ประตูอัตโนมัติล็อกตายเมื่อไฟดับ ภัยเงียบที่มากับ "แผ่นดินไหว"

วันนี้ (28 มี.ค.2568) เหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 8.2 ที่เมียนมาเมื่อเวลา 13:20 น. ส่งแรงสั่นสะเทือนถึงประเทศไทย สร้างความตื่นตระหนกในหลายพื้นที่ รวมถึงกรุงเทพฯ กลายเป็นเครื่องเตือนใจถึงความเสี่ยงที่ซ่อนอยู่ในสิ่งอำนวยความสะดวกที่เราใช้ทุกวัน

โดยเฉพาะ ประตูเปิด-ปิดอัตโนมัติ ที่พบในห้างสรรพสินค้า อาคารสำนักงาน หรือแม้แต่โรงจอดรถในบ้าน เมื่อไฟฟ้าดับและประตูเหล่านี้ไม่สามารถเปิดได้ตามปกติ อาจกลายเป็นอุปสรรคสำคัญในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น แผ่นดินไหว ส่งผลให้เกิดความโกลาหลและอันตรายถึงชีวิตได้

เจาะลึกถึงความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น พร้อมแนะวิธีรับมือหากคุณอยู่ในห้างสรรพสินค้าเมื่อภัยมาเยือน

ปัญหา-อันตราย เมื่อประตูอัตโนมัติไม่ทำงาน

ประตูอัตโนมัติ เช่น ประตูเลื่อนกระจกในห้างหรือประตูม้วนในโรงรถ ออกแบบมาเพื่อความสะดวก แต่เมื่อระบบไฟฟ้าขัดข้อง โดยเฉพาะในเหตุการณ์ไม่คาดฝันอย่างแผ่นดินไหว ความสะดวกนี้อาจกลายเป็นภัยร้าย ดังนี้

• ขัดขวางการอพยพอย่างรวดเร็ว 
  • ปัญหา : หากไฟฟ้าดับ กลไกเซ็นเซอร์หรือมอเตอร์ของประตูอาจหยุดทำงานทันที ทำให้ประตูที่เคยเลื่อนเปิดง่ายกลายเป็นกำแพงปิดตาย
  • อันตราย : ในสถานการณ์ฉุกเฉิน ผู้คนในห้างอาจไม่สามารถออกไปยังที่โล่งได้ทันเวลา หากเกิดเพลิงไหม้ควบคู่ไปด้วย ความเสี่ยงต่อการสูดดมควันพิษหรือถูกไฟคลอกจะเพิ่มขึ้นอย่างมาก
    
    
• ความล่าช้าในการเข้าถึงผู้บาดเจ็บ
  • ปัญหา : เจ้าหน้าที่กู้ภัยหรือทีมแพทย์อาจเผชิญอุปสรรคเมื่อต้องเข้าไปช่วยเหลือผู้ที่ติดอยู่ภายใน เพราะประตูกลายเป็นสิ่งกีดขวาง
  • อันตราย : ผู้บาดเจ็บจากเหตุการณ์ เช่น ถูกชั้นวางสินค้าทับ หรือของตกใส่ศีรษะ อาจไม่ได้รับการปฐมพยาบาลทันท่วงที ส่งผลให้อาการทรุดหนักหรือถึงขั้นเสียชีวิต
  • คู่มือความปลอดภัยของสำนักงานป้องกันภัยแห่งชาติ (NEMA) ระบุว่าการเข้าถึงผู้ประสบภัยล่าช้า สามารถเพิ่มอัตราการเสียชีวิตได้ถึงร้อยละ 30
    
    
• ความโกลาหลจากความแออัดและตื่นตระหนก
  • ปัญหา : เมื่อประตูหลักของห้างไม่เปิด ผู้คนที่พยายามหนีอาจมารวมตัวกันหนาแน่นบริเวณทางออก
  • อันตราย : การเบียดเสียดอาจนำไปสู่การเหยียบกันตาย โดยเฉพาะในห้างที่มีคนพลุกพล่าน เช่น วันหยุดสุดสัปดาห์หรือช่วงเทศกาล
    
    
• ระบบสำรองที่ไม่น่าเชื่อถือ
  • ปัญหา : ประตูอัตโนมัติบางรุ่นมีแบตเตอรี่สำรอง แต่หากขาดการบำรุงรักษา เช่น ไม่เปลี่ยนแบตเตอรี่ทุก 1-2 ปีตามคำแนะนำ ระบบอาจล้มเหลวเมื่อถึงเวลาคับขัน
  • อันตรายแ: ผู้ใช้ที่คาดหวังว่าระบบสำรองจะช่วยได้อาจต้องเผชิญกับความผิดหวัง และไม่มีแผนสำรองในการหนีภัย
  • รายงานจากกรมโยธาธิการและผังเมืองระบุว่า อาคารพาณิชย์ในไทยกว่าร้อยละ 40 ไม่ตรวจสอบระบบสำรองไฟอย่างสม่ำเสมอ
    
    
• ความเสียหายของโครงสร้างจากแผ่นดินไหว
  • ปัญหา : แรงสั่นสะเทือนอาจทำให้รางเลื่อนของประตูบิดงอ มอเตอร์เสียหาย หรือกระจกแตก แม้จะพยายามเปิดด้วยมือก็อาจไม่สำเร็จ
  • อันตราย : การฝืนงัดประตูที่เสียหายอาจทำให้ชิ้นส่วนหล่นใส่ หรือบาดเจ็บจากการถูกขอบคมของประตูบาด

ตัวเอารอด เมื่อแผ่นดินไหวขณะอยู่ในห้างฯ 

จากคำแนะนำของกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) และหลักการรับมือภัยพิบัติสากล 

ขณะเกิดแผ่นดินไหว

• อย่ารีบวิ่งไปที่ประตูอัตโนมัติ การเคลื่อนไหวขณะพื้นสั่นอาจทำให้ล้ม หรือถูกของตกใส่ เช่น ป้ายโฆษณาในห้าง หรือสินค้าบนชั้นวาง
• ใช้หลัก "หมอบ ป้อง เกาะ"
  • หมอบลงใต้โต๊ะในร้านอาหาร หรือเคาน์เตอร์ร้านค้า
  • ป้องศีรษะด้วยมือ กระเป๋า หรือหมอนจากร้านใกล้เคียง
  • เกาะโต๊ะหรือสิ่งของที่หลบให้แน่น เพื่อป้องกันการเคลื่อนที่
• หลีกเลี่ยงจุดเสี่ยง อยู่ห่างจากหน้าร้านที่มีกระจก ชั้นวางสูง บันไดเลื่อน หรือลิฟต์ ซึ่งอาจพังลงมาได้
• รอจนสั่นหยุด โดยปกติแผ่นดินไหวในไทยกินเวลาไม่เกิน 1-2 นาที การรอในที่ปลอดภัยดีกว่าการเสี่ยงวิ่ง

หลังการสั่นสะเทือนหยุด

• ประเมินสภาพแวดล้อม ดูว่ามีควัน กลิ่นแก๊ส หรือรอยร้าวใหญ่ในโครงสร้างห้างหรือไม่ หากมีสัญญาณไฟไหม้ ให้รีบอพยพทันที
• หาทางออกฉุกเฉิน ห้างทุกแห่งในไทยต้องมีประตูหนีไฟตามกฎหมาย (พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร) มองหาป้าย "ทางออกฉุกเฉิน" หรือ "Exit" ซึ่งมักอยู่ใกล้บันไดหรือโถงด้านหลัง
• ช่วยเหลือตัวเองเมื่อประตูอัตโนมัติไม่เปิด
  • ตรวจสอบคันโยกปลดล็อกด้วยมือ (บางรุ่นมีปุ่มหรือคันโยกซ่อนอยู่) หากไม่แน่ใจ ถามพนักงานห้าง
  • หากเปิดไม่ได้ ใช้เก้าอี้หรือของแข็งเคาะกระจกประตูให้แตก (เฉพาะกรณีฉุกเฉินและมั่นใจว่าปลอดภัย)
  • รอความช่วยเหลือจากภายนอก โดยตะโกนหรือโทรแจ้ง 1669
  • เดินอย่างระวัง สวมรองเท้าให้มั่นคงเพื่อป้องกันเท้าจากเศษแก้วหรือวัสดุที่แตกหัก อย่าวิ่งเพื่อลดโอกาสลื่นล้ม

หากติดค้างในห้าง

• โทร 1669 แจ้งตำแหน่งหรือส่งข้อความบอกตำแหน่ง เช่น "ชั้น 4 โซนเครื่องใช้ไฟฟ้า" หากโทรศัพท์ใช้ไม่ได้ ให้ตะโกนขอความช่วยเหลือ
• อยู่ห่างจากประตูที่เสียหาย หากประตูมีรอยร้าวหรือดูไม่มั่นคง อย่าเข้าใกล้ เพราะอาจถล่มลงมาได้
• สงบสติและรอ หายใจลึกๆ เพื่อลดความตื่นตระหนก รอเจ้าหน้าที่กู้ภัยที่มักมาถึงภายใน 15-30 นาทีในเขตเมือง

การเตรียมตัวล่วงหน้า

• ศึกษาตำแหน่งทางออกฉุกเฉินและบันไดหนีไฟทุกครั้งที่ไปห้าง หรือ สถานที่ต่าง ๆ 
• พกอุปกรณ์ฉุกเฉิน ไฟฉายขนาดเล็กหรือนกหวีดในกระเป๋า ช่วยส่งสัญญาณหากติดค้าง
• เรียกร้องการบำรุงรักษา หากเป็นเจ้าของร้านหรือผู้จัดการห้าง ตรวจสอบระบบสำรองไฟของประตูอัตโนมัติให้พร้อมใช้งานเสมอ

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.), กรมอุตุนิยมวิทยา, สำนักงานป้องกันภัยแห่งชาติ (NEMA), กรมโยธาธิการและผังเมือง

ติดตามสถานการณ์ #แผ่นดินไหว ได้ที่ ทาง www.thaipbs.or.th/Earthquake

อ่านข่าวอื่น :

สถานทูตไทยในนครย่างกุ้ง เตือนคนไทยระวังอาฟเตอร์ช็อก

นายกฯ ประกาศ "กทม." เป็นพื้นที่ฉุกเฉิน-สั่งหน่วยงานรับมือ

แผ่นดินไหว 8.2 เขย่าไทยวันนี้ รับมือ-เตรียมพร้อม อย่างไรให้รอด