ในขณะที่นักวิจัยบนสถานีอวกาศนานาชาติกำลังทำการเพิ่มผลึกคริสตัลที่สามารถช่วยพัฒนายาตัวใหม่ให้กับคนบนโลกได้ใช้กัน Thai PBS Sci & Tech ขอพาไปรู้จัก 10 การค้นพบเทคโนโลยีเพื่อสุขภาพอันเกิดขึ้นจากประโยชน์ของเทคโนโลยีอวกาศ ซึ่งจะมีอะไรบ้างตามมาอ่านกันได้เลย

1. หุ่นยนต์ผ่าตัดเนื้องอกในสมอง

Canadarm2 แขนหุ่นยนต์ที่ติดตั้งด้านนอกของสถานีอวกาศนานาชาติพัฒนาขึ้นโดยแคนาดา สำหรับภารกิจที่อยู่ด้านนอกสถานีอวกาศเพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงจากการที่ต้องให้นักบินอวกาศออกไปปฏิบัติภารกิจแทน เทคโนโลยีนี้นำไปสู่การสร้าง NeuroArm หรือหุ่นยนต์ผ่าตัดสมองอัจฉริยะที่สามารถผ่าตัดได้อย่างแม่นยำ เนื่องจากความสามารถในการเคลื่อนไหวที่ขยับได้ละเอียดอ่อนกว่ามือของมนุษย์ ปัจจุบัน NeuroArm ได้ถูกนำมาใช้ผ่าตัดเอาเนื้องอกในสมองผู้ป่วยได้เป็นผลสำเร็จ

2. Eye trackers เพื่อการผ่าตัดดวงตาด้วยเลเซอร์

สภาวะไร้แรงโน้มถ่วงในอวกาศได้ปรับเปลี่ยนวิธีการเคลื่อนไหวดวงตาของมนุษย์อวกาศ รวมถึงการรับรู้การเคลื่อนไหว ด้วยเหตุนี้เครื่องจับความเคลื่อนไหวของดวงตาจึงได้ริเริ่มถูกพัฒนาขึ้น เพื่อเอาไว้สังเกตทิศทางการมองนักบินอวกาศระหว่างการทำงานในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วง ขณะเดียวกันการเคลื่อนไหวของดวงตาในระหว่างการผ่าตัดตาด้วยเลเซอร์ก็อาจเป็นปัญหาได้ เครื่องจับความเคลื่อนไหวดวงตาที่พัฒนาขึ้นสำหรับนักบินอวกาศจึงถูกนำมาใช้ในการผ่าตัดแก้ไขดวงตาด้วยเลเซอร์ เพื่อให้แน่ใจว่าลำแสงเลเซอร์อยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง

3. ช่วยเหลือผู้ป่วยโรคหืดหอบ

ก๊าซไนตริกออกไซด์ (Nitric oxide: NO) นับว่าเป็นมลพิษที่พบได้ทั่วไปในอากาศทั้งบนโลกและบนสถานีอวกาศนานาชาติ เมื่อบุคคลที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่นในผู้ที่เป็นโรคหอบหืด จะพบว่ามีการเพิ่มขึ้นของก๊าซไนตริกออกไซด์ในอากาศที่ถูกหายใจในการหายใจออกมา องค์การอวกาศยุโรปจึงได้พัฒนาอุปกรณ์ที่สามารถวัดค่าก๊าซไนตริกออกไซด์ในอากาศที่นักบินอวกาศหายใจออกมาได้อย่างแม่นยำ เพื่อตรวจสอบอาการอักเสบของระบบทางเดินหายใจที่อาจเกิดขึ้น วิธีนี้จะทำให้รู้ทันอาการของนักบินอวกาศก่อนล่วงหน้าและรักษาได้ทันท่วงทีก่อนที่อาการจะทรุดตัวลง ปัจจุบันเทคโนโลยีนี้ถูกนำมาใช้กับผู้ป่วยโรคหอบหืดเพื่อตรวจหาปริมาณไนตริกออกไซด์ในอากาศที่ผู้ป่วยหายใจออกเนื่องจากการอักเสบในปอด

4. การรักษาโรคกระดูกพรุน

เป็นที่รู้กันแล้วว่าในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วง จะเกิดการสูญเสียความหนาแน่นของมวลกระดูกอย่างมากในร่างของนักบินอวกาศซึ่งมีลักษณะคล้ายกับผู้สูงอายุที่ประสบกับโรคกระดูกพรุน นักบินอวกาศจึงได้พยายามต้องออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอในระหว่างที่ปฏิบัติภารกิจนอกโลก ทั้งนี้ด้วยการค้นคว้าทางการแพทย์ทำให้พบว่าการรับประทานบิสฟอสโฟเนต (Bisphosphonate) ในปริมาณเล็กน้อยทุกสัปดาห์ช่วยลดการสูญเสียมวลกระดูกได้ ต่อมาองค์ความรู้จากการค้นพบดังกล่าวจึงได้ถูกนำมาประยุกต์ใช้กับผู้สูงอายุบนโลกจวบจนถึงปัจจุบัน

5. การวัดอุณหภูมิร่างกาย

เมื่อหลายสิบปีก่อนในห้องปฏิบัติการแรงขับเคลื่อนไอพ่น (Jet Propulsion Laboratory: JPL) ของ NASA เทคโนโลยีอินฟราเรดถูกพัฒนาขึ้นเพื่อวัดอุณหภูมิของดาวเคราะห์และดวงดาวต่าง ๆ จนกระทั่งในปี 1991 เทคโนโลยีนี้ได้รับการพัฒนาเป็นเทอร์โมมิเตอร์แบบเสียบหูของผู้ป่วย (in-ear thermometers) ซึ่งสามารถอ่านค่าอุณหภูมิได้ในเวลาเพียงไม่กี่วินาที และได้รับการพิสูจน์ว่าสามารถอ่านค่าอุณหภูมิได้อย่างแม่นยำ ทำให้เทคโนโลยีนี้ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายทั้งในโรงพยาบาล แพทย์ศัลยกรรม หรือแม้กระทั่งที่บ้านของผู้ป่วย

6. การวัดความดันภายในกะโหลก

ในขณะที่การตรวจสอบความเปลี่ยนแปลงการมองเห็นของนักบินอวกาศพบว่า เป็นผลมาจากการเพิ่มความดันภายในกะโหลกศีรษะที่เกิดจากการเพิ่มขึ้นของปริมาณน้ำในไขสันหลัง ซึ่งศัลยแพทย์การบินต้องการวิธีที่ง่ายและรวดเร็วในการตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงความดันเหล่านี้ การวิจัยในสหราชอาณาจักรนำสู่การพัฒนาอุปกรณ์ที่สามารถวัดความดันภายในกะโหลกศีรษะโดยใช้การเคลื่อนที่ของแก้วหู ซึ่งไม่ระคายเคือง รวดเร็วและสามารถใช้งานได้ทุกที่

7. การรักษานิ่วในไต

การอยู่ในอวกาศเป็นสาเหตุที่เสี่ยงต่อการเกิดนิ่วในไตในนักบินอวกาศ นิ่วในไตอาจเป็นสาเหตุของการติดเชื้อและภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงจนต้องไปพบแพทย์อย่างเร่งด่วน การวิจัยร่วมกับ NASA ได้พัฒนาเทคนิคอัลตราซาวนด์หรืออุปกรณ์กำเนิดคลื่นเสียงแบบถือด้วยมือที่มีลักษณะคล้ายกับในภาพยนตร์ Star Trek ที่สามารถตรวจจับ เคลื่อนย้ายและสลายนิ่วได้ เทคโนโลยีนี้จึงมีประโยชน์ต่อผู้ที่มีนิ่วในไตทั่วโลก

8. อุปกรณ์ดัดฟันแบบโปร่งแสง

Translucent polycrystalline alumina เป็นเซรามิกที่มีความมีความแข็งแรงและทนทานต่อการแตก และมีคุณสมบัติโปร่งแสง วัสดุนี้พัฒนาขึ้นมาเพื่อใช้ในการป้องกันประเทศและในอุตสาหกรรมการบินและอวกาศ ต่อมาได้มีการประยุกต์ใช้วัสดุนี้ในการผลิตอุปกรณ์จัดฟันแบบโปร่งแสงที่มีลักษณะคล้ายกับสีของฟัน หลังจากได้ทดลองใช้แล้ว วัสดุนี้กลายเป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์จัดฟันที่ค่อนข้างได้รับความนิยมในเคสที่ไม่ต้องการให้เห็นอุปกรณ์ดัดฟัน

9. การตรวจวัดการบาดเจ็บและเนื้อร้ายมะเร็ง

ในอดีต NASA ได้พัฒนากระบวนการประมวลผลสัญญาณดิจิทัลโดยใช้เทคโนโลยีขั้นสูง เพื่อปรับปรุงภาพถ่ายบริเวณพื้นผิวดวงจันทร์ เพื่อหาตำแหน่งที่เหมาะสมที่สุดในการลงจอดบนดวงจันทร์ในยุคอพอลโล ปัจจุบันเทคนิคการประมวลผลสัญญาณดิจิทัลเหล่านี้ถูกประยุกต์ใช้กันอย่างแพร่หลายในเครื่อง CT Scan และ MRI เพื่อช่วยแพทย์ในการค้นหาการบาดเจ็บและมะเร็งโดยไม่ต้องผ่าตัดผู้ป่วยเพื่อทำการตรวจดูภายใน และการพัฒนาเทคโนโลยีเหล่านี้ยังคงดำเนินการอยู่อย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน

10. เครื่องฟอกไตจากระบบการกรองบนยานอวกาศ

การเดินทางสู่ห้วงอวกาศจำเป็นต้องจำกัดปริมาณน้ำ เนื่องจากน้ำหนักของมันจะเป็นอุปสรรคหากนำขึ้นไปในปริมาณที่มากเกินไป วิธีที่พวกเขาใช้คือการรีไซเคิลน้ำและทำให้ของเหลวส่วนใหญ่บนสถานีอวกาศนานาชาติเป็นบริสุทธิ์รวมถึงปัสสาวะด้วย ระหว่างการพัฒนาระบบกรองนี้ นักวิทยาศาสตร์ก็ใช้เทคโนโลยีเดียวกันเพื่อกำจัดของเสียที่เป็นพิษในน้ำยาล้างไตที่ใช้แล้วอีกด้วย การพัฒนานี้นำไปสู่เทคโนโลยีเครื่องฟอกไตแบบใหม่ที่ไม่ต้องต่อน้ำและท่อระบายอีกต่อไป สิ่งนี้ทำให้เครื่องฟอกไตใช้พลังงานน้อยลงและสะดวกในการพกพา ซึ่งช่วยให้สามารถใช้งานที่บ้านได้อีกด้วย

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ ThaiPBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : GISTDA สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

10 นวัตกรรมทางการแพทย์ กำเนิดจาก “เทคโนโลยีอวกาศ”