ความพยายามแก้ไขปัญหาข้อพิพาทและการบุกรุกพื้นที่สาธารณะทำฟาร์มเลี้ยงหอยนับแสนไร่ในทะเลชายฝั่ง จ.สุราษฎร์ธานี แม้อาจมองเห็นการจัดการปัญหาในทางเปลี่ยนแปลงมากขึ้น ผู้ประกอบการคอกหอยส่วนใหญ่ ทั้งใน อ.พุนพิน และ อ.เมืองสุราษฎร์ธานียินยอมรื้อถอนคอกหอยไปแล้วเกือบครึ่งหนึ่งจากที่มีอยู่ทั้งหมด 176 หลัง แต่อีกจำนวนหนึ่งแสดงตัวเพื่อคัดค้านการรื้อถอนตามกระบวนการยุติธรรม
ในขณะเดียวกัน หลังจากรื้อถอนขนำเฝ้าคอกหอยออกไปกลับพบปัญหาใหม่ เมื่อเรือประมงจำนวนหนึ่งใช้เครื่องมือผิดกฎหมายเข้าไปจับสัตว์น้ำริมชายฝั่งเพิ่มมากขึ้น
เรือประมงจำนวนหนึ่งเข้าปิดล้อมเจ้าหน้าที่ประมงและตำรวจน้ำ จ.สุราษฎร์ธานี เพื่อให้ปล่อยตัวผู้ใช้เครื่องมือประมงผิดกฎหมายชนิดตะแกรงลาก ชาวประมงกลุ่มที่ถูกจับถูกกล่าวหาว่าจับสัตว์น้ำบริเวนชายฝั่งทะเลอ่าวบ้านดอน
การเจรจาอยู่นานหลายชั่วโมงในที่สุดเจ้าหน้าที่จำยอมปล่อยตัวผู้ถูกกล่าวหาทำความผิดเพื่อลดความขัดแย้ง แก้ไขสถานการณ์ความตึงเครียดเฉพพาะหน้าและเพื่อไม่ให้เหตุการณ์บานปลายกลายเป็นความขัดแย้งรุนแรง เมื่อชาวบ้านบางคนพยายามเข้ายื้อแย่งตัวผู้ถูกกล่าวหาทำความผิด ตัวแทนชาวบ้านกลุ่มนี้อ้างว่าการใช้ตะแกรงลาก ช่วยพลิกฟื้นหน้าดินให้ท้องทะเลมีความสมบูรณ์มากขึ้น
ไทยพีบีเอสติดตามการทำงานของผู้นำท้องถิ่น ต.ลีเล็ด อ.พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี เป็นมาตรการเข้มงวดออกตรวจสอบกลุ่มผู้ใช้เครื่องมือประมงผิดกฎหมายบริเวนชายฝั่งทะเลอ่าวบ้านดอน แต่เมื่อพบผู้ต้องสงสัยใช้เครื่องมือประมงผิดกฎหมายและเมื่อรู้ว่าอาจจะถูกจับกุม เรือประมงที่ใช้เครืองมือผิดกฎหมายได้พยายามเร่งเครื่องยนต์เพื่อหลบหนี
เจ้าหน้าที่พบว่าสัตว์น้ำอย่าง กุ้ง หอย ปู ปลา ถูกจับขึ้นมาพร้อมกันจากการใช้เครื่องมือประมงชนิดตะแกรงลาก เช่นเดียวกับ ปลิงทะเล และสัตว์หน้าดินอีกหลากหลายชนิดก็ถูกลากทำลายขึ้นมาในคราวเดียวกัน
ปัญหาการใช้เครื่องมือประมงผิดกฎหมายโดยเฉพาะตะแกรงลากเข้ามาจับสัตว์น้ำบริเวนชายฝั่งระยะ 3 ไมล์ทะเลมีเพิ่มมากขึ้น หลังจากหน่วยงานภาครัฐบังคับใช้กฎหมายเอาผิดเจ้าของคอกหอย และขนำเฝ้าคอกหอยที่บุกรุกปลูกสร้างโดยผิดกฎหมาย
ล่าสุด ผู้ประกอบการยินยอมรื้อถอนขนำด้วยความสมัครใจ ในพื้นที่ อ.พุนพิน และ อ.เมืองสุราษฎร์ธานี แล้วกว่า 70 หลัง จากที่มีอยู่กว่า 170 หลัง
ชาวบ้านบอกว่ารู้สึกเสียดายขนำเพราะขนำคอกหอยแต่ละหลังมีมูลค่ากว่า 1,000,000 บาท แต่จำยอมรื้อถอนก็เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมาย แต่ก็เรียกร้องให้หน่วยงานภาครัฐเร่งแก้ปัญหาเรือประมงผิดกฎหมายซึ่งมีเพิ่มมากขึ้น
ยังมีผู้ประกอบการคอกหอยบางส่วนไม่ยินยอมรื้อถอนสิ่งปลูกสร้างกลางทะเล แต่เลือกที่จะเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมเพื่อต่อสู้คดีในชั้นศาล ขณะที่เจ้าของขนำบอกว่าในระหว่างต่อสู้คดีจะมีเวลาเก็บเกี่ยวผลผลิตเพิ่มขึ้นอีกหลายเดือน แต่ก็พร้อมยอมรับคำตัดสินของศาลหลังจากนี้
ผู้ที่ไม่ยอมรื้อถอนขนำแต่แสดงตัวเพื่อต่อสู้ตามกระบวนการยุติธรรม เจ้าหน้าที่ระบุว่าหากมีความผิดตามตามพระราชบัญญัติการเดินเรือน่านน้ำไทย มาตรา 118 ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี และมีโทษปรับรายวันระหว่างถูกดำเนินคดีตั้งแต่ 1,000 บาทถึงไม่เกิน 20,000 บาทต่อวัน โดยเฉพาะขนำหลังแดง มีพื้นที่ถูกดำเนินคดี 266 ตารางเมตร หรือคิดเป็นอัตราค่าปรับขั้นต่ำวันละกว่า 260,000 บาท เจ้าหน้าที่จึงขอให้เจ้าของขนำซึ่งบุกรุกปลูกสร้างในที่สาธารณะทบทวนให้รอบคอบว่าจะยอมรื้อถอนด้วยตัวเองหรือจะใช้สิทธิในชั้นศาล
ฝ่ายกฎหมายศูนย์อำนวยการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล (ศรชล) ได้เพิ่มความเข้มการบังคับใช้กฎหมายกับผู้กระทำผิดบุกรุกพื้นที่สาธารณะทางทะเล โดยเข้าหารือกับผู้บริหารระดับสูงของสำนักงานคณะป้องกันและปราบการฟอกเงิน (ปปง.) เพื่อใช้กฎหมายฟอกเงินยึดทรัพย์สินกลุ่มทุนที่บุกรุกพื้นที่สาธารณะทางทะเลอ่าวบ้านดอน
ชายฝั่งทะเลอ่าวบ้านดอน จ.สุราษฎร์ธานี มีการบุกรุกสร้างคอกเลี้ยงหอยและขนำเฝ้าคอกหอยโดยผิดกฎหมายราว 1,000 หลัง เจ้าหน้าที่ ศรชล.วางแผนเพื่อรื้อถอนทั้งหมดในระยะแรกจะรื้อถอนในพื้นที่ อ.พุนพิน และ อ.เมืองสุราษฎร์ธานี ก่อน 176 หลัง
นอกเหนือจากต้องเผชิญแรงต้านจากกลุ่มทุนผู้เลี้ยงหอยแล้ว เจ้าหน้าที่ยังต้องเผชิญปัญหาเรือประมงที่ใช้เครื่องมือประมงผิดกฎหมายจับสัตว์น้ำชายฝั่งของอ่าวบ้านดอนเพิ่มมากขึ้นด้วย ปัญหาอ่าวบ้านดอน จ.สุราษฎร์ธานี จึงมีความซับซ้อนในหลายมิติ ทั้งในเรื่องทรัพยากรธรรมชาติ ผู้คน รวมถึงการบังคับใช้กฎหมายและการบริหารจัดการเพื่อใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
ประมงบ้านดอนปิดล้อมกดดันเจ้าหน้าที่จับเรือผิดกฎหมาย
เร่งรื้อคอกหอยรุก "อ่าวบ้านดอน" คืนอิสรภาพทะเล
ศรชล.รื้อถอนคอกหอยอ่าวบ้านดอน จ.สุราษฎร์ธานี