บ้านเอียก ตำบลสันป่ายาง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นหนึ่งพื้นที่ตำบลสันป่ายาง ตั้งอยู่ห่างจากตัวอำเภอแม่แตง ประมาณ 25 กิโลเมตร การเดินทางใช้เวลาค่อนข้างนาน เพราะถนนค่อนข้างแคบเส้นทางคดเคี้ยวไปตามภูเขา ที่นี่มีลำน้ำแม่ริมไหลผ่านหมู่บ้าน พื้นที่ส่วนใหญ่ของที่นี่เป็นภูเขาและมีป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ล้อมรอบ ที่นี่ยังใช้ชีวิตแบบพึ่งพาธรรมชาติ มีความสงบ
นายคำจันทร์ อินธรรม หรือ พ่อหลวงคำจันทร์ ผู้ใหญ่บ้านของที่นี่บอกว่า ที่บ้านเอียกมีต้นยางนาใหญ่และต้นไม้ใหญ่ อย่าง ต้นไทร และอีกหลายต้นล้อมรอบหมู่บ้าน บางต้นมีอายุ 100 - 200 ปี ที่นี่มี ห้วยปู่ถา เป็นแหล่งน้ำใหญ่ของหมู่บ้าน มีพื้นที่กว่า 2 ไร่ ถ้าช่วงหน้าน้ำพื้นที่จะเต็มไปด้วยน้ำ น้ำที่ห้วยนี้เปรียบดั่งหัวใจของคนบ้านเอียก
คนที่นี่มีระบบการจัดการน้ำที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวมาก โดยน้ำประปาภูเขา คนที่ทำหน้าที่ดูแล เรียกว่า แก่ประปา ซึ่งมีคนเดียวในหมู่บ้านคือ นายองอาจ บุญสม หรือ พี่เงิน มีหน้าที่ หากน้ำประปามีปัญหา ไม่ว่าจะจุดไหนต้องรีบแก้ไข ถ้ามีไฟไหม้ป่าต้องระวังท่อประปาไหม้ ช่วงฤดูฝนจะเป็นช่วงที่งานหนักสำหรับแก่ประปา เพราะฝนตกหนัก น้ำปาไหลหลาก ท่อน้ำจะแตก ก็ต้องรีบขึ้นเขา เพื่อให้ทุกคนในหมู่บ้านได้ใช้น้ำ ทุกเดือนแก่ประปาต้องเดินเก็บเงินค่าการใช้น้ำจากชาวบ้าน โดยที่มีเงินตอบแทนในการช่วยดูแลในส่วนนี้ประมาณ 2,000 กว่าบาทต่อเดือน
นอกจากนี้ยังมี แก่เหมือง ขึ้นมาเพื่อรับหน้าที่ดูแลน้ำที่จะไหลสู่พื้นที่เกษตรของชาวบ้าน นายแสวง สิงห์กร หรือ พ่อแสวง แก่เหมือง บอกว่ามีหน้าที่คือ ดูแลน้ำ แบ่งปันน้ำให้ชาวบ้าน ดูแลทำความสะอาด เกี่ยวหญ้าที่รกออกไป ทำหน้าที่คอยตรวจเช็กความถูกต้องของท่อน้ำ เปิด - ปิดน้ำ และต้องคอยตัดสินความยุติธรรมในการใช้น้ำให้เท่าเทียมกัน โดยแก่เหมืองนั้นมีจำนวนเท่ากับเหมืองน้ำที่มีในหมู่บ้าน
ชุมชนบ้านเอียก มีวิธีการดูแลตนเองโดยไม่ต้องให้หน่วยงานราชการเข้ามาจัดการเป็นสิ่งที่ทำให้รู้สึกว่าบ้านเอียกที่ทุกวันนี้ยังสามารถอยู่กันได้ในวิถีเก่า ก็เพราะทุกคนมีความสุขกับการใช้ชีวิตที่อยู่กับการพึ่งพิงธรรมชาติ และการพึ่งพากันในชุมชน
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 20 กันยายน 2564 เวลา 17.30 - 18.00 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
บ้านเอียก ตำบลสันป่ายาง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นหนึ่งพื้นที่ตำบลสันป่ายาง ตั้งอยู่ห่างจากตัวอำเภอแม่แตง ประมาณ 25 กิโลเมตร การเดินทางใช้เวลาค่อนข้างนาน เพราะถนนค่อนข้างแคบเส้นทางคดเคี้ยวไปตามภูเขา ที่นี่มีลำน้ำแม่ริมไหลผ่านหมู่บ้าน พื้นที่ส่วนใหญ่ของที่นี่เป็นภูเขาและมีป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ล้อมรอบ ที่นี่ยังใช้ชีวิตแบบพึ่งพาธรรมชาติ มีความสงบ
นายคำจันทร์ อินธรรม หรือ พ่อหลวงคำจันทร์ ผู้ใหญ่บ้านของที่นี่บอกว่า ที่บ้านเอียกมีต้นยางนาใหญ่และต้นไม้ใหญ่ อย่าง ต้นไทร และอีกหลายต้นล้อมรอบหมู่บ้าน บางต้นมีอายุ 100 - 200 ปี ที่นี่มี ห้วยปู่ถา เป็นแหล่งน้ำใหญ่ของหมู่บ้าน มีพื้นที่กว่า 2 ไร่ ถ้าช่วงหน้าน้ำพื้นที่จะเต็มไปด้วยน้ำ น้ำที่ห้วยนี้เปรียบดั่งหัวใจของคนบ้านเอียก
คนที่นี่มีระบบการจัดการน้ำที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวมาก โดยน้ำประปาภูเขา คนที่ทำหน้าที่ดูแล เรียกว่า แก่ประปา ซึ่งมีคนเดียวในหมู่บ้านคือ นายองอาจ บุญสม หรือ พี่เงิน มีหน้าที่ หากน้ำประปามีปัญหา ไม่ว่าจะจุดไหนต้องรีบแก้ไข ถ้ามีไฟไหม้ป่าต้องระวังท่อประปาไหม้ ช่วงฤดูฝนจะเป็นช่วงที่งานหนักสำหรับแก่ประปา เพราะฝนตกหนัก น้ำปาไหลหลาก ท่อน้ำจะแตก ก็ต้องรีบขึ้นเขา เพื่อให้ทุกคนในหมู่บ้านได้ใช้น้ำ ทุกเดือนแก่ประปาต้องเดินเก็บเงินค่าการใช้น้ำจากชาวบ้าน โดยที่มีเงินตอบแทนในการช่วยดูแลในส่วนนี้ประมาณ 2,000 กว่าบาทต่อเดือน
นอกจากนี้ยังมี แก่เหมือง ขึ้นมาเพื่อรับหน้าที่ดูแลน้ำที่จะไหลสู่พื้นที่เกษตรของชาวบ้าน นายแสวง สิงห์กร หรือ พ่อแสวง แก่เหมือง บอกว่ามีหน้าที่คือ ดูแลน้ำ แบ่งปันน้ำให้ชาวบ้าน ดูแลทำความสะอาด เกี่ยวหญ้าที่รกออกไป ทำหน้าที่คอยตรวจเช็กความถูกต้องของท่อน้ำ เปิด - ปิดน้ำ และต้องคอยตัดสินความยุติธรรมในการใช้น้ำให้เท่าเทียมกัน โดยแก่เหมืองนั้นมีจำนวนเท่ากับเหมืองน้ำที่มีในหมู่บ้าน
ชุมชนบ้านเอียก มีวิธีการดูแลตนเองโดยไม่ต้องให้หน่วยงานราชการเข้ามาจัดการเป็นสิ่งที่ทำให้รู้สึกว่าบ้านเอียกที่ทุกวันนี้ยังสามารถอยู่กันได้ในวิถีเก่า ก็เพราะทุกคนมีความสุขกับการใช้ชีวิตที่อยู่กับการพึ่งพิงธรรมชาติ และการพึ่งพากันในชุมชน
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 20 กันยายน 2564 เวลา 17.30 - 18.00 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live