"มันก็ดี ๆ แล้ว อา ป้า พี่น้อง มีข่าวดีจะบอกแจ้งแถลงไขให้ฟัง ของศักดิ์สิทธิ์เราครั้งเก่าแก่ในหนองหงส์ ถูกคนโกงเอาไปขายตั้งนานแล้ว ปราสาทหินปรางค์แก้วหนองหงส์ อันล้ำค่า มีทับหลังนารายณ์ที่อยู่ตรงนี้หายไปนาน "
ปฎิบัติการทวงคืนสมบัติชาติ "ทับหลังพระยมทรงกระบือ" ปราสาทหนองหงส์ จ.บุรีรัมย์ ถูกสกัดตั้งแต่เริ่มต้น นายสมชัย กอชัยศิริกุล นายกเทศมนตรีตำบลโนนดินแดง นำชาวบ้านทวงคืน แต่ก็ถูกปฎิเสธจากหน่วยงานราชการนับครั้งไม่ถ้วน แม้ภาครัฐมีท่าทีไม่เห็นด้วย อ้างกังวลถึงความสัมพันธ์ระหว่างไทย-สหรัฐฯ แต่ชาวบ้านไม่ยอมจำนน เพราะมั่นใจในหลักฐานว่า คือสมบัติของชาวโนนดินแดงต้องทวงคืนกลับมา
" ในเมื่อผู้หลักผู้ใหญ่ไม่ให้ความสำคัญผมกับอาจารย์ทนงศักดิ์จึงคิดหาวิธีว่า ทำอย่างไรให้เรื่องนี้คนไทยได้รู้ว่าทับหลังของปราสาทหนองส์ของเราอยู่ที่สหรัฐฯแล้วจะทำอย่างไรจึงจะได้กลับคืนมา จึงเป็นจุดเริ่มที่เราต่อสู้โดยลำพังระหว่างผม อาจารทนงศักดิ์ และชาวบ้านโนนดินแดง " นายสมชัย กอชัยศิริกุล นายกเทศมนตรีตำบลโนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ กล่าว
การทวงคืนเริ่มต้นปี 2560 หลังมีข้อมูลว่า "ทับหลังพระยมทรงกระบือ" ถูกจัดแสดงไว้ในพิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชีย ชอง มุน ลี เมืองซานฟรานซิสโก สหรัฐอเมริกา เมื่อตรวจสอบทับหลังกับหลักฐานภาพถ่ายจากหนังสือของกรมศิลปากร พ.ศ.2502 พบว่าเป็นทับหลังชิ้นเดียวกัน
เมื่อเรานำมาลองเทียบกับหน้าบันของปราสาทก็มีขนาดเดียวกันแสดงว่าทับหลังชิ้นนี้ได้ถูกลักลอบขนออกจากประเทศไทยโดยผิดกฎหมาย และการทวงคืนสมบัติชาติครั้งนี้นี้ยังสาวไปถึงการโจรกรรมโบราณวัตถุไทยหลายชิ้น เช่น กรุประโคนชัยพันล้าน และทับหลังเขาหัวโล้น จ.สระแก้ว ที่ต่างถูกนำไปจัดแสดงไว้ในพิพิทธภัณฑ์เดียวกัน
"คนขโมยเนี่ย ส่วนใหญ่จะเลือกจากความสวยงามมาก่อน มีรูปแบบที่ชัดเจนของปราสาทและทับหลังที่ประดับในศิลปะขอม มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ซึ่งมีประวัติค่อนข้างชัด ศึกษาได้ทุกอย่าง มีเรื่องราว มีเรื่องเล่า มันก็จะมีค่า " นายทนงศักดิ์ หาญวงษ์ อนุกรรมการวิชาการติดตามโบราณวัตถุฯ ระบุ
โบราณวัตถุของไทยที่ถูกโจรกรรมไปอยู่พิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชียชอง มุน ลีเมืองซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอเนียร์ พิพิทธภัณฑ์ ที่มีชื่อเสียงอย่างมากสำหรับผู้อยู่อาศัยในสหรัฐอเมริกา และนักท่องเที่ยวทั่วโลกที่มาเยือน
ปัจุบันนี้พิพิธภัณฑ์ดังกล่าวยังปิดบริการไม่มีกำหนดเปิดตั้งแต่เดือน มี.ค.2563 แต่สภาพโดยรอบยังมีป้ายโฆษณาวัตถุโบราณที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์อยู่เหมือนกับ ช่วงปกติ
สอดคล้องกับความเห็นของ Jason Felch อดีตนักข่าวสืบสวนการค้าโบราณวัตถุของ LA.Times โดยเขาบอกกับไทยพีบีเอสว่า โบราณวัตถุของไทยมาอยู่ในพิพิธภัณฑ์ด้วยวิธีการผิดกฎหมาย จากการมีส่วนร่วมทำคดีลักลอบค้าวัตถุโบราณทั่วโลกหลายคดีและบ่อยครั้งเจ้าหน้าที่รัฐบาลท้องถิ่นมีส่วนเกี่ยวข้องในการช่วยส่งวัตถุโบราณออกนอกประเทศไม่ว่าจะผ่านการติดสินบนเจ้าหน้าที่ศุลกากรระหว่างการส่งออกหรือรูปแบบการทุจริตอื่น ๆ
"ปกติจะมีคนกลางในพื้นที่คอยรับซื้อวัตถุโบราณเหล่านั้นจากคนที่ขโมยและลักลอบส่งของออกนอกประเทศซึ่งของจะถูกออกเอกสารปลอมและขายในตลาดประมูลในฐานะของผลงานศิลปะมากกว่าที่จะเป็นวัตถุโบราณในกระบวนการนั้น บ่อยครั้ง เงินเข้ามาเกี่ยวข้อง และส่วนหนึ่งของการทำธุรกรรมทางการเงินนั้นเกี่ยวข้องกับการฟอกเงิน" Jason Felch ตำแหน่งอดีตนักข่าวสืบสวน LA.Times กล่าว
การได้รับความร่วมมือจากชาวบ้านที่อยู่ในเหตุการณ์ทำให้การทวงคืนทับหลังหนองหงส์ เป็นโมเดลแห่งการจุดกระแสทวงคืนสมบัติชาติกลับสู่มาตุภูมิและการต่อสู้ของชาวบ้านก็ไม่สูญเปล่า ล่าสุดเจ้าหน้าที่ Homeland Security อายัดทับหลัง 2 ชิ้นนี้ไว้แล้วอยู่ในกระบวนการส่งฟ้องศาล แม้จะใช้เวลานานยืดเยื้อในการทวงคืนกว่าหลายประเทศก็ตาม
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
THE EXIT : ทวงคืน "กรุประโคนชัย" ในอุ้งมือต่างชาติ