"โอรังอัสลี" หรือ "ชาวซาไก" คนพื้นเมืองดั้งเดิมที่เคยอาศัยอยู่ในป่าฮาลา - บาลา จ.ยะลา ในอดีตพวกเขายังชีพเลี้ยงครอบครัวด้วยการล่าสัตว์ และขุดหัวมันมาเป็นอาหาร ไม่ลงจากป่ามาปฏิสัมพันธ์กับคนในหมู่บ้านหรือชุมชน ปัจจุบันเริ่มมีบางกลุ่มย้ายเขามาอาศัยในพื้นที่ใกล้ชุมชนและเข้ามาทำงาน โดยที่บ้านในหลง ต.แม่หวาด อ.ธารโต จ.ยะลา เป็นหมู่บ้านหนึ่งที่มีกลุ่มโอรังอัสลีลงมาจากป่าฮาลา - บาลา เพื่อทำงาน ตัดยางถางป่า และอาศัยอยู่ในสวนยางของชาวบ้าน นั่นคือครอบครัวของ นากอ ศรีธารโต ที่มาอยู่อาศัยทั้งหมดจำนวน 14 คน
สาเหตุของย้ายลงมาพื้นราบนากอบอกว่า เพราะปัจจุบันในป่าแก่ (ป่าฮาลา - บาลา) บ้านของเขาไม่ค่อยมีสัตว์ให้ล่า ไม่มีหัวมันให้ขุด อาหารหายากไม่พอกิน จึงต้องลงมารับจ้างตัดยางในหมู่บ้าน โดยเจ้าของสวน คือ สมบัติ ศรีจันทร์ เจ้าของสวนยางและนายจ้าง เล่าว่า 6 ปีมาแล้วที่เขาจ้างครอบครัวนากอมาทำงาน อีกทั้งยังสร้างกระท่อมไว้ในสวนยางสำหรับเป็นที่พักชั่วคราวให้ครอบครัวนี้ โดยเล่าว่าครอบครัวนากอนั้นขยัน กรีดยางเก่ง ถางป่ารวดเร็วและเรียบร้อย ไม่ก้าวร้าว ไม่ลักขโมย จึงอยู่กันด้วยความไว้วางใจพวกเขาไว้ใจ ในหนึ่งปีครอบครัวนากอลงมารับจ้างในหมู่บ้าน เป็นเวลา 10 เดือน คนในหลงจึงคุ้นเคยและผูกพันกับครอบครัวของนากอ
สิ่งที่ไม่เปลี่ยนแปลงสำหรับครอบครัวนากอ คือ พวกเขายังใช้ไม้ไผ่ทำที่นอน จะไปไหนก็ไปด้วยกัน ทำงานด้วยกัน กินด้วยกัน แบ่งปันกันพี่บัติบอกว่า เพราะครอบครัวนากอมีหลายคน จึงมีรายจ่ายค่าอาหารวันละหลายร้อยบาท แต่พวกเขากินอาหารวันละมื้อเท่านั้น
"กินมื้อกลางวัน เวลาอื่นถ้าหิวก็กินน้ำ" นากอบอกว่า
นากอ และน้อง ๆ เรียนรู้เรื่องต่าง ๆ ได้เร็ว ทั้งการทำงานในสวนยางและถางป่า จึงปรับเปลี่ยนตัวเองเมื่ออยู่ในชุมชนได้ดี รู้วิธีใช้ภาชนะหุงหาอาหาร ซื้อขายแลกเปลี่ยนเป็น ทั้งการขายขี้ยางให้นายจ้างและการสะสมเงินซื้อเรือเพื่อเดินทางสำหรับครอบครัว ที่สำคัญทั้งหญิงและชายในครอบครัวนากอขับเรือเป็นทั้งหมด
หากมองจากเสื้อผ้าเครื่องประดับที่พวกเขาสวมใส่ งานที่พวกเขาทำ ที่บ้านที่เขาอาศัย จะเห็นว่านี่คือวิถีความเปลี่ยนไปของโอรังอัสลี หากแต่ความเปลี่ยนแปลงนี้เป็นเพียงการเปลี่ยนไปภายนอกเท่านั้นเพราะในกายในหัวใจของพวกเขายังคิดถึงป่าแก่ (ป่าฮาลา - บาลา) ซึ่งเป็นบ้านที่แท้จริง และรอเวลาที่จะกลับบ้านเสมอแม้ว่าพวกเขาจะรักและผูกพันกับชาวบ้านในหลงมากก็ตาม อย่างที่นากอบอกเราว่า
"ผมรักคนในหมู่บ้าน แต่ผมคิดถึงป่าแก่ตลอด ในหมู่บ้านมันร้อน แต่ในป่าแก่เย็น ได้นั่งมองนก มองใบไม้สบายใจ"
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 9 สิงหาคม 2564 เวลา 17.30 - 18.00 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
ซีรีส์วิถีคน
วิถีบัวบึงบอระเพ็ด ต.ทับกฤช อ.ชุมแสง จ.นครสวรรค์
วิถีที่เปลี่ยนไปของโอรังอัสลี บ้านในหลง ต.แม่หวาด อ.ธารโต จ.ยะลา
วิถีคนเกาะหมาก ต.เกาะหมาก อ.ปากพะยูน จ.พัทลุง
วิถีเรือรับจ้างคลองปากน้ำ ต.ปากน้ำ อ.เมือง จ.ชุมพร
วิถีเขื่อนแก่งกระจาน ต.แก่งกระจาน อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี
วิถีใบไม้ อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีคนตีผึ้งป่า ต.สันป่ายาง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
วิถีคนบ้านเอียก ต.สันป่ายาง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
วิถีเกษตรแบ่งปัน "เป็ดไล่ทุ่ง" ต.ลาดหลุมแก้ว อ.ลาดหลุมแก้ว จ.ปทุมธานี
วิถีรถถีบ (จักรยาน) บ้านโคก อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี
วิถี "ควายขนของ" บ้านหมอเฒ่า ต.ช่องสะเดา อ.เมือง จ.กาญจนบุรี
วิถีคนเกาะยาว ต.เกาะยาวน้อย อ.เกาะยาว จ.พังงา
วิถีคนเก็บลูกชก ต.บางเตย อ.เมือง จ.พังงา
วิถีคนหากั้ง บ้านบากันเคย ต.ตันหยงโป อ.เมือง จ.สตูล
วิถีรวมใจ บ้านวังใหม่ ต.วังท่าช้าง อ.กบินทร์บุรี จ.ปราจีนบุรี
วิถี "สวนดั้งเดิม" คลองบางประทุน เขตจอมทอง กทม.
วิถีคนเก็บเมล็ดพันธุ์ ต.ห้วยเขย่ง อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี
วิถีหน้าฝนคนหันคา อ.หันคา จ.ชัยนาท
วิถีคนกุยบุรี อ.กุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์
วิถีคนเปียงก่อ อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.น่าน
วิถีคนและดอกไม้ บ้านห้วยสำราญ ต.หนองไฮ อ.เมือง จ.อุดรธานี
วิถีหมู่บ้านผ้าไหม บ้านดอนมะเกลือ ต.หนองคู อ.บ้านแท่น จ.ชัยภูมิ
วิถีคน วิถีป่า
วิถีคนเลี้ยงวัว - ควาย
วิถีคนกับสายน้ำ
วิถีคนหนองกลับ ต.หนองกลับ อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย
วิถีคนภูเก็ตบ้านไม้ขาว อ.ถลาง จ.ภูเก็ต
วิถีคนกะบกเตี้ย อ.เนินขาม จ.ชัยนาท
วิถีฤๅษีบ้านมอตะหลั่ว ต.แม่จัน อ.อุ้มผาง จ.ตาก
วิถีคนกลางป่า ต.แม่จัน อ.อุ้มผาง จ.ตาก
ซีรีส์วิถีคน
วิถีบัวบึงบอระเพ็ด ต.ทับกฤช อ.ชุมแสง จ.นครสวรรค์
วิถีที่เปลี่ยนไปของโอรังอัสลี บ้านในหลง ต.แม่หวาด อ.ธารโต จ.ยะลา
วิถีคนเกาะหมาก ต.เกาะหมาก อ.ปากพะยูน จ.พัทลุง
วิถีเรือรับจ้างคลองปากน้ำ ต.ปากน้ำ อ.เมือง จ.ชุมพร
วิถีเขื่อนแก่งกระจาน ต.แก่งกระจาน อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี
วิถีใบไม้ อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีคนตีผึ้งป่า ต.สันป่ายาง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
วิถีคนบ้านเอียก ต.สันป่ายาง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
วิถีเกษตรแบ่งปัน "เป็ดไล่ทุ่ง" ต.ลาดหลุมแก้ว อ.ลาดหลุมแก้ว จ.ปทุมธานี
วิถีรถถีบ (จักรยาน) บ้านโคก อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี
วิถี "ควายขนของ" บ้านหมอเฒ่า ต.ช่องสะเดา อ.เมือง จ.กาญจนบุรี
วิถีคนเกาะยาว ต.เกาะยาวน้อย อ.เกาะยาว จ.พังงา
วิถีคนเก็บลูกชก ต.บางเตย อ.เมือง จ.พังงา
วิถีคนหากั้ง บ้านบากันเคย ต.ตันหยงโป อ.เมือง จ.สตูล
วิถีรวมใจ บ้านวังใหม่ ต.วังท่าช้าง อ.กบินทร์บุรี จ.ปราจีนบุรี
วิถี "สวนดั้งเดิม" คลองบางประทุน เขตจอมทอง กทม.
วิถีคนเก็บเมล็ดพันธุ์ ต.ห้วยเขย่ง อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี
วิถีหน้าฝนคนหันคา อ.หันคา จ.ชัยนาท
วิถีคนกุยบุรี อ.กุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์
วิถีคนเปียงก่อ อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.น่าน
วิถีคนและดอกไม้ บ้านห้วยสำราญ ต.หนองไฮ อ.เมือง จ.อุดรธานี
วิถีหมู่บ้านผ้าไหม บ้านดอนมะเกลือ ต.หนองคู อ.บ้านแท่น จ.ชัยภูมิ
วิถีคน วิถีป่า
วิถีคนเลี้ยงวัว - ควาย
วิถีคนกับสายน้ำ
วิถีคนหนองกลับ ต.หนองกลับ อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย
วิถีคนภูเก็ตบ้านไม้ขาว อ.ถลาง จ.ภูเก็ต
วิถีคนกะบกเตี้ย อ.เนินขาม จ.ชัยนาท
วิถีฤๅษีบ้านมอตะหลั่ว ต.แม่จัน อ.อุ้มผาง จ.ตาก
วิถีคนกลางป่า ต.แม่จัน อ.อุ้มผาง จ.ตาก