วันนี้ (3 มิ.ย. 2559) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า จากการลงพื้นที่สอบถามร้านค้าใน จ.เสียมราฐ ประเทศกัมพูชา พบว่า ที่มีนมโรงเรียนของประเทศไทยไปขายอยู่ในต่างแดนได้นั้น เพราะมีตัวแทนคนไทยนำนมโรงเรียนไปเสนอขาย
ทั้งนี้ ใน จ.สระแก้ว มีตัวแทนผู้ประกอบการได้รับอนุญาตจัดส่งนมโรงเรียนเพียงรายเดียว คือ สหกรณ์โคนมวังน้ำเย็น จำกัด โดยต้องส่งนมให้แต่ละโรงเรียนปีการศึกษาละ 260 วัน เท่ากับว่านักเรียนทุกคนต้องได้รับนมคนละ 1 กล่องเป็นประจำทุกวัน และจำนวนของนมที่แจกจ่าย ต้องตรงกับจำนวนนักเรียนทั้งหมด
แม้รัฐบาลจะส่งเสริมให้มีการแจกจ่ายนมโรงเรียนไปถึงเด็กนักเรียนทั่วประเทศ แต่ก็มีเสียงสะท้อนจากผู้ปกครองว่านักเรียนบางส่วนไม่ยอมดื่มนมโรงเรียน เช่น ใน จ.อุบลราชธานี
โครงการนมโรงเรียนในประเทศไทย เป็นโครงการที่รัฐบาลจัดตั้งขึ้นมาตั้งแต่ปี 2535 สอดคล้องกับรัฐบาลในขณะนั้นที่มีนโยบายส่งเสริมการเลี้ยงโคนม
หลักเกณฑ์การเข้ามาเป็นตัวแทนผู้ประกอบการจัดส่งนมโรงเรียนแบบใหม่ ยังเปลี่ยนจากการเปิดประมูลแบบเสรี มาให้องค์การส่งเสริมกิจการโคนมแห่งประเทศไทย (อ.ส.ค.) เป็นผู้บริหารจัดการทั้งหมดแทน และสิ่งสำคัญคือการเปลี่ยนหลักเกณฑ์โครงการให้เอื้อต่อการแก้ปัญหาการทุจริตได้มากขึ้น
โดยเงื่อนไขหลักเกณฑ์โครงการนมโรงเรียนปี 2559 ระบุให้ผู้ประกอบการต้องมีใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงาน ใบอนุญาตผลิตอาหาร ใบรับรองการผ่านเกณฑ์ และผ่านการตรวจวิเคราะห์คุณภาพนมโรงเรียนจากคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และที่สำคัญต้องผลิตนมโคให้ได้ตามมาตรฐานที่กำหนดไว้
ขณะที่ หลักเกณฑ์การขนส่งและการเก็บรักษา แบ่งเป็นนมพาสเจอร์ไรส์และยูเอชที ในส่วนของพาสเจอร์ไรส์หรือแบบถุง ต้องขนส่งด้วยรถห้องเย็นอุณหภูมิไม่เกิน 4 องศาเซลเซียส และต้องส่งทุกวัน ส่วนนมกล่องหรือนมยูเอชที ต้องขนส่งด้วยรถบรรทุก ที่มีตู้หรือหลังคาผ้าใบปิดมิดชิด และต้องส่งไม่เกินครั้งละ 30 วัน โดยต้องแจกจ่ายให้นักเรียนคนละ 1 กล่องต่อวัน
ด้านราคาจัดซื้อ นมพาสเจอร์ไรส์ตกถุงละ 6.58 บาท นมยูเอชทีกล่องละ 7.82 บาท โดยราคาที่นำไปวางขายในประเทศกัมพูชาตกที่ 17-18 บาท เท่ากับถูกบวกราคาเพิ่มถึง 10 บาท
ยอดการใช้นมโคจากศูนย์รวบรวมน้ำนมและศูนย์รับนมโคที่เข้าร่วมโครงการทุกวันที่ 5 ของเดือน เพื่อรอรับการตรวจสอบ ในเมื่อมีหลักเกณฑ์เข้มงวดขนาดนี้ ทำไมยังเห็นนมโรงเรียนเล็ดลอดออกจากระบบ
หลักเกณฑ์ของการบริหารจัดการนมโรงเรียนต้องปรับแทบทุกครั้งเมื่อพบปัญหา ตั้งแต่การฮั้วประมูล น้ำนมด้อยคุณภาพ และสุดท้ายพบอีกว่ามีนมจำนวนหนึ่งส่งขายไปต่างประเทศ สิ่งนี้อาจมาจากช่องว่างของระบบการตรวจสอบ