อาหารพักเบรกเสี่ยงโรค "ปฏิวัติ" ตัวเองสุขภาพยั่งยืน

กล่องขนมบรรจุขนมปัง เค้ก และน้ำผลไม้แบบกล่อง หรือที่เรียกว่า "Snack Box" ชุดอาหารว่างที่นิยมแจกในงานสัมมนาการจัดประชุม งานอีเว้นท์ต่างๆ แม้แต่งานศพ หากเปิดกล่องดูจะพบว่า มีทั้งครัวซ็อง บราวนี่ คัพเค้ก ขนมปัง และน้ำผลไม้ ซึ่งผู้จัดมักจะสั่งจากร้านเบเกอรี่หลายร้าน

แม้ข้อดีของอาหารดังกล่าว คือ ช่วยบรรเทาความหิวได้ระดับหนึ่งแต่การเพิ่มจำนวนมื้อที่รับประทาน นอกเหนือจากมื้ออาหารปกติ ทำให้ร่างกายได้รับจำนวนแคลลอรีที่ร่างกายต่อวันเกินว่าที่ควรจะเป็น และส่งผลให้เกิดภาวะน้ำหนักตัวเกิน มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคภัยตามมาในภายหลัง

"อาหารเบรก" แคลอรีสูงทำลงพุง

ปฏิเสธไม่ได้ว่า อาหารหลัก 3 มื้อซึ่งร่างกายได้รับตามปกติ หากร่างกายมีการขยับเขยื้อน ก็จะทำให้เกิดการเผาผลาญพลังงาน แต่การเพิ่มชุดอาหารว่างที่ได้รับจากการประชุม โดยเฉพาะกลุ่มมนุษย์วัยทำงาน หากมีการประชุม 2 ครั้งต่อวัน หมายถึงการเพิ่มมื้อชุดอาหารว่างถึง 2 ชุด และกรณีที่มีงานอื่นพ่วงแถม เช่น งานศพ ก็จะได้รับแจกอาหารว่างอีก 1ชุด หากบริโภคเกินมื้อปกติ ก็จะมีผลกระทบต่อร่างกาย

ผศ.ดร.ชนิดา ปโชติการ นายกสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งงประเทศไทย

ผศ.ดร.ชนิดา ปโชติการ นายกสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ชุดอาหารว่างที่รับประทานในห้องประชุม หรือ ในงานศพ มีจำนวนแคลอรีมากถึง 350-400 แคลอรี หรือชุดอาหารว่าง 1 ชุด เกือบเทียบเท่าอาหาร 1 มื้อ ปกติร่างกายมนุษย์ ต้องการพลังงานในแต่ละวันประมาณ 1,500 – 1,800 แคลอรี/วัน หากแบ่งเป็นอาหาร 3 มื้อ หรือมื้อละ 400 แคลอรี หากรับประทานชุดอาหารว่างในประชุม ก็จะทำให้ได้รับจำนวนพลังงานเกินกว่าที่ร่างกายกำหนด

ปริมาณน้ำตาล จากน้ำผลไม้ที่จัดอยู่ในชุดอาหาร มีตั้งแต่ 25- 100 % หากรับประทานร่วมกับขนมอื่นเข้าไปอีก ร่างกายย่อมได้รับพลังงานเกิน

ผศ.ดร.ชนิดา กล่าวว่า วัฒนธรรมการรับประทานเบเกอรี่ ไทยได้รับจากชาติตะวันตก แต่ขนมไทย เช่น ลูกชุบ ช่อม่วง แม้จะเป็นแป้ง เหมือนเบเกอรี่ แต่ไส้ข้างในเป็นถั่ว มีประโยชน์ ก็นำประยุกต์เป็นของว่างได้ เช่นเดียวกับขนมตะวันตกที่สามารถนำเทคโนโลยีเข้าช่วยดัดแปลงสูตร ใช้แป้งถั่วในการทำเบเกอรี่ที่มีประโยชน์กับสุขภาพ แต่ทุกอย่างขึ้นกับการรับประทาน หากในชุดอาหารว่าง มีความหวานสูง น้ำตาลมาก เครื่องดื่มควรเป็นน้ำเปล่า หรือ น้ำสมุนไพรธรรมชาติ เพื่อให้ปริมาณแคลอรี ที่เหมาะสมกับร่างกาย

ปัจจุบันทุกหน่วยงานมีการประชุมบ่อยครั้ง สิ่งที่ขาดไม่ได้คืออาหารว่าง ส่วนการจัดประชุมในต่างประเทศ จะให้แค่น้ำเปล่า ต่างจากทัศนคติของคนไทย ท้องแตกดีกว่าของเหลือ มองแต่ความคุ้มค่า ไม่ใช่คุ้มค่าเรื่องสุขภาพ เหมือนต่างชาติ จึงอยากให้ตระหนัก และฉุกคิดการรับประทาน เพราะกินมากเกิน โรคก็มากตาม

"กำหนดอาหาร" คำนวณสภาพร่างกาย

มีข้อมูลระบุว่า คนวัยทำงานป่วยเป็นโรคเบาหวาน 2,000,000 คน และสำหรับผู้ที่มีโรคเรื้อรัง หรือ NCDs จึงควรรับประทานชุดอาหารว่างแต่น้อย หรือไม่ควรรับประทานเลย

ผศ.ดร.ชนิดา กล่าวว่า จากการศึกษาของนักกำหนดอาหาร ไม่เคยมีคำว่าไม่รับประทาน เพราะการรับประทาน คือ เรื่องธรรมชาติ จึงเป็นไปไม่ได้ที่จะไม่ทานอาหาร แต่การรับประทานต้องชาญฉลาดให้เหมาะสมกับสภาพร่างกาย ต้องแลกเปลี่ยน และต้องทราบว่า เมื่อรับประทานอาหารที่มีพลังงานสูงเกินแล้ว ต้องออกกำลังกาย หรือ เดินขยับร่างกาย และ ไม่ดื่มเครื่องดื่มที่หวานจัดหรือพลังงานสูงเพิ่ม หรือวันนี้รับประทานบุฟเฟต์แล้วไม่ควรรับประทานอะไรอีก และในวันรุ่งขึ้นควรต้องออกกำลังกาย

อ่านฉลากไม่มีความหมายเลย ถ้าไม่รู้จักว่าร่างกายต้องการพลังงานกี่แคลอรี โดยการคำนวณแคลอรีง่ายๆ เอาส่วนสูงลบด้วย105 ในผู้หญิง และลบ 100 ในผู้ชาย สมมติผู้หญิงสูง 165 ซม. ลบด้วย105 ก็เหลือน้ำหนักที่ควรเป็น 60 กก. และทุก 1 กก. ต้องการพลังงาน 30 แคลอรี ดังนั้น เมื่อคำนวณค่าพลังงานที่ร่างกายต้องการ จะอยู่ที่ 1,800 แคลอรี

ภาคธุรกิจขานรับ "ปรับลดสูตร" รักษ์สุขภาพ

นายระพีร์ สัมปุรณะพันธุ์ หัวหน้ากลุ่มงานการตลาด ฝ่ายครัวการบินไทย บริษัทการบินไทย จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า ความนิยมในกล่องชุดอาหารว่าง Snack Box ของ Puff&Pie มีอย่างต่อเนื่อง ซึ่งมาตรการของอาหารชุด เทียบเท่ากับอาหารบนสายการบิน ในปัจจุบันทางการบินไทยได้มีการพัฒนา ประยุกต์ ให้สอดคล้องกับวิถีรักษาสุขภาพ ทั้งการปรับลดสูตรความหวาน ให้มีปริมาณพอเหมาะ ไม่หวานเกินไป แต่ยังคงรสชาติอร่อยเหมือนเดิม

และในอนาคตปี 2567 เตรียมพัฒนานำองค์ความรู้ด้านอาหาร ปรับสูตรแป้งทำขนมใหม่ ใช้วัตถุดิบจากกากมะพร้าว มาทำแป้งทำขนมอบ ไม่ลดไขมัน น้ำตาล และลดคอเรสเตอรอล เนื่องจากทางการบินไทย ตระหนักว่า ธุรกิจร้าน Puff&Pie อยู่ในโรงพยาบาล ฉะนั้นต้องมีการปรับสูตรอาหารเพื่อสุขภาพของผู้บริโภค

50% ของร้านอยู่ในโรงพยาบาล ดังนันภาพลักษณ์ และอาหารที่จำหน่ายต้องมีส่วนสำคัญในการเอื้อต่อสุขภาพ เพราะคนมาซื้อ เป็นคนไข้ เป็นบุคลากรทางการแพทย์ อาหารที่คุณภาพ และใช้วัตถุดิบที่ดีต่อสุขภาพ ก็ช่วยให้ผู้บริโภคมั่นใจ

เช่นเดียวกับ นายจักริน อังประทีป ผอ.ผ่านการขาย ศูนย์นิทรรศการ และการประชุมไบเทค (BITEC) กล่าวว่า ในปี 2025 ทางศูนย์ประชุมฯ ได้รับการเกียรติจากสมาพันธ์เบาหวานนานาชาติ (International Diabetes Federation หรือ IDF) ให้เป็นสถานที่ จัดงานประชุมเบาหวานโลก IDF World Diabetes Congress 2025 (IDF 2025) ซึ่งจะมีขึ้นระหว่างวันที่ 7-10 เม.ย.2568 จึงต้องเตรียมพัฒนาและปรับวิเคราะห์การบริการ โดยเฉพาะเรื่องอาหารและอาหารว่างที่เหมาะสมกับผู้มาร่วมการประชุม ที่จะมาจากนานาชาติ และทุกมุมของโลก ซึ่งการทำเมนูอาหารต้องเป็นการตอบโจทย์ เรื่องสุขภาพ และความยั่งยืน เป็นสำคัญ

มนุษย์วัยทำงานเสี่ยงอ้วนเพิ่มทุกปี

ศ.เกียรติคุณ พญ.วรรณี นิธิยานันท์ ประธานเครือข่ายคนไทยไร้พุง

ศ.เกียรติคุณ พญ.วรรณี นิธิยานันท์ ประธานเครือข่ายคนไทยไร้พุง กล่าวว่า คนไทยมีอัตราอ้วนเพิ่มขึ้นทุกปี และอุดมไปด้วยโรคเรื้อรัง สถานการณ์นี้เริ่มเข้มข้นมากขึ้นนับตั้งแต่ปี 2549 โดยพบว่าคนอ้วนส่วนใหญ่เป็นวัยทำงาน อายุ 25 ปี ขึ้นไป เพราะ 8 ชม. ของการทำงาน ไร้การขยับเคลื่อนไหว นั่งอยู่ที่เป็นเวลานาน หรือมีการประชุมก็รับประทานอาหารว่าง หากหลายนัดการประชุม การทานของว่าง อาจช่วยให้ไม่ง่วงผ่อนคลายสมอง แต่ก็ให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นโดยไม่รู้ตัว

การดื่มเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล อาจทำให้สดชื่น แต่ก็ทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นได้อีกเช่นกัน กลายเป็นเสียสุขภาพ และเมื่ออายุมากขึ้นแก่ตัวลง น้ำหนักลดลงในช่วงวัย 69 ปี แต่การลดลงนั้นอาจมีสาเหตุจากโรคก็ได้

นอกจากนี้พฤติกรรมเนือยนิ่ง ไร้การขยับในเวลาทำงาน เป็นสาเหตุให้คนวัยทำงานวัยขึ้นโดยไม่รู้ตัว ในแต่ละวันคนทำงานควรมีการขยับ และต้องเดินให้ได้วันละ 4 ชม.

นั่งนานเสี่ยงสูง "กระดูกสันหลัง" ถูกกดทับ

ขอบคุณภาพจาก คณะกายภาพบำบัด มหาวิทยาลัยมหิดล

ศ.เกียรติคุณ พญ.วรรณี กล่าวว่าข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ระบุชัดว่า การนั่งนาน ๆ ทำให้ร่างกายไม่เกิดการเผาผลาญ กล้ามเนื้อสมองอ่อนล้า หากมีพฤติกรรมร่วมกับการดื่มเหล้า และ สูบบุหรี่ ก็เสี่ยงเกิดโรคเรื้อรัง และ เสียชีวิต โดยพบว่า คนวัยทำงาน มักมีพฤติกรรมนั่งแบบทั้งวันถึงร้อยละ 40 และใช้เวลา 11 ชม. หมดไปกับการนั่ง ทำให้คนกลุ่มนี้ ร้อยละ 40 เป็นโรคออฟฟิสซินโดรม ปวดคอ บ่า ไหล่ และมีพฤติกรรมสุขภาพอย่างร่วม เช่น นอนไม่หลับถึงร้อยละ 30

การนั่ง มีผลให้กระดูกสันหลังกดทับถึง ร้อยละ 140
การยืน มีผลให้กระดูกสันหลังกดทับถึง ร้อยละ 100

พฤติกรรมเหล่านี้เป็นการแสดงออกตามความเคยชินแบบไม่รู้ตัว เพราะบางคนนอกจากจะนั่งหลังไม่ตรงแล้ว การไม่ขยับ เขยื้อนร่างกายก็จะทำให้สุขภาพเสื่อมถอยลงด้วย แม้การดูแลรักษาสุขภาพกำลังจะเปลี่ยนแปลง ด้วยแนวคิดสุขภาพดีแบบยั่งยืน แต่คนสำคัญที่มีบทบาทในการรักษาสุขภาพ การเป็นนักกำหนดอาหารที่ดี จะเป็นใครไม่ได้ นอกจากตัวเอง