หากพูดถึงทีวีสาธารณะ สื่อที่ทำหน้าที่ส่งต่อรายการและข่าวที่คำนึงถึงผลประโยชน์ของประชาชนเป็นหลัก เนื่องในวันที่ 21 พฤศจิกายน เป็นวันโทรทัศน์สากล เลยอยากมาชวนไปรู้จักสื่อสาธารณะกันให้มากขึ้น หลาย ๆ คนคงคุ้นชื่อกับ BBC สื่อยักษ์ใหญ่จากทางสหราชอาณาจักร NHK จากทางญี่ปุ่น และไทยพีบีเอส สื่อสาธารณะของไทยที่เผยแพร่ข่าวสารและรายการดี ๆ มากว่า 16 ปี มาย้อนเรื่องราวกว่าจะเป็นวันนี้เป็นอย่างไร

สื่อสาธารณะคืออะไร

สื่อสาธารณะ เป็นองค์กรสื่อที่นำเสนอข่าวและรายการที่มีคุณภาพและเป็นประโยชน์ต่อผู้ชม เข้าถึงประชาชนในหลากหลายกลุ่มและความต้องการ มีความเป็นอิสระในการสร้างสรรค์งานโดยปราศจากการแทรกแซงทางการเมืองและแรงกดดันทางธุรกิจ โดยสื่อสาธารณะต้นแบบของโลกถือกำเนิดขึ้นในปี ค.ศ.1922 และยังคงให้บริการอยู่ในทุกวันนี้ คือ BBC

BBC สื่อสาธารณะต้นแบบของโลก ก่อตั้งปี ค.ศ. 1922

บีบีซี (British Broadcasting Corporation หรือ BBC) สื่อที่อยู่คู่อังกฤษกว่า 100 ปี ถือเป็นต้นแบบของสื่อสาธารณะหลายแห่งทั่วโลก ก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการ ภายใต้ชื่อ The British Broadcasting Company ในวันที่ 18 ตุลาคม ค.ศ. 1922 เริ่มด้วยบริการวิทยุรายวันในกรุงลอนดอน

ส่วน BBC One ช่องโทรทัศน์ เริ่มการแพร่ภาพครั้งแรกเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน ค.ศ. 1936 และในปี ค.ศ. 1938 ได้ให้บริการภาษาต่าง ๆ โดยมีภาษาอาหรับเป็นภาษาแรก ส่วนภาษาไทยนั้นเปิดให้บริการข่าววิทยุภาคภาษาไทย เดือนเมษายน ค.ศ. 1941 และในปี 2016 BBC ได้ให้บริการข่าวสารภาคภาษาไทยทางเว็บไซต์ www.bbcthai.com

นอกจาก BBC จะรับชมได้ทางทีวี และทางออนไลน์แล้ว ยังพัฒนาแพลต์ฟอร์มออนไลน์ (BBC iPlayer) video on demand ให้เลือกรับชมรายการได้ตามต้อง แต่สามารถรับชมภายใน UK เท่านั้น

งบประมาณส่วนใหญ่ที่บีบีซีได้รับจากค่าธรรมเนียมโทรทัศน์ โดยเก็บจากบ้านที่โทรทัศน์ในสหราชอาณาจักรราว 159 ปอนด์ต่อปี ซึ่งทางบีบีซีนำงบประมาณนี้มาจัดสรรให้กับแผนกต่าง ๆ และได้รับเงินสนับสนุนจากรัฐบาลอังกฤษและการขายลิขสิทธิ์รายการนอกสหราชอาณาจักร

และในอนาคตทาง BBC มีแผนยุติการออกอากาศทางโทรทัศน์และวิทยุ ภายในทศวรรษที่ 2030s โดยจะเป็นการเผยแพร่เนื้อหาผ่านช่องทางออนไลน์เป็นหลัก แต่การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้จะเป็นแบบทยอยเปลี่ยนผ่านตามฐานผู้ชม เนื่องจากมีผู้ชมดูโทรทัศน์น้อยลงเปลี่ยนไปรับชมทางออนไลน์แทน

NHK สื่อสาธารณะจากญี่ปุ่น ก่อตั้งปี ค.ศ. 1926

NHK สื่อสาธารณะจากญี่ปุ่นที่เริ่มดำเนินการในปี ค.ศ.1926 เริ่มเผยแพร่ทางช่องทางโทรทัศน์ในปี ค.ศ.1953 และเผยแพร่ช่องโทรทัศน์เพื่อการศึกษา ปี ค.ศ.1959 จากนั้นได้พัฒนารูปแบบการออกอากาศจนปัจจุบันสามารถรับชมรายการได้แบบเผยแพร่ภาพภาคพื้นดิน และแบบดาวเทียม และพัฒนาเทคโนโลยีจนสามารถออกอากาศในแบบ 4K และ 8 K ในปี 2018 นอกจากนี้ยังมีสถานีวิทยุให้บริการ 3 สถานี

นอกจากผลิตรายการเผยแพร่ในญี่ปุ่น ยังได้ตั้ง เอ็นเอชเคเวิลด์ เจแปน เพื่อนำเสนอข่าวและรายการสู่ผู้ชมนอกประเทศญี่ปุ่น รวมถึงประเทศไทยกว่า 20 ประเทศ ที่ตอนนี้สามารถอ่านข่าว ชมรายการ ดูรายการสด ๆ แบบภาษาไทยได้ทาง www3.nhk.or.jp/nhkworld/th

สำหรับ NHK เน้นเป็นสื่อสาธารณะของทุกคน ที่ไว้วางใจได้ บริการข้อมูลข่าวสารและสาระประโยชน์สู่ผู้ชมอย่างเที่ยงตรงไม่เอนเอียง โดยยึดถือความคิดเห็นของผู้ชมเป็นหลัก และผลิตรายการเอง โดยรายการที่ได้รับความนิยมจะเป็นรายการข่าว ส่วนรายรับของสถานีมาจากการเก็บค่าธรรมเนียมรับชม เพื่อให้ทางช่องได้ทำหน้าที่สื่อสาธารณะ แม้จะเป็นกฎหมายของที่ญี่ปุ่น แต่ไม่สามารถเอาผิดกับประชาชนที่ไม่ชำระค่าธรรมเนียมได้ และการขายลิขสิทธิ์รายการให้ต่างประเทศ

นอกจากนี้ในเอเชียยังมีสื่อสาธารณะที่ออกอากาศอย่าง KBS จากประเทศเกาหลีใต้ ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี ค.ศ.1927 โดยเริ่มออกอากาศทางโทรทัศน์ในปี คศ.1961 ปัจจุบันมีช่อง KBS1 นำเสนอรายการข่าว สารคดี และ KBS2 เป็นรายการบันเทิง และสถานีโทรทัศน์สาธารณะไต้หวัน (Taiwan Public Television Service Foundatio) หรือ PTS เริ่มออกอากาศในปี คศ.1998 สำหรับในประเทศไทย ก็มีสื่อสาธารณะอย่างไทยพีบีเอส

Thai PBS สื่อสาธารณะแห่งแรกของไทย ก่อตั้งปี ค.ศ. 2008

Thai PBS (ไทยพีบีเอส) สื่อสาธารณะของไทย นอกจากเป็นสื่อที่นำเสนอข่าวสาร แต่ยังเป็นที่พึ่งและคอยอยู่เคียงข้างในทุกวิกฤตทั้งน้ำท่วมใหญ่ สถานการณ์ความขัดแย้งทางการเมืองและโควิด-19 และส่งต่อรายการที่เป็นประโยชน์ต่อผู้ชม พร้อมเปิดพื้นที่สื่อให้กับทุกกลุ่มได้มีส่วนร่วม จนได้รับการยอมรับจากสถาบันรอยเตอร์ส ไทยพีบีเอส ติด Top 3 สื่อที่น่าเชื่อถือในปี 66

เส้นทาง 16 ปีของสื่อสาธารณะของไทย

องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (Thai Public Broadcasting Service) หรือ ส.ส.ท. ก่อตั้งขึ้นเมื่อ 15 มกราคม พ.ศ. 2551 โดย พ.ร.บ. องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2551 ในฐานะองค์การสื่อสาธารณะที่ไม่แสวงผลกำไรแห่งแรกของไทย โดยมีเป้าหมายที่จะเป็นสถานีโทรทัศน์ รายงานข่าวที่เที่ยงตรง รอบด้าน เสนอรายการที่มีคุณภาพและมาตรฐาน ตามข้อบังคับด้านจริยธรรมขององค์กร โดยยึดถือประโยชน์สาธารณะเป็นที่ตั้ง โดยมีคณะกรรมการนโยบายที่ผ่านการสรรหาโดยกระบวนการที่เป็นอิสระและโปร่งใส เป็นผู้กำหนดนโยบาย และควบคุมการดำเนินงานของผู้อำนวยการและคณะกรรมการบริหารองค์การฯ ส.ส.ท. มีรายได้จากค่าบำรุงผู้ประกอบการสุราและยาสูบต้องจ่าย ให้นอกเหนือจากภาษีสรรพสามิตทั่วไป โดยมีรายได้สูงสุดปีงบประมาณละไม่เกิน 2,000 ล้านบาท

รายการที่เข้าถึงผู้ชมหลากหลายกลุ่ม

ไทยพีบีเอสได้สร้างสรรค์รายการและข่าวที่เป็นประโยชน์ส่งถึงผู้ชม ไม่พลาดติดตามสถานการณ์รอบวันจากรายการข่าว วันใหม่ไทยพีบีเอส, จับตาสถานการณ์, ข่าวค่ำมิติใหม่ และรายการวิเคราะห์ข่าวอย่างเจาะลึกกับประเด็นที่คุณติดตาม ทั้ง คุยให้คิด, ตอบโจทย์, มุมการเมือง

รายการอาหารที่พาไปรู้จักและไปชิมจานเด็ดในแต่ละท้องถิ่นอย่าง ภัตตาคารบ้านทุ่ง, Foodwork, กิน อยู่ คือ และยังส่งต่อสารคดีดี ๆ ทั้งสารคดีไทยพีบีเอสที่สะท้อนเรื่องราวของสังคม วัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น ธรรมชาติ และยังเต็มอิ่มกับสารคดีต่างประเทศจากผู้ผลิตคุณภาพหลากหลายเรื่องราวทั้งเรื่องวิถีชีวิต สำรวจธรรมชาติ และอวกาศ ที่ติดตามได้ในรายการ ท่องโลกกว้าง และโลกหลากมิติ

ส่วนคอกีฬาก็ไม่ควรพลาดกับกีฬาพื้นบ้านสนุก ๆ ที่ทางไทยพีบีเอสส่งตรงถึงบ้านทั้ง ศึกเรือยาวชิงจ้าวสายน้ำ, ศึกควายเหล็ก และยังมีการจัดการแข่งขันกีฬาในระดับเยาวชน เพื่อเปิดพื้นที่ให้นักกีฬารุ่นใหม่ได้มีเวทีเพื่อพัฒนาฝีมือ ทั้งรายการ Thai PBS Girls Volleyball Super Series, วอลเลย์บอลสาวเหล็ก No L Cup by Thai PBS

นอกจากนี้ยังมีละครไทยพีบีเอส ที่ครบทุกสาระบันเทิง ทั้งละครพีเรียดที่พาเรียนรู้ประวัติศาสตร์ อย่าง จากเจ้าพระยาสู่อิรวดี ที่คว้า10 รางวัลใหญ่ จาก 5 เวที, บุษบาลุยไฟ ละครย้อนเรื่องราวของสตรีเมื่อเกือบ 200 ปีก่อน และยังมีอีกหลายเรื่องสร้างแรงบันดาลใจให้คุณได้ติดตาม

ไทยพีบีเอสยังเปิดพื้นที่ให้กับนักสร้างสรรค์รุ่นใหม่เข้ามามีส่วนร่วมผลิตรายการทั้งทางหน้าจอและออนไลน์ ให้ต่อยอดความคิดสร้างสรรค์ของตนต่อไป

ก้าวต่อไปของไทยพีบีเอส

เพื่อให้เข้าถึงผู้ชมที่มีหลากหลายกลุ่ม และความชอบ รวมถึงพฤติกรรมในการรับชมสื่อที่เปลี่ยนไปชมทางออนไลน์มากขึ้น ทางไทยพีบีเอสได้ออกบริการใหม่เพื่อให้เข้าถึงดังนี้

VIPA บริการวิดีโอสตรีมมิงของไทยที่เปิดให้ชมรายการดี สารคดีจากทั่วโลก ละครไทยพีบีเอสที่คุณอยากดู ด้วยความคมชัดมาตรฐานสูงสุดในระดับ 4K พร้อมบริการ BigSign (ภาษามือใหญ่เต็มจอ), AD และ CC โดยไม่มีค่าบริการในการรับชม

Thai PBS World บริการข่าวภาษาอังกฤษ ทั้งข่าวรอบวันทั้งในและต่างประเทศ ร่วมถึงรายงานพิเศษเพื่อให้เข้าถึงข่าวในระดับนานาชาติมากขึ้น

ALTV ทีวีเรียนสนุก ช่องหมายเลข 4 สื่อเพื่อการเรียนรู้นอกห้องเรียน ส่งเสริมการเรียนรู้เพิ่มทักษะต่าง ๆ ผ่านรายการ ไม่ว่าจะอยู่ในพื้นที่ใด ก็สามารถเข้าถึงได้ ไม่ใช่แค่เพียงการเรียนรู้จากทาง หน้าจอโทรทัศน์เท่านั้น แต่ ALTV ยังถูกออกแบบให้เป็นสื่อเพื่อการเรียนรู้นอกห้องเรียนแบบ 360 องศาในทุกช่องทาง รับชมเนื้อหาเพิ่มเติมได้ทาง Facebook, Youtube และ LINE

บริการที่เข้าถึงผู้พิการทางการได้ยินและผู้พิการทางการมองเห็น ทั้งคำบรรยายแทนเสียง Closed Caption(CC) คำบรรยายแทนเสียงแบบสด ล่ามภาษามือ ภาษามือใหญ่เต็มจอ (Big Sign) และบริการเสียงบรรยายภาพ Audio Description (AD)

ไทยพีบีเอสได้เริ่มทดลองออกอากาศโทรทัศน์แบบมาตรฐานความคมชัดสูงยิ่ง หรือ Ultra High Definition (UHD) หรือ 4K มีความละเอียด 3840 x 2160 พิกเซล ทำให้ภาพมีความคมชัด และช่วยเพิ่มประสบการณ์ในการรับชมได้มากยิ่งขึ้น

ไทยพีบีเอสยังไม่หยุดที่จะพัฒนาสื่อสาธารณะให้เข้าถึงผู้ชมในทุก ๆ กลุ่ม ทั้งปรับการผลิตข่าวออนไลน์ให้เนื้อหาที่อยู่ในความสนใจของคนรุ่นใหม่ รวมทั้งปรับปรุงเว็บไซต์ไทยพีบีเอส (www.thaipbs.or.th) ให้สอดคล้องกับบริบทของการบริโภคสื่อ ด้วยการเพิ่มเติมฟังก์ชันให้เข้าถึงง่ายขึ้น และเข้าชมรายการที่ต้องการสะดวกขึ้น ส่วนการนำเสนอข่าวทุกคนสามารถไว้วางใจทั้งในเสนอข้อมูลข่าวสารที่ถูกต้อง มีความเที่ยงตรง เป็นธรรม ท่ามกลางสภาวะความขัดแย้งของสังคม ปราศจากอคติชี้นำ เพื่อให้ไทยพีบีเอสเป็นสื่อที่ทุกคนสามารถไว้วางใจได้อย่างแท้จริง

ติดตามไทยพีบีเอสทางออนไลน์ได้ทาง
▪ Social Media Thai PBS : Facebook, YouTube, X (Twitter), LINE, TikTok, Instagram
▪ Website : www.thaipbs.or.th
▪ Application : Thai PBS

แหล่งข้อมูล

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

รู้จักต้นแบบสื่อสาธารณะโลก และสื่อสาธารณะไทย THAI PBS