บ้านตะพิโจ ต.แม่ต้าน อ.ท่าสองยาง จ.ตาก หมู่บ้านปกาเกอะญอในหุบเขาที่ยังมีวิถีความเชื่อของลูกผู้ชายตั้งแต่อดีต เกี่ยวกับการสักขาลายโบราณ ที่ใกล้สูญหาย
"อาจารย์ละดา ศรีอุเบท" ปัจจุบันเป็นช่างสักขาลายโบราณ เพียงคนเดียวในหมู่บ้านที่สักลายโบราณด้วยมือ โดยใช้หัวเข็มที่มีลักษณะแบน ๆ ขั้นตอนการสักเริ่มจากการใช้ตอก ในการมาวัดตีเส้นเพื่อแบ่งช่องโครงร่างบริเวณขา จากนั้นก็เริ่มลงเข็มสัก การสักนั้นจะสักทีละช่อง ซึ่งทั้งหมดไม่ต้องวาดลายลงไป เพราะลวดลายทุกอย่างนั้น อ.ละดา จำได้หมด ลายที่ต้องมีในการสักขาลาย หลัก ๆ จะประกอบไปด้วยลายขาบัว ลายปะลู ลายมอม ลายกรรไกร และลายโบราณอื่น ๆ หมึกที่ใช้เป็นหมึกสักทั่วไป แต่ในอดีตเดิมใช้สีหมึกจากดีเสือ ดีหมี ดีหมู ผสมกับเขม่าไฟ การสักกว่าจะได้ครบทุกช่องและครบทุกส่วนใช้เวลาถึง 3 วัน เพราะการ "สักขาลาย" แบบโบราณนั้นจะสักตั้งแต่ใต้เข่าไปถึงเอว โดยคนที่จะสักก็คือ "ผู้ชาย" เท่านั้น โดยการสักขาลายนั้นถือเป็นเรื่องศักดิ์ศรีของลูกผู้ชาย มากกว่านั้นยังสะท้อนไปในเรื่องของความกตัญญูในเรื่องที่จะได้รับรู้ความเจ็บปวดที่แม่นั้นมีในยามที่ต้องคลอดลูกออกมา
ปัจจุบันนี้การสักขาลายของบ้านตะพิโจนั้นโด่งดัง ทำให้ชาวปกาเกอะญอที่อยู่ในพื้นที่อื่น ๆ ของจังหวัดตาก ก็จะเดินทางเข้ามาที่นี่เพื่อสักกับอาจารย์ละดา ซึ่งตัวอาจารย์เองในปัจจุบันถือว่าเป็นช่างสักเพียงคนเดียวของหมู่บ้านที่ยังหลงเหลืออยู่ หากอาจารย์ไม่สามารถทำได้ก็ไม่แน่ใจว่าจะมีใครมาสานต่อหรือไม่
ติดตามได้ในรายการซีรีส์วิถีคน วันเสาร์ที่ 9 กันยายน 2566 เวลา 14.30 - 15.00 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
แท็กที่เกี่ยวข้อง:
ซีรีส์วิถีคน
วิถีคนบ้านตะพิโจ จ.ตาก
วิถีคนต้มต๋าว บ้านผาสุก ต.ภูฟ้า อ.บ่อเกลือ จ.น่าน
วิถีคนทำนาดอกบัว อ.บางกรวย จ.นนทบุรี
วิถีคนเกาะยอ ต.เกาะยอ อ.เมือง จ.สงขลา
วิถีคนเก็บผลไม้ บ้านเขาคราม - บ้านป่าสน อ.ศรีนครินทร์ จ.พัทลุง
วิถีคนหาสีย้อมผ้า ต.ตะเคียนปม อ.ทุ่งหัวช้าง จ.ลําพูน
วิถีคนทำน้ำอ้อยก้อน จ.กาฬสินธุ์
วิถีคนบ้านป่าเลา - ปงผาง ต.ทากาศ อ.แม่ทา จ.ลำพูน
วิถีคนริมคลองบางพรม และบางระมาด กรุงเทพมหานคร
วิถีคนบ้านผาเบียด - บ้านโนนจำปา อ.คอนสาร จ.ชัยภูมิ
วิถีคนบ้านปงแท่น ต.จางเหนือ อ.แม่เมาะ จ.ลำปาง
วิถีคนสวรรคโลก ต.เมืองบางยม และ ต.คลองกระจง อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย
วิถีคนในสวนบ้านสาวชะโงก อ.บางคล้า จ.ฉะเชิงเทรา
วิถีคนกลางป่า บ้านป่ากำ ต.ดงพญา อ.บ่อเกลือ จ.น่าน
วิถีคนจังหวัดหวิญล็อง ประเทศเวียดนาม
วิถีคนกับมะพร้าว ประเทศเวียดนาม
วิถีคนหาบเกลือ ต.บางขุนไทร อ.บ้านแหลม จ.เพชรบุรี
วิถีคนบ้านป่าหมาก จ.ประจวบคีรีขันธ์
วิถีคนบ้านห้วยต้า อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์
วิถีคนมูโนะ อ.สุไหงโกลก จ.นราธิวาส
วิถีคนบ้านทุ่งใหญ่ จ.อุดรธานี
หมู่บ้านสายบุญ : ช็อตเด็ด ซีรีส์วิถีคน
วิถีคนน้ำกุ่ม อ.นครไทย จ.พิษณุโลก
วิถีคนหาเกสรบัว จ.ขอนแก่น
วิถีคนสยามในมาเลเซีย รัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย
วิถีบนดอย อ.ท่าสองยาง จ.ตาก
วิถีคนคลองลัดโนด บ้านสำนัก ต.ม่วงกลวง อ.กะเปอร์ จ.ระนอง
วิถีคนละเวือะบ้านละอูบ ต.ห้วยห้อม อ.แม่ลาน้อย จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีคนเสียบญวน ต.ด่านสวี อ.สวี จ.ชุมพร
วิถีคนอีสานในถิ่นใต้ บ้านในวง อ.ละอุ่น จ.ระนอง
วิถีคนสามเรือน ต.สามเรือน อ.บางปะอิน จ.พระนครศรีอยุธยา
วิถีคนน้ำผุด ต.น้ำผุด อ.เมือง จ.ตรัง
ซีรีส์วิถีคน
วิถีคนบ้านตะพิโจ จ.ตาก
วิถีคนต้มต๋าว บ้านผาสุก ต.ภูฟ้า อ.บ่อเกลือ จ.น่าน
วิถีคนทำนาดอกบัว อ.บางกรวย จ.นนทบุรี
วิถีคนเกาะยอ ต.เกาะยอ อ.เมือง จ.สงขลา
วิถีคนเก็บผลไม้ บ้านเขาคราม - บ้านป่าสน อ.ศรีนครินทร์ จ.พัทลุง
วิถีคนหาสีย้อมผ้า ต.ตะเคียนปม อ.ทุ่งหัวช้าง จ.ลําพูน
วิถีคนทำน้ำอ้อยก้อน จ.กาฬสินธุ์
วิถีคนบ้านป่าเลา - ปงผาง ต.ทากาศ อ.แม่ทา จ.ลำพูน
วิถีคนริมคลองบางพรม และบางระมาด กรุงเทพมหานคร
วิถีคนบ้านผาเบียด - บ้านโนนจำปา อ.คอนสาร จ.ชัยภูมิ
วิถีคนบ้านปงแท่น ต.จางเหนือ อ.แม่เมาะ จ.ลำปาง
วิถีคนสวรรคโลก ต.เมืองบางยม และ ต.คลองกระจง อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย
วิถีคนในสวนบ้านสาวชะโงก อ.บางคล้า จ.ฉะเชิงเทรา
วิถีคนกลางป่า บ้านป่ากำ ต.ดงพญา อ.บ่อเกลือ จ.น่าน
วิถีคนจังหวัดหวิญล็อง ประเทศเวียดนาม
วิถีคนกับมะพร้าว ประเทศเวียดนาม
วิถีคนหาบเกลือ ต.บางขุนไทร อ.บ้านแหลม จ.เพชรบุรี
วิถีคนบ้านป่าหมาก จ.ประจวบคีรีขันธ์
วิถีคนบ้านห้วยต้า อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์
วิถีคนมูโนะ อ.สุไหงโกลก จ.นราธิวาส
วิถีคนบ้านทุ่งใหญ่ จ.อุดรธานี
หมู่บ้านสายบุญ : ช็อตเด็ด ซีรีส์วิถีคน
วิถีคนน้ำกุ่ม อ.นครไทย จ.พิษณุโลก
วิถีคนหาเกสรบัว จ.ขอนแก่น
วิถีคนสยามในมาเลเซีย รัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย
วิถีบนดอย อ.ท่าสองยาง จ.ตาก
วิถีคนคลองลัดโนด บ้านสำนัก ต.ม่วงกลวง อ.กะเปอร์ จ.ระนอง
วิถีคนละเวือะบ้านละอูบ ต.ห้วยห้อม อ.แม่ลาน้อย จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีคนเสียบญวน ต.ด่านสวี อ.สวี จ.ชุมพร
วิถีคนอีสานในถิ่นใต้ บ้านในวง อ.ละอุ่น จ.ระนอง
วิถีคนสามเรือน ต.สามเรือน อ.บางปะอิน จ.พระนครศรีอยุธยา
วิถีคนน้ำผุด ต.น้ำผุด อ.เมือง จ.ตรัง