจรักในถิ่นฐานบ้านเกิด และชาวมันนิที่เขาผูกพัน" srcset="https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/thumbnail_Birthplace4_605fd805c3.jpg 245w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/small_Birthplace4_605fd805c3.jpg 500w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/medium_Birthplace4_605fd805c3.jpg 750w,https://d3dyak49qszsk5.cloudfront.net/large_Birthplace4_605fd805c3.jpg 1000w," sizes="100vw">ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาจึงมีความพยายามจากหลายภาคส่วนในการช่วยเหลือชาวมานิ ทั้งการให้สัญชาติ การเข้าถึงบริการสาธารณสุข และการศึกษา แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือการหาสมดุลระหว่างการพัฒนาและการรักษาวัฒนธรรมดั้งเดิมเอาไว้ ซึ่งไม่ใช่แค่ในมิติของการอนุรักษ์เท่านั้น แต่ยังเป็นเรื่องของการให้สิทธิและโอกาสแก่พวกเขาในการเลือกวิถีชีวิตของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นการดำรงชีวิตในป่าตามแบบดั้งเดิมหรือการปรับตัวเข้าสู่สังคมสมัยใหม่ก็ตามเรื่องราวของชาวมานิและชนเผ่าอื่น ๆ ไม่ได้เป็นเพียงบทเรียนทางประวัติศาสตร์ แต่เป็นเรื่องราวที่กำลังเกิดขึ้นจริงในปัจจุบันและเป็นเรื่องที่เราทุกคนมีส่วนเกี่ยวข้องทั้งโดยตรงและโดยอ้อม เพราะในที่สุดแล้ว เราทุกคนล้วนอาศัยอยู่บนโลกใบเดียวกัน และการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับพวกเขาวันนี้ อาจเป็นสิ่งที่เราเองต้องเผชิญในวันข้างหน้าอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยง▶ ติดตามสารคดี <a href="https://vipa.me/th/watch/video/movies/details/the-untold-story-of-birthplace-%E0%B8%9A%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%84%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%96%E0%B8%B6%E0%B8%87/1330509">The Untold Story of Birthplace บ้านเกิดที่คิดถึง</a> เมื่อความอุดมสมบูรณ์ในผืนป่าของสตูลถูกบุกรุกและทำลาย ส่งผลกระทบต่อ "มันนิ" ชนพื้นเมืองกลุ่มสุดท้ายในจังหวัดสตูล ทำให้ต้องเปลี่ยนวิถีดั้งเดิมในป่า เพื่อปรับตัวอยู่ในพื้นที่เดิมต่อไป โดยได้รับการช่วยเหลือจาก "กั้ม" เด็กหนุ่มผู้มีใจรักในถิ่นฐานบ้านเกิดรับชมได้ทาง <a href="https://vipa.me/th/">www.VIPA.me</a> หรือ <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=me.vipa.app&amp;pcampaignid=web_share">VIPA Application</a>

large_มันนิ.jpg

medium_มันนิ.jpg

small_มันนิ.jpg

thumbnail_มันนิ.jpg

มันนิ.jpg

บทความ NOW

“ชาวมันนิ” ชีวิตที่ผูกพันกับผืนป่า และความเปลี่ยนแปลงที่มิอาจเลี่ยง

9e99ef119c06d148b810535ab8ec1461be2a8e516fbcc4cab6c7e1aefde3a626

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

“ชาวมันนิ” ชีวิตที่ผูกพันกับผืนป่า และความเปลี่ยนแปลงที่มิอาจเลี่ยง