ด่วน! สคพ.1 ตรวจพบ “สารหนู” แม่น้ำกก อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่

วันนี้ (4 เม.ย.2568) นายอาวีระ ภัคมาตร์ ผู้อำนวยการสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่ ให้สัมภาษณ์ไทยพีบีเอส ศูนย์ข่าวภาคเหนือ ถึงผลการสุ่มตรวจคุณภาพน้ำ ในแม่น้ำกก หลังได้รับร้องเรียนว่า แม่น้ำกกสีขุ่น และประชาชนที่ลงเล่นน้ำมีผื่นคัน

จากการเก็บตัวอย่าง เมื่อวันที่ 19 มี.ค.2568 ที่ผ่านมา พบว่า น้ำมีสีขุ่นเกินค่าปกติ 8-9 เท่า ล่าสุดผลตรวจวิเคราะห์พบสารหนู ซึ่งเป็นสารพิษอันตรายเกินค่ามาตรฐานในแม่น้ำกกกว่าเท่าตัว

ซึ่งปกติค่ามาตรฐานอยู่ที่ 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร ผลการเก็บตัวอย่างบริเวณบ้านแก่งตุ้ม อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ จุดแรกที่แม่น้ำกกไหลเข้าประเทศไทย ได้พบค่าสารหนู มากถึง 0.026 มิลลิกรัมต่อลิตร

สารหนูจะส่งผลกระทบกับคนที่เล่นน้ำจะแพ้ ระคายเคือง มีผื่นคัน ในระยะยาวหากรับต่อเนื่องอาจเป็นมะเร็งได้

หากดื่มน้ำที่มีสารหนูเข้าไปก็จะส่งผลโดยตรงต่อกระบวนการทางเคมีในร่างกายผิดเพี้ยน ถ้ารับไปนิดหน่อยอาจทำให้ท้องร่วง ท้องเสียได้ เมื่อสะสมระยะยาวอาจเป็นมะเร็ง

อาวีระ ภัคมาตร์ ผู้อำนวยการสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่

นายอาวีระระบุว่า การพบสารหนูในแม่น้ำกก มีความเป็นไปได้สูงที่อาจเชื่อมโยงการทำเหมืองแร่ทองคำต้นแม่น้ำในประเทศเมียนมา เพราะเเร่ทองคำจะมีสารหนูปะปนอยู่ เมื่อขุดแร่ขึ้นมาก็จะจัดการแร่พวกนี้ออก ในทางเคมีเรียกว่า “เพื่อนแร่” โดยหลักวิทยาศาสตร์สารแร่ทองคำ มีองค์ประกอบสารหนูให้เเร่ทองคำเสถียร

ขณะเดียวกันผลการตรวจแม่น้ำกก ในพื้นที่ อ.แม่อาย จุดอื่นๆ ยังพบสารหนูปนเปื้อนในแม่น้ำกก บริเวณบ้านท่าตอนระดับ 0.012 มิลลิกรัมต่อลิตร บริเวณบ้านผาใต้ระดับ 0.013 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งสูงเกินค่ามาตรฐาน ตลอดแม่น้ำกกจุดที่มีการสุ่มตรวจพื้นที่ใน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่

นอกจากนี้ ผลการตรวจยังพบสารพิษอื่นๆ เช่น แคดเมียม และตะกั่วในแม่น้ำกกด้วย ขณะที่ผลตรวจแม่น้ำกก 3 จุดในพื้นที่ อ.เมือง จ.เชียงรายคาดทราบผลภายใน 1-2 วันนี้

สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่ เก็บตัวอย่างในแม่น้ำกก

ส่วนการเก็บตะกอนดินในแม่น้ำกก เมื่อ 2-3 วันที่ผ่านมาในพื้นที่ อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ และ อ.เมือง จ.เชียงรายคาดว่าอาจต้องใช้เวลาตรวจอีกประมาณ 2-3 สัปดาห์ จะทราบผล

อ่านข่าว : เปิดผลตรวจแม่น้ำกก ปนเปื้อนสารหนูกว่าเท่าตัว

แนะหลีกเลี่ยงอุปโภค-บริโภค

ข้อมูลจากมูลนิธิสิทธิมนุษยชนไทใหญ่ ก่อนหน้านี้ เผยแพร่พบการทำเหมืองทองคำบนแม่น้ำกกในเขตเมืองยอน รัฐฉาน ประเทศเมียนมาได้ขยายตัวขึ้นในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา ปัจจุบันมีการทำเหมืองตลอด 24 ชั่วโมง โดยมีบริษัทจีน 4 แห่งที่ดำเนินการขุดเหมือง โดยมีพนักงานมากกว่า 300 คน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวจีน บริษัทเหล่านี้ทำเหมืองบนเนินเขาและริมฝั่งแม่น้ำกก รวมถึงการใช้เรือขุดทองและสกัดบนแม่น้ำกกโดยตรงด้วย

แผนที่คาดว่ามีการทำเหมืองแร่บริเวณต้นแแม่น้ำกก ในเมียนมา

เมื่อตรวจสอบแผนที่กูเกิลเอิร์ธ เปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงสภาพของการใช้ประโยชนที่ดิน ในปี 2020 บริเวณต้นน้ำกก บริเวณเมืองสาด รัฐฉาน ประเทศเมียนมา ยังไม่พบกิจกรรมการเปิดหน้าดิน

แต่ปี 2024 และ 2025 กลับพบว่า มีการเปิดหน้าดินจำนวนมาก ที่น่าสังเกตกิจกรรมเหล่านี้ตั้งอยู่ริมแม่น้ำกก ก่อนที่จะไหลเข้าสู่ประเทศไทย ที่ อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ และไหลผ่าน อ.เมืองเชียงราย ก่อนไหลสู่แม่น้ำโขง ที่ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีความยาว 285 กิโลเมตร

ซึ่งประชาชนใช้ในพื้นที่การเกษตรกรรม พักผ่อนย่อนใจ ท่องเที่ยวในช่วงฤดูแล้ง และที่สำคัญยังเป็นแหล่งผลิตน้ำประปาของเทศบาลนครเชียงรายด้วย

รายงาน : โกวิทย์ บุญธรรม ผู้สื่อข่าวไทยพีบีเอส ศูนย์ข่าวภาคเหนือ

อ่านข่าว : กรมวิทย์ฯ เฝ้าระวังสายพันธุ์โควิด - โอมิครอน JN.1 ไทยพบ 64.97%

พบร่าง Miss Tourism Myanmar 2018 ใต้ซากคอนโดเมียนมา ยอดตาย 3,145 คน

พบอีก 2 ร่างตึกสตง.ถล่ม ประเมินซาก 4 หมื่นตัน 2 เดือนย้ายจบ