หลายพื้นที่ในประเทศไทยและอีกหลายประเทศ ยังคงเผชิญสถานการณ์ฝุ่น PM 2.5 อีกสักระยะ แน่นอนสร้างผลกระทบมากมายต่อร่างกายผู้สูดดมเข้าไป หลายคนแก้ปัญหาด้วยการเก็บตัวอยู่ในบ้าน ทำงานที่บ้าน แต่รู้หรือไม่ บ้านที่ใคร ๆ ต่างคิดว่าเป็นพื้นที่ปลอดภัย บางครั้งอาจมีอันตราย

#ThaiPBS ชวนคนไทยตระหนักรู้จักฝุ่นในบ้าน อันตรายใกล้ตัว หากไม่ทำความสะอาดอย่างถูกวิธี

เริ่มจากการทำความเข้าใจก่อนว่าคนไทยใช้เวลาทำงานนอกบ้าน 8 - 12 ชั่วโมง อยู่บ้านอย่างน้อย 12- 16 ชั่วโมง เรามักคิดว่าในบ้านปลอดภัยแล้ว มีอากาศบริสุทธิ์ ความเสี่ยงมลพิษน้อยกว่า แต่ความจริงไม่ใช่ !

ในบ้านมีฝุ่น Pm 2.5 ไหม?

ในอากาศมีสิ่งแปลกปลอมมากมาย ทั้งมองเห็น และมองไม่เห็น มีอันตรายกับระบบทางเดินหายใจอย่างคาดไม่ถึง ฉะนั้นอากาศภายในบ้านไม่ได้ปลอดภัยกว่าอากาศนอกบ้านเท่าไหร่

ซึ่งเฉลี่ย 15 % ของฝุ่นในบ้าน เป็นฝุ่นละอองขนาดเล็ก 10 ไมครอน (PM10) พอมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ส่วนที่เหลือเล็กกว่า 2.5 ไมครอน (Pm2.5) ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า นอกจากนั้น ยังมีแบคทีเรีย เชื้อรา ไวรัส และไรฝุ่นที่มองไม่เห็น กระจายอยู่ในบ้านของเรา และสูดดมเข้าไป

ทำความสะอาดบ้าน แพ้ฝุ่น (ภาพประกอบ).jpg

ฝุ่นในบ้านมาจากไหน?

ฝุ่นในบ้านมีที่มามากมาย ตั้งแต่เส้นใยที่หลุดจากเสื้อผ้า พรมปูพื้น เครื่องนอนที่เป็นนุ่น สำลี เซลล์ผิวหนังมนุษย์และสัตว์เลี้ยง เส้นผมที่หลุดร่วง รังแค เศษอาหาร ขนของสัตว์เลี้ยง เศษชิ้นส่วนเล็กๆ หรือสิ่งขับถ่ายของแมลงโดยเฉพาะแมลงสาบ

ฝุ่นในบ้านยังมาจากการเปิดประตูหน้าต่างทิ้งไว้ บางคนอาจคิดว่าเป็นการเปิดรับอากาศบริสุทธิ์ แต่แนะนำว่าดูรายงานคุณภาพอากาศของวันนั้นก่อน ถ้าแจ้งว่าอากาศมีมลพิษมาก ปิดประตูหน้าต่างจะปลอดภัยกว่า และแม้หลายบ้านจะปิดประตูหน้าต่างสนิทแล้ว แต่ขอบรอบไม่มิดชิด ฝุ่นก็เข้ามาได้เช่นกัน เกิดขึ้นจริงกับบ้านหลายหลัง แม้จะเพิ่งสร้างใหม่

นอกจากนั้น คนในบ้านยังเป็นต้นกำเนิดฝุ่น เช่น สูบบุหรี่ในบ้าน เผากระดาษ เผาหญ้า เผาขยะในบ้าน หรือบางทีเราไม่เผา แต่ข้างบ้านแอบเผา ก็สร้างฝุ่นให้บ้านเราได้เช่นกัน ตลอดจนฝุ่นที่มาจากการละเลยดูแลทำความสะอาดบ้าน

ฝุ่นในบ้านอันตรายไหม?

ส่วนบางคนบอกว่าก็ทำความสะอาดบ้านแล้ว แต่ยังเห็นฝุ่นตามบ้านเป็นเม็ดๆ นั้น ฝุ่นที่เห็นด้วยตาเป็นฝุ่นขนาดใหญ่ ไม่ค่อยอันตรายเท่าไหร่ จะถูกกรองด้วยขนจมูก และตกอยู่บริเวณทางเดินหายใจส่วนต้น แต่ก็ไม่ควรปล่อยไว้เยอะ ควรหมั่นดูแลความสะอาดบ้านด้วย

แต่ขนาดของฝุ่นที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพคือ ฝุ่นที่ขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน ซึ่งร่างกายไม่สามารถดักจับได้ ฝุ่นพวกนี้จะเข้าไปในระบบหายใจ ทำอันตรายต่อระบบหายใจ

เช็กอาการร่างกาย สูดฝุ่น PM2.5 แบบไหนเรียกว่าอันตราย.jpg

ใช้เครื่องดูดฝุ่นดีกว่ากวาดบ้าน

หลายบ้านทำความสะอาดบ้านด้วยไม้กวาด ไม้ขนไก่ แต่รู้หรือไม่วิธีนี้ยิ่งทำให้ฝุ่นฟุ้งมาก! แนะนำเปลี่ยนมาใช้วิธีดูดฝุ่นด้วยเครื่องดูดฝุ่น ซึ่งปัจจุบันมีให้เลือกหลากหลายราคา

ทั้งนี้ มีวิธีเช็ดฝุ่นที่มีประสิทธิภาพคือ เช็ดด้วยผ้าไมโครไฟเบอร์ จะช่วยซับฝุ่นได้ง่าย มีประจุไฟฟ้า ช่วยดูดฝุ่นและสิ่งสกปรกต่างๆ ได้ดีกว่าผ้าชนิดอื่น อาจมีราคาแพงกว่าผ้าทั่วไปบ้าง ก็แนะนำเช็ดเสร็จแล้วใช้เครื่องดูดฝุ่นต่อ

สำคัญอีกอย่างคือ อย่าลืมตรวจสอบสภาพบ้านว่ามีช่องว่าง รอยแตก ตามขอบประตูหน้าต่าง ว่ามีส่วนทำให้ฝุ่นเข้ามาได้หรือไม่ พร้อมตรวจสอบสภาพสีของบ้านมีล่อนหลุดหรือเปล่า ซึ่งเป็นสาเหตุของฝุ่นและฝุ่นจากสีมีความอันตรายมาก

อย่างไรก็ตาม แนะนำทำความสะอาดบ้านเป็นประจำ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง แต่หากทำได้ทุกวันถือว่าดี เพื่อไม่ให้มีฝุ่นละอองสะสมในบ้าน ความเสี่ยงในการเกิดปัญหาสุขภาพก็จะลดลง

ดูดฝุ่น ทำความสะอาดบ้าน (ภาพประกอบ).jpg

เลือกเฟอร์นิเจอร์อย่างไรช่วยลดฝุ่นในบ้าน

อีกทางเลือกสำหรับคนไม่ค่อยมีเวลาทำความสะอาดบ้าน คือ การกำจัดต้นตอฝุ่นด้วยวิธีเลือกใช้เฟอร์นิเจอร์ อย่างห้องนอน ควรมีเฟอร์นิเจอร์น้อยชิ้นที่สุด อย่าให้มีมุมเก็บฝุ่น ไม่ควรใช้พรมปูพื้นห้อง หรือพื้นห้องควรเป็นไม้หรือกระเบื้องยาง ไม่ควรใช้พรมหรือผ้าเช็ดเท้าหน้าเตียงที่เป็นแหล่งสะสมฝุ่น ควรใช้เตียงที่ไม่มีขา ขอบเตียงควรแนบชิดกับพื้นห้อง เพราะหากเป็นเตียงมีขาสี่ขา ฝุ่นอยู่ใต้เตียง บางครั้งกวาดไม่ถึง ส่วนกลุ่มที่แพ้ไรฝุ่น อาจต้องซื้อปลอกหมอน ผ้าปูที่นอนที่กันไรฝุ่น จะช่วยได้

ส่วนเฟอร์นิเจอร์ทั่วไป แนะนำให้เลือกใช้แบบที่มีพื้นผิวไม่เก็บฝุ่น คือ ไม่หุ้มผ้า ไม่เป็นขนสัตว์ ที่เก็บกักฝุ่น แต่หากมีเฟอร์นิเจอร์ที่เป็นผ้าอยู่แล้ว ลองดูว่าจะถอดซักอย่างไรได้บ้าง แต่หากยังไม่ซื้อ แนะนำให้เลือกเฟอร์นิเจอร์ที่มีพื้นผิวจากหนังเทียมหรือหนังแท้ จะช่วยลดฝุ่นไปได้ อีกทั้งควรเลือกเฟอร์นิเจอร์ที่ปิดทึบ เพราะทำความสะอาดได้ง่ายกว่าเฟอร์นิเจอร์แบบเปิด ที่ต้องคอยเช็ดทุกซอกทุกมุมเวลาทำความสะอาด

ส่วนพรมหรือผ้าม่านที่นำมาตกแต่งบ้าน ต้องดูแลทำความสะอาดเสมอ ไม่อย่างนั้นจะเป็นแหล่งของสะสมของฝุ่น เสื้อผ้าต้องจัดเก็บเข้าตู้ให้มิดชิด พรมปูพื้นไม่แนะนำไม่เพียงในห้องนอน ส่วนนักสะสมสิ่งของต่างๆ หาตู้ที่มีบานปิดมิดชิดไว้ก็ดี

แต่หากลดการใช้เฟอร์นิเจอร์ที่ไม่จำเป็นได้ยิ่งดี ฉะนั้นก่อนเลือกซื้อเฟอร์นิเจอร์ หรือจะตกแต่งบ้าน ต้องนึกถึงวันที่จะทำความสะอาดบ้านด้วย

7 จุดซ่อนฝุ่นในบ้าน.jpg

เพิ่มฟิลเตอร์กรองอากาศในแอร์ ช่วยลดฝุ่นได้ไหม?

ส่วนเครื่องปรับอากาศ ควรล้างฟิลเตอร์เดือนละครั้ง ทางที่ดีเลยคือ 2 สัปดาห์ต่อครั้ง แอร์บางตัวลองเพิ่มแผ่นดักจับฝุ่นติดไป จะช่วยฟอกอากาศได้ นี่เป็นเทคนิคที่ช่างแอร์แนะนำ ราคาไม่แพง แต่หากมีเงิน จะซื้อเครื่องฟอกอากาศต่างหาก หรือซื้อแอร์ที่มีระบบฟอกอากาศ ก็จะช่วยกำจัดฝุ่นในบ้านไปได้ แต่ปลูกต้นเยอะยิ่งดี และเปิดบ้านในวันที่อากาศแจ่มใส อากาศปกติด้วย

เท่านี้บ้านจะเป็นพื้นที่ปลอดภัยอย่างแท้จริง

อาหารช่วยต้านฝุ่นในร่างกาย.jpg

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง

- เช็กด่วน! กทม.ฝุ่นจิ๋วเกิน 7 วันติดอะไรที่ต้องห้ามทำ

- "นักสืบฝุ่น" เผย DNA ต้นตอฝุ่นใน กทม.

-กินอยู่อย่างไร...ในวันที่ “ค่าฝุ่น PM 2.5” มีปริมาณสูง

ที่มาข้อมูล Thai PBS Podcast‎‏ รายการโรงหมอ EP. 444: อันตรายจากฝุ่นในบ้าน ป่วยได้หากไม่ทำความสะอาด

#ThaiPBS #PM25 #ฝุ่นPM25 #ฝุ่นพิษ #บ้าน

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

เก็บตัวอยู่ในบ้านหนีฝุ่น PM 2.5 ได้ไหม? แนะเคล็ดลับจัดการ “ฝุ่นในบ้าน” อยู่หมัด