เพราะทุกเรื่องราวมีความหมาย เราจึงรวบรวมทุกวันสำคัญ วันนี้ในอดีต เทศกาลและเหตุการณ์ที่น่าจดจำทั่วทุกมุมโลกมาให้คุณได้รู้ ผ่านการเล่าอดีต บันทึกปัจจุบัน รอบรู้ทุกวัน กับ Thai PBS On This Day ประจำเดือนพฤศจิกายน 2566

1 พฤศจิกายน : วันเกิด Hello Kitty

“Hello Kitty” (ญี่ปุ่น : ハローキティ/ ไทย : เฮลโลคิตตี) มีชื่อเต็มว่า “Kitty White” (ญี่ปุ่น : キティ・ホワイト / ไทย : คิตตีไวท์) เธอคือตัวละครที่ถูกสร้างโดย “ซานริโอ (Sanrio)” บริษัทในญี่ปุ่น ออกแบบครั้งแรกโดย “ยูโกะ ชิมิซุ” โดยวาดออกมาเป็นภาพแมวญี่ปุ่นหางสั้น เพศเมีย สีขาว ที่ติดโบว์สีแดง

จากข้อมูลตัวละครอย่างเป็นทางการ “Hello Kitty” เกิดในเขตชานเมืองของกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน มีความสูงเท่ากับแอปเปิ้ล 5 ผล และน้ำหนักเท่ากับแอปเปิ้ล 3 ผล ติดโบว์สีแดงที่หูซ้าย สดใสและใจดี อบคุกกี้เก่ง ชอบทานพายแอปเปิ้ลที่แม่ทำให้

“Hello Kitty” ปรากฏตัวครั้งแรกในรายการ “A Vinyl Coin Purse” เป็นที่รู้จักในญี่ปุ่นในปี 1974 และถูกนำไปออกอากาศที่สหรัฐอเมริกาในปี 1976 โดยมีบุคลิกที่แสดงออกถึงความน่ารักของวัฒนธรรมที่เป็นที่นิยมของญี่ปุ่น

มีหลายคนที่แอบสงสัยว่า ทำไม “Hello Kitty” ไม่มีปาก ? เรื่องนี้บริษัทผู้สร้างอย่าง “ซานริโอ (Sanrio)” ได้เคยให้คำตอบไว้ว่า เป็นเพราะพวกเขาอยากให้ “Hello Kitty” พูดออกมาจากหัวใจ!

“Hello Kitty” กับปริศนาที่ซ่อนอยู่ ?

1 พฤศจิกายน 2484 : พิธีเปิดอนุสาวรีย์เมาต์รัชมอร์ (Mt.Rushmore National Memorial)

“อนุสาวรีย์เมาต์รัชมอร์ (Mt. Rushmore National Memorial)” สร้างขึ้นบนหน้าผาหินแกรนิต บริเวณภูเขารัชมอร์ ในแบลคฮิลล์ ของมลรัฐเซาท์ดาโกตา (Black Hills of South Dakota) สหรัฐอเมริกา มีความสูงประมาณ 18 เมตร และใช้เวลาสร้างถึง 14 ปี

โดยหน้าผาหินนี้ มีการแกะสลักใบหน้าบุคคลสำคัญของสหรัฐอเมริกา คือ “จอร์จ วอชิงตัน (Gorge Washington)” ประธานาธิบดีคนแรกของสหรัฐอเมริกา “โทมัส เจฟเฟอร์สัน (Thomas Jefferson)” ประธานาธิบดีคนที่ 3 ของสหรัฐอเมริกา และหนึ่งในบิดาผู้ก่อตั้งสหรัฐ “อับราฮัม ลินคอล์น (Abraham Lincoln)” ประธานาธิบดีคนที่ 16 ของสหรัฐอเมริกา และรัฐบุรุษชาวอเมริกัน “ธีโอดอร์ รูสเวลต์ (Theodor Roosevelt)” ประธานาธิบดีคนที่ 26 ของสหรัฐอเมริกา

3 พฤศจิกายน 2500 : “Leika (ไลก้า)” สุนัขอวกาศตัวแรกของโลก ถูกส่งขึ้นสู่อวกาศไปโคจรรอบโลก

“ไลก้า” หรือ “Leika” ที่แปลว่า “เห่า” เป็นสุนัขอวกาศตัวแรกของโลกที่ถูกส่งขึ้นสู่อวกาศไปโคจรรอบโลกด้วย “ยานสปุตนิก 2” ของสหภาพโซเวียต ภายใต้โครงการสปุตนิก

เชื่อหรือไม่ว่า “ไลก้า (Leika)” เป็นสุนัขพันธุ์ไซบีเรียน ฮัสกี เพศเมีย ที่ถูกจับมาจากข้างถนนในกรุงมอสโก และวันหนึ่งโชคชะตาก็พาให้มันได้โดยสารไปกับยานสปุตนิก 2 ที่ไม่ได้ออกแบบให้กลับสู่โลกอย่างสมบูรณ์ เรื่องเศร้าจึงเกิดขึ้นพร้อมโศกนาฏกรรมที่ไม่มีใครรู้ได้แน่ชัด ผู้เชี่ยวชาญส่วนใหญ่ประเมินว่า “ไลก้า (Leika)” มีชีวิตอยู่ได้ 4 - 10 วันในวงโคจร บางคนก็บอกว่า อาหารมื้อท้าย ๆ มีภาวะเป็นพิษ บางส่วนก็อ้างว่า “ไลก้า (Leika)” ขาดออกซิเจน เมื่อแบตเตอรี่ของระบบเกื้อชีวิตหมด

“ยานสปุตนิก 2” อยู่ในวงโคจรนาน 163 วัน โคจรรอบโลกครบรอบในเวลา 1 ชั่วโมง 42 นาที รวม 2,370 รอบ ในท้ายที่สุด โลงศพของ “ไลก้า (Leika)” ก็ตกลงสู่โลก และไหม้สลายหมดไปในอากาศ เมื่อวันที่ 14 เมษายน 2501 แล้วอีก 40 ปีให้หลัง อนุสาวรีย์ของสุสานอวกาศก็ได้มีการสร้างขึ้นนอกกรุงมอสโก โดยมีรูปของ “ไลก้า (Leika)” กำลังเห่าขณะสวมชุดนักบินอวกาศ

Thai PBS Podcast : ชวนฟังเรื่องราวของไลก้าและสุนัขอวกาศ ในรายการ Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว

“ไลกา” (Laika) ผู้เบิกทางให้สัตว์ชนิดอื่น ๆ เดินทางสู่อวกาศ

3 พฤศจิกายน 2516 : องค์การนาซาส่งยานมารีเนอร์ 10 ไปยังดาวพุธ

“องค์การนาซา” ได้ทำการส่ง “ยานมารีเนอร์ 10 (Mariner 10)” ไปยังดาวพุธ ซึ่งถือเป็นยานอวกาศลำเดียวที่เคยไปสำรวจดาวพุธ และเป็นยานอวกาศลำแรกที่สำรวจดาวเคราะห์มากกว่าหนึ่งดวง

ระหว่างทางไปดาวพุธ “ยานมารีเนอร์ 10 (Mariner 10)” ได้ถ่ายภาพเมฆบนดาวศุกร์ หลังจากนั้นไปโคจรรอบดวงอาทิตย์ ทำให้สามารถผ่านใกล้ดาวพุธถึง 3 ครั้ง สามารถถ่ายภาพส่งกลับมายังโลกได้ 2,700 ภาพ ครอบคลุมพื้นผิว 1 ใน 3 ของดาวพุธ นอกจากนี้ ยังได้ตรวจวัดสนามแม่เหล็กและอุณหภูมิพื้นผิวของดาวพุธด้วย

3 พฤศจิกายน : วันแมงกะพรุนโลก

“วันแมงกะพรุนโลก” ตรงกับวันที่ 3 พฤศจิกายน ของทุกปี เพื่อเฉลิมฉลองให้แก่สิ่งมีชีวิตที่อยู่บนโลกนี้นานกว่ามนุษย์หลายล้านปี และยังเป็นศูนย์รวมของความลึกลับแห่งท้องทะเล แม้ว่า “วันแมงกะพรุนโลก” อาจยังไม่มีที่มาแน่ชัด แต่คาดว่าน่าจะมาจากกลุ่มนักชีววิทยาทางทะเล ที่เคารพในความเรียบง่ายของสิ่งมีชีวิตที่แปลกแต่สวยงามนี้

แมงกะพรุนจำนวนมากที่สุดพบได้ทางซีกโลกใต้ ในออสเตรเลียและแอฟริกาใต้ จึงมีความเป็นไปได้ว่า “วันแมงกะพรุนโลก” ถูกกำหนดให้ตรงกับฤดูใบไม้ผลิในซีกโลกใต้ เนื่องจากเป็นฤดูกาลที่แมงกะพรุนจะเริ่มอพยพไปยังชายฝั่งของซีกโลกเหนือ

ชมรายการท่องโลกกว้าง ตอน แมงกะพรุนไฟ เรือรบโปรตุเกส นักล่าแห่งท้องทะเล

@thaipbs แมงกะพรุนไฟเรือรบโปรตุเกส นักล่าแห่งท้องทะเล #ThaiPBS #ท่องโลกกว้าง #สารคดี #ความรู้ #สัตว์โลกน่ารัก #วันแมงกะพรุนโลก #OnThisDay #ThaiPBSOnThisDay ♬ เสียงต้นฉบับ - Thai PBS

Thai PBS Sci & Tech : รู้หรือไม่ ? NASA เคยส่งแมงกะพรุนไปอวกาศมาแล้ว

5 พฤศจิกายน 2499 : เกิดวิกฤตการณ์คลองสุเอซ

เหตุการณ์เริ่มจากประธานาธิบดีนัสเซอร์แห่งอียิปต์ โอนคลองสุเอซมาเป็นของอียิปต์ สร้างความหวั่นเกรงว่าจะมีการปิดคลองแห่งนี้ ซึ่งเป็นเส้นทางลำเลียงน้ำมันจากอ่าวเปอร์เซียไปสู่ยุโรป สามเดือนต่อมาอิสราเอลได้เคลื่อนกำลังบุกอียิปต์ ขณะที่อังกฤษและฝรั่งเศสก็เคลื่อนทัพเข้าไปในบริเวณนั้น นัยว่าเพื่อสนับสนุนคำสั่งหยุดยิงของสหประชาชาติ แต่เป้าหมายที่แท้จริง คือการชิงอำนาจในการควบคุมคลองสุเอซกลับคืนมา

เปิดภาพถ่าย...วันนี้ในอดีต “5 พ.ย. 2499” (ค.ศ. 1956) “วิกฤตการณ์คลองสุเอซ”

6 พฤศจิกายน 2521 : สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 ทรงผนวช

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 ในขณะดำรงพระอิสริยยศ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร มีพระทัยศรัทธาจะอุปสมบทในพระพุทธศาสนา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 จึงโปรดเกล้าฯ ให้ทรงผนวชในวันจันทร์ที่ 6 พฤศจิกายน 2521 เวลา 15.00 น. ตรงกับวันขึ้น 7 ค่ำ เดือน 12 ปีมะเมีย ณ พัทธสีมาพระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน) เป็นพระอุปัชฌาย์ สมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และสมเด็จพระธีรญาณมุนี (ธีร์ ปุณฺณโก) ถวายอนุสาสน์ ผนวชแล้วเสด็จฯ ไปประทับ ณ พระตำหนักปั้นหย่า วัดบวรนิเวศวิหารราชวรวิหาร พระมหารัชมงคลดิลก (บุญเรือน ปุณฺณโก) เป็นพระอภิบาล ทรงผนวช 15 วัน จึงลาผนวช

7 พฤศจิกายน 2510 : อเมริกาส่งยานอวกาศเซอร์เวเยอร์ 6 ขึ้นสู่วงโคจรเพื่อสำรวจดวงจันทร์

สหรัฐอเมริกาทำการส่ง “ยานอวกาศเซอร์เวเยอร์ 6 (Surveyor 6)” ขึ้นสู่วงโคจร เพื่อสำรวจดวงจันทร์ ก่อนจะถ่ายภาพพื้นผิวของดวงจันทร์กว่า 30,000 ภาพ และส่งข้อมูลกลับมายังโลก

“ยานอวกาศเซอร์เวเยอร์ 6 (Surveyor 6)” เป็นยานอวกาศที่ไม่มีมนุษย์บังคับ เป็นโครงการศึกษาอวกาศที่สหรัฐอเมริกาแข่งขันกับสหภาพโซเวียต โดยยานอวกาศเซอร์เวเยอร์ลำสุดท้ายคือ “ยานอวกาศเซอร์เวเยอร์ 7” ซึ่งนาซ่าส่งไปสำรวจบนดวงจันทร์ ความสำเร็จของโครงการเซอร์เวเยอร์ ส่งผลให้สหรัฐอเมริกานำไปพัฒนาต่อในโครงการอพอลโล

7 พฤศจิกายน 2548 : เมียนมาย้ายเมืองหลวงจากย่างกุ้งไปปีนมานา (เนปิดอว์)

“เมียนมา” ย้ายเมืองหลวงจาก “ย่างกุ้ง (Rangkoon)” ไปที่ “ปีนมานา (Pyinmana หรือเมือง เนปิดอว์ ในภาษาพม่า)” ซึ่งอยู่ห่างจากย่างกุ้งไปทางเหนือประมาณ 320 กิโลเมตร สาเหตุที่รัฐบาลทหารเมียนมาประกาศย้ายเมืองหลวงนั้น ไม่ได้ระบุแน่ชัดนัก

แต่มีการวิเคราะห์ว่า “ปีนมานา (Pyinmana)” ได้เปรียบ “ย่างกุ้ง (Rangkoon)” ในเชิงยุทธศาสตร์ เนื่องจากอยู่ห่างจากชายฝั่งทะเล เพราะเมียนมากลัวการถูกรุกราน รวมถึงในอดีต เมืองนี้เป็นเมืองที่ “นายพลอองซาน” เคยมาซ่องสุมกองกำลังเพื่อต่อต้านญี่ปุ่น ส่วนสาเหตุอื่นคือ “ปีนมานา (Pyinmana)” อยู่ใจกลางประเทศ ทำให้ง่ายต่อการปกครอง และอีกสาเหตุหนึ่งเป็นคำแนะนำของโหรประจำตัว “นายพลตัน ฉ่วย” ผู้ครองอำนาจสูงสุดในเมียนมา ว่าหากไม่ย้ายเมืองหลวง ตนอาจจะอยู่ในอำนาจได้ไม่นาน

Back to Basic : กว่าครึ่งศตวรรษ การเมืองเมียนมา “กลุ่มชาติพันธุ์-ประชาธิปไตย-ทหาร”

8 พฤศจิกายน : วันผังเมืองโลก

ในวันที่ 8 พฤศจิกายนของทุกปี ถูกกำหนดให้เป็น “วันผังเมืองโลก (World Town Planning Day)” เพื่อรำลึกถึงการวางแผนเมืองที่สำคัญ ซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี 2492 โดย “ศาสตราจารย์คาร์ลอส มารีอา เดลล่า เปาเลร่า” แห่งมหาวิทยาลัยบัวโนสไอเรส สาธารณรัฐอาร์เจนตินา ผู้ล่วงลับ ที่พยายามสนับสนุนให้การวางแผนเมืองและชุมชนต้องคำนึงถึงปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมในการพัฒนาเมือง

วัตถุประสงค์ของการกำหนดวันผังเมืองโลก ก็เพื่อมุ่งเน้นส่งเสริมบทบาทของนักวางผัง พร้อมขับเคลื่อนและสร้างการรับรู้ในการวางแผนเมืองและชุมชนที่มีคุณภาพ อีกทั้งผู้เชี่ยวชาญด้านการวางผัง และผู้ที่มีบทบาทด้านการพัฒนาเมืองและชุมชน ก็จะมีโอกาสร่วมแลกเปลี่ยนแนวคิดในมิติต่าง ๆ ของการพัฒนาเมืองด้วย

ปัจจุบันกว่า 30 ประเทศทั่วโลก ได้จัดงานเฉลิมฉลองในรูปแบบต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นงานประชุม กิจกรรมระดมทุน กิจกรรมการกุศล การจัดประกวดการวางแผนชุมชนเมือง หรืองานเทศกาลตามท้องถนน เพื่อสร้างการรับรู้ถึงแนวคิดการวางแผนเมืองที่ดี น่าอยู่และเปิดกว้างสำหรับทุกคน

รู้หรือไม่ ❓🏡 ในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา #ที่อยู่อาศัย ของไทยขึ้นราคาแบบก้าวกระโดด

The Visual : ถึงเวลาหรือยัง... ที่ กทม. ต้องวาง #ผังเมือง ใหม่ ?

9 พฤศจิกายน 2417 : เปิดใช้งาน “ประภาคารสันดอน (Bar of Regent Lighthouse)” เป็นวันแรก

“Bar of Regent Lighthouse” เป็นประภาคารสมัยใหม่แห่งแรกของไทยที่สร้างขึ้นตามมาตรฐานสากล ตั้งอยู่ที่ปากแม่น้ำเจ้าพระยา เพื่อให้เรือใช้เป็นที่สังเกตในเวลากลางคืน สำหรับผ่านสันดอนป่าน้ำเจ้าพระยา เริ่มสร้างในปี 2413 และแล้วเสร็จในปี 2414

ประภาคารนี้จะส่งสัญญาณลักษณะไฟ เป็นไฟวาบสีขาว ทุก 20 วินาที ตัวประภาคารสูง 44 ฟุต เห็นได้ไกลในระยะ 10 ไมล์ โดยมี “มิสเตอร์ฟอร์ด” ชาวเยอรมัน เป็นเจ้าพนักงานจุดตะเกียงและดูแลรักษาประภาคาร

ชื่อว่า “Bar of Regent Lighthouse” เพื่อเป็นเกียรติแก่สมเด็จพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ผู้คิดสร้างประภาคารนี้ขึ้นประภาคารนี้ ประภาคารนี้ได้เลิกใช้เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2472 เพราะร่องน้ำเปลี่ยนไป รวมเวลาที่ได้ในราชการ 55 ปี 22 วัน

แสงส่องแห่งทะเลคู่วิถีชาวเรือ “ประภาคารสันดอน” ประภาคารแห่งแรกในประเทศไทย

10 พฤศจิกายน 2531 : “ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์” ถูกนำกลับคืนสู่ไทยอีกครั้ง

“ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์” ทับหลังศิลาโบราณซึ่งเป็นวัตถุล้ำค่าของไทย ถูกลักลอบไปจากปราสาทหินเขาพนมรุ้ง จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นเวลาเกือบ 30 ปี ก่อนจะกลับคืนสู่ไทยอีกครั้ง

โบราณวัตถุชิ้นนี้ เป็นประติมากรรมศิลาจำหลักบนทับหลังประตูของปรางค์ประธาน ด้านทิศตะวันออกของปราสาทหินพนมรุ้ง “มานิต วัลลิโภดม” ภัณฑารักษ์พิเศษ กรมศิลปากร ได้สำรวจและบันทึกภาพไว้เมื่อปี 2503 ปรากฏว่าทับหลังชิ้นนี้นั้น หักออกเป็นสองท่อน ตกอยู่ที่เชิงประตูปรางค์ประธาน และต่อมาทับหลังทั้งสองชิ้น ได้สูญหายไปอย่างไร้ร่องรอย

จนปี 2508 จึงได้พบทับหลังชิ้นนี้ ขนาด 1 ใน 3 ของด้านขวา ที่ร้านขายของเก่าแห่งหนึ่ง กรมศิลปากรจึงได้ยึดมาเก็บรักษาไว้ แล้วนำไปประดับไว้ที่เดิม เมื่อมีการซ่อมปราสาท แต่ยังขาดชิ้นส่วนของทับหลังที่เหลืออีกสองส่วน

ต่อมาในปี 2515 “ศาสตราจารย์ ม.จ.สุภัทรดิศ ดิศกุล” ไปพบทับหลังส่วนที่เหลือ ซึ่งเป็นรูปนารายณ์บรรทมสินธุ์ที่สถาบันศิลปะชิคาโก (The Art Institute of Chicaco) ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยบังเอิญ จึงแจ้งให้กรมศิลปากรทราบ จนเกิดการเรียกร้อง และต่อมาผู้ครอบครองยอมคืนให้ในที่สุด

35 ปีที่แล้ว “ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์” กลับคืนสู่ประเทศไทย

11 พฤศจิกายน : วันคนโสด (Singles’ Day)

“วันคนโสด” หรือ “วันโสดแห่งชาติ” (ประเทศจีน) ตรงกับวันที่ 11 เดือน 11 ของทุกปี ถูกพูดถึงเป็นครั้งแรกที่ประเทศจีนในปี 1993 โดยจุดเริ่มต้นนั้นมาจากนักศึกษาชายจำนวน 4 คน ของมหาวิทยาลัยหนานจิง ที่ได้มีการพูดคุยในทำนองทีเล่นทีจริงว่า ไหน ๆ คนมีคู่เค้าก็มีวันวาเลนไทน์เป็นของตัวเองกันแล้ว เรามาสร้างวันของหนุ่มโสดกันไหม ?

จากแนวคิดขำขันนั้น ถูกต่อยอดสู่การจัดงานภายในมหาวิทยาลัย และเริ่มเข้าสู่สื่อออนไลน์ จนกลายเป็นเทศกาลที่เป็นที่รู้จักในวงกว้าง และได้รับความนิยมมากขึ้นทุกปี เกิดเป็น “วันแห่งการช้อปปิ้ง” โดยเฉพาะ Online Sales 11.11 กับโปรโมชันจำหน่ายสินค้าลดราคาสุดพิเศษเอาใจคนโสด ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของ Double Day ในเดือนอื่น ๆ อีกด้วย

รู้ไหมว่า ครั้งหนึ่ง...ไทยเคยเก็บ ภาษีชายโสด

#สวัสดีวันคนโสด 👤 โสดอย่างมีสเต็ป เจ็บอย่างมีสไตล์ ที่ข้างกายยังไม่มีใคร เพราะข้างในใจมีแต่เธอ 💔

11 พฤศจิกายน : Double Day 11.11

คอนเทนต์ที่น่าสนใจจาก Thai PBS ต้อนรับวันที่ 11 เดือน 11

VIPA ชวนดู : วันเลขสวย 11.11 ชวนดูความน่ารักของเหล่าสัตว์โลก กับ 11 สารคดีสัตว์โลกน่ารัก

11 พฤศจิกายน 2451 : รัชกาลที่ 5 เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีเปิด “พระบรมรูปทรงม้า”

พระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่ 5 เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีเปิด “พระบรมรูปทรงม้า” นอกจากนี้ยังเสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธีวางศิลาพระฤกษ์สร้างพระที่นั่งอนันตสมาคม ณ พลับพลาในสวนแป๊ะเต๋ง บริเวณสนามหน้าพระที่นั่งอัมพรสถาน พิธีนี้เป็นส่วนหนึ่งของพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก ร.ศ. 112 ซึ่งจัดขึ้นในวโรกาสที่พระองค์ทรงครองราชสมบัติเป็นเวลา 40 ปี ซึ่งถือได้ว่ายาวนานกว่าพระมหากษัตริย์พระองค์ใดในประวัติศาสตร์ขณะนั้น

“พระบรมรูปทรงม้า” พระองค์ทรงนำแบบอย่างมาจากพระบรมรูปของพระเจ้าหลุยส์แห่งฝรั่งเศส ที่กรุงปารีส ปั้นโดยช่างชาวฝรั่งเศสชื่อ “จอร์จ เซาโล” โดยหล่อด้วยโลหะทองบรอนซ์ ยึดติดกับแท่นทองบรอนซ์ เป็นที่ม้ายืน หนาประมาณ 25 เซนติเมตร ประดิษฐานบนแท่นรอง ทำด้วยหินอ่อน สูงประมาณ 6 เมตร กว้าง 2 เมตรครึ่ง ยาว 5 เมตร สร้างขึ้นด้วยเงินที่ประชาชนได้เรี่ยไรสมทบทุน

ส่วนพระที่นั่งอนันตสมาคมนั้น ออกแบบโดย “เอ็ม อมานโย” ชาวอิตาเลียน “ซี อัลเลกรี” เป็นวิศวกร และ “เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม)” เป็นแม่กองจัดการก่อสร้าง เสร็จสมบูรณ์ในปี 2485 ใช้งบประมาณก่อสร้าง 15 ล้านบาท จัดเป็นสถาปัตยกรรมแบบอิตาเลียน สมัยเรอเนสซอง มีลักษณะรูปโดมแบบเดียวกับมหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ ในกรุงโรม

11 พฤศจิกายน 2511 : “อิบราฮิม นัสเซอร์” ได้รับเลือกตั้งให้เป็นประธานาธิบดีคนแรกของมัลดีฟส์

“อิบราฮิม นัสเซอร์ (Ibrahim Nasir)” ได้รับเลือกตั้งให้เป็นประธานาธิบดีคนแรกของสาธารณรัฐมัลดีฟส์ (Republic of Maldives) หลังจากได้ลงนามในข้อตกลงร่วมกันกับข้าหลวงใหญ่อังกฤษประจำศรีลังกา เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม 2508 เพื่อแยกหมู่เกาะมัลดีฟส์ให้ได้รับอิสระในการปกครองจากอังกฤษ

11 พฤศจิกายน 2547 : ยัตเซอร์ อาราฟัต อดีตผู้นำองค์การ PLO เสียชีวิต

“ยัสเซอร์ อาราฟัต (Yasser Arafat)” อดีตผู้นำปาเลสไตน์ เกิดที่กรุงไคโร ประเทศอียิปต์ (อาราฟัตระบุว่าเขาเกิดวันที่ 4 สิงหาคม ที่เยรูซาเล็ม) มีชื่อเดิมว่า “โมฮัมหมัด อับดุล ราห์มาน อัลดุล ราอูฟ อาราฟัต อัล กุดวา อัล ฮุสเซนี” ด้วยบุคลิกที่เข้มแข็ง อุทิศตนเพื่ออุดมการณ์ และสัญชาติญาณทางการเมืองที่เฉียบแหลม ทำให้เขากลายเป็นผู้นำที่ได้รับการยอมรับจากชาวปาเลสไตน์ รวมถึงนานาชาติ

จนเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2512 เขาก็ได้รับเลือกให้เป็นประธานคณะกรรมการบริหารองค์การปลดปล่อยปาเลสไตน์ (PLO) ต่อมาในปี 2515 เขาหันมาใช้วิธีทางการทูต โดยเจรจาผ่านสหประชาชาติ นำไปสู่การประกาศความเป็นอธิปไตยของรัฐปาเลสไตน์ในปี 2531

“ยัสเซอร์ อาราฟัต (Yasser Arafat)” ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ในปี 2537 อีกสองปีต่อจากนั้น คือปี 2539 เขาก็ได้รับเลือกเป็นประธานาธิปดีปาเลสไตน์ จนเมื่อปี 2544 เขาถูกกองกำลังอิสราเอลกักตัวอยู่ในเมืองรอมัลเลาะห์ จนป่วยหนักและเสียชีวิตในวันที่ 11 พฤศจิกายน 2547 ที่เมืองคลามอร์ท ประเทศฝรั่งเศส

11 พฤศจิกายน 2566 : วันคนพิการแห่งชาติ

สภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้กำหนดให้วันเสาร์สัปดาห์ที่ 2 ของเดือนพฤศจิกายน เป็น “วันคนพิการแห่งชาติ” เพื่อให้สังคมได้ตระหนักถึงการให้ความสำคัญและช่วยเหลือหรือสนับสนุน ให้คุณภาพชีวิตคนพิการดีขึ้น เล็งเห็นถึงศักยภาพ ศักดิ์ศรีและคุณค่าของคนพิการ

อีกทั้งผู้พิการจำเป็นต้องปรับตัว เรียนรู้และฟื้นฟู ให้อยู่ในสังคมได้ด้วยตนเอง จึงถือเป็นการเปิดโอกาสให้คนพิการได้พบปะ สังสรรค์ แสดงความสามารถในด้านต่าง ๆ และเรียนรู้วิทยาการใหม่ ๆ เกี่ยวกับการบำบัด รักษา การป้องกันและฟื้นฟูสมรรถภาพ

THE VISUAL : ชวนรู้จัก Universal Design ดีไซน์นี้เพื่อใคร ?

THE VISUAL : ออกแบบอย่างไร ? ไม่ทิ้งใคร…ไว้ข้างหลัง

VIPA ชวนดู : 6 ละคร รับชมครบทุกตอน พร้อมบริการเสริมสำหรับคนพิการ

สัดส่วนคนพิการกับการมีงานทำ

12 พฤศจิกายน 2409 : วันเกิด ซุน ยัตเซ็น ผู้นำทางการเมือง และนักปฏิวัติของจีน

“ดร.ซุน ยัตเซ็น (Sun Yat-sen)” ผู้นำทางการเมือง และนักปฏิวัติของจีน เกิดที่เมืองเซียงซัน กวางเจา มณฑลกวางตุ้ง เขามีความตื่นตัว กระตือรือร้นและสนใจสิ่งใหม่ ๆ ตลอดเวลา มีความรู้รอบด้าน ทั้งศาสตร์ของจีนโบราณ ชื่นชอบวรรณคดีของยุค 3 จักรพรรดิ ยุคตังฮั่นและไซฮั่น ส่วนศาสตร์ตะวันตก เขาชื่นชอบทฤษฎีวิวัฒนาการของชาร์ลส์ ดาร์วิน ด้านศาสนาเขานับถือพระเยซูคริสต์ เทิดทูนพระเจ้าทัง พระเจ้าอู่ของจีน และประธานาธิบดีจอร์จ วอชิงตันของสหรัฐอเมริกา

ในปี 2452 “ดร.ซุน ยัตเซ็น (Sun Yat-sen)” ในฐานะหัวหน้าพรรคก๊ก มิน ตั๋ง เป็นผู้นำในการล้มล้างสถาบันกษัตริย์ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ปฏิวัติโค่นราชวงศ์ชิงของชาวแมนจู แล้วสถาปนาการปกครองระบอบสาธารณรัฐ จัดตั้งรัฐบาลประชาธิปไตยขึ้นที่กรุงนานกิง (เมืองหลวงขณะนั้น) โดยตั้ง “หยวน ซี ไข” เป็นประธานาธิบดีคนแรก ส่วนตัวเขาเองดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีคนที่ 2

เขาได้คิดและสอนทฤษฎีทางการเมืองที่เรียกว่า “หลัก 3 ประการแห่งประชาชน” คือให้ประชาชนยึดหลักเอกราช หลักอํานาจอธิปไตย และหลักความยุติธรรมในการครองชีพ แต่เขามีบทบาทอยู่ในช่วงเวลาไม่นาน เหมาเจ๋อตุงก็เข้ามายึดอำนาจ นำประเทศเข้าสู่ระบอบคอมมิวนิสต์

“ดร.ซุน ยัตเซ็น (Sun Yat-sen)” ถึงแก่อนิจกรรม เมื่อวันที่ 12 มีนาคม 2468 ที่กรุงปักกิ่ง ประเทศจีน

14 พฤศจิกายน : วันเบาหวานโลก (World Diabetes Day)

สมาพันธ์เบาหวานนานาชาติ (International Diabetes Federation) และองค์การอนามัยโลก (World Health Organization) กำหนดให้วันที่ 14 พฤศจิกายน ของทุกปีเป็น “วันเบาหวานโลก (World Diabetes Day)” โดยเริ่มขึ้นในปี 1991 เพื่อสร้างความเข้าใจและความตระหนักถึงโรคเบาหวาน ซึ่งมีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้นอย่างมากทั่วโลก พร้อมทั้งเป็นการเชิญชวนให้ประชาชนทั่วโลกร่วมกันตรวจสุขภาพโรคเบาหวานประจำปี เพื่อตรวจเช็กร่างกายของตนเองอย่างสม่ำเสมอ

4 เรื่องที่คุณอาจไม่เคยรู้เกี่ยวกับ “เบาหวาน”

#สวัสดีทุกสีวัน : 7 ข้อควรรู้ #วันเบาหวานโลก

14 พฤศจิกายน : วันพระบิดาแห่งฝนหลวง

เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2498 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 เสด็จพระราชดำเนินเยือนราษฎรในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทรงพบว่าราษฎรกำลังประสบความเดือดร้อนด้วยปัญหาพืชผลทางการเกษตรเสียหาย จากทั้งฝนแล้งและน้ำท่วม ทำให้ทรงเกิดแนวคิดในการแก้ปัญหาทุกข์ร้อนของราษฎร อันเป็นต้นกำเนิดของแนวพระราชดำริที่ได้มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องมาจนเป็น “โครงการพระราชดำริฝนหลวง” ในปัจจุบัน

ชวนรู้จัก “วันพระบิดาแห่งฝนหลวง” และวิธีขอรับบริการ “ฝนหลวง”

15 พฤศจิกายน 2476 : “คณะราษฎร” จัดให้มีการเลือกตั้งขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย

“คณะราษฎร” จัดให้มีการเลือกตั้งขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย เป็นการเลือกตั้งทางอ้อม และรวมเขต โดยให้ผู้แทนที่ได้รับเลือกตั้งเป็นผู้แทนตำบลในจังหวัดนั้น ๆ เป็นผู้เลือกตั้งผู้แทนราษฎรประเภทที่ 1 ต่อไป การเลือกตั้งครั้งนี้ มีอัตราส่วนพลเมือง 2 แสนคน ต่อสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 คน มีสมาชิกสภาผู้แทนประเภทที่ 1 ได้รับเลือกตั้งทั้งหมด 78 คน ปรากฏว่ามีผู้มาใช้สิทธิ์สูงถึง 78.82%

เลือกตั้งครั้งแรกในประเทศไทย 15 พฤศจิกายน 2476

16 พฤศจิกายน 2446 : กองทัพบกได้จัดทำ “คทาจอมพล” ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายรัชกาลที่ 5

กองทัพบกได้จัดทำ “คทาจอมพล” ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ในฐานะองค์จอมทัพไทย ในพระราชพิธีทวีธาภิเษก ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท นับเป็นครั้งแรกที่มีคทาจอมพลขึ้นในประเทศไทย

พระราชพิธีทวีธาภิเษก เป็นพระพิธีการสมโภช ที่รัชกาลที่ 5 ได้ครองราชย์สมบัติยืนนาน มาเป็นสองเท่า ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 พระบรมชนกนาถ

พระคทาจอมพลองค์แรกนี้ มีลักษณะเป็นรูปทรงกระบอก ยาว 35 เซนติเมตร ยอดคทาเป็นรูปหัวช้างสามเศียรลงยาสีขาว เหนือหัวช้างเป็นรูปพระเกี้ยว ตอนท้ายคทาเป็นรูปทรงกระบอกตัด องค์พระคทาทำด้วยทองคำหนัก 40 บาท ใต้หัวช้างลงมาเป็นลายนูนรูปหม้อกลศ พระคทาองค์นี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 และพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงใช้เป็นประจำตลอดรัชกาล

120 ปี “คทาจอมพล” องค์แรกของประเทศไทย

16 พฤศจิกายน 2531 : เบนาซีร์ บุตโต ได้รับเลือกตั้งให้เป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 2 ของประเทศปากีสถาน

“เบนาซีร์ บุตโต (Benazir Bhutto)” ได้รับการเลือกตั้งให้เป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 2 ของประเทศปากีสถาน ในขณะมีอายุเพียง 35 ปี และนับเป็นนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกในประวัติศาสตร์ของโลกมุสลิม

เธอถูกประธานาธิบดี อิสซัค ข่าน (Ghulam Ishaq Khan) ปลดออกจากตำแหน่งเมื่อเดือนสิงหาคมปี 2533 จากข้อหาทุจริตและล้มเหลวในการบริหารประเทศ ต่อมาได้กลับเข้าดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอีกครั้งเป็นสมัยที่ 2 ในเดือนตุลาคมปี 2536 แต่บริหารประเทศได้เพียง 3 ปี ก็ถูกประธานาธิบดี ฟารุค เลฆารี (Farooq Leghari) ปลดออกจากตำแหน่งในข้อหาเดียวกัน สามีของเธอต้องติดคุก 8 ปี ในข้อหาทุจริตและค้ายาเสพติด

“เบนาซีร์ บุตโต (Benazir Bhutto)” เสียชีวิตจากการถูกลอบสังหาร เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม 2550 ที่เมืองราวัลปินดี แคว้นปัญจาบ ประเทศปากีสถาน

“เบนาซีร์ บุตโต” หญิงแกร่งแห่งตะวันออก นายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกแห่งโลกมุสลิม

17 พฤศจิกายน 2513 : กำเนิด “Mouse (เมาส์)” ตัวแรกของโลก

“Mouse (เมาส์)” ถูกประดิษฐ์ขึ้นในปี 1963 โดยผู้ประดิษฐ์คิดค้นคือ “ดร.ดักลาส คาร์ล อิงเกิลบาร์ต (Douglas Carl Engelbart)” ที่สถาบันวิจัยสแตนฟอร์ด (Stanford Research Institute) เป็นหนึ่งในการทดลองอุปกรณ์ชี้ (Pointing Device) สำหรับ Engelbart's oN-Line System (NLS) ส่วนอุปกรณ์ชี้อื่น ๆ นั้น ออกแบบมาเพื่อการเคลื่อนไหวของร่างกายส่วนต่าง ๆ เช่น อุปกรณ์ที่ใช้ติดกับคางหรือจมูก เป็นต้น ท้ายที่สุด “Mouse (เมาส์)” ก็ได้รับการคัดเลือก เพราะง่ายต่อการใช้งานที่สุด

“Bug (บัก)” เคยเป็นชื่อในยุคเริ่มแรกของ “Mouse (เมาส์)” ก่อนที่ชื่ออย่างหลังนี้จะได้รับความนิยมมากกว่า สำหรับ “Mouse (เมาส์)” ตัวแรกนั้น มีขนาดใหญ่ ใช้เฟือง 2 ตัว วางในลักษณะตั้งฉากกัน โดยการหมุนของแต่ละเฟือง จะถูกแปรไปเป็นการเคลื่อนที่บนแกนในปริภูมิ 2 มิติ

“ดร.ดักลาส คาร์ล อิงเกิลบาร์ต (Douglas Carl Engelbart)” ได้รับสิทธิบัตรเลขที่ US3541541 ในวันที่ 17 พฤศจิกายน 2513 ชื่อ X-Y Position Indicator (ตัวระบุตำแหน่ง X-Y สำหรับระบบแสดงผล) ในตอนนั้น ตั้งใจจะพัฒนาจนสามารถใช้เมาส์ได้ด้วยมือเดียว

“Mouse (เมาส์)” แบบต่อมา ถูกประดิษฐ์ในช่วงต้นทศวรรษที่ 1970 โดย “บิล อิงลิช (Bill English)” ที่ศูนย์วิจัยของบริษัท ซีรอกส์ (Xerox PARC) โดยการแทนที่ล้อหมุนด้วยลูกบอล ซึ่งสามารถหมุนไปได้ทุกทิศทาง การเคลื่อนไหวของลูกบอลจะถูกตรวจจับโดยล้อเล็ก ๆ ภายในอีกทีหนึ่ง เมาส์ชนิดนี้จะคล้าย ๆ กับแทร็กบอล และนิยมใช้กับคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลตลอดทศวรรษที่ 1980 และ 1990 ทำให้การใช้เมาส์และคีย์บอร์ดในเวลาเดียวกันสามารถเป็นจริงได้

สำหรับ “Mouse (เมาส์)” ในปัจจุบัน ได้รับรูปแบบมาจาก École polytechnique fédérale de Lausanne (EPFL) ภายใต้แรงบันดาลใจของ “ศาสตราจารย์ Jean-Daniel Nicoud” ร่วมกับวิศวกรและช่างนาฬิกาชื่อ “André Guignard” ซึ่งการดำเนินงานครั้งนี้ ทำให้เกิดบริษัท โลจิเทค (Logitech) ผลิตเมาส์ที่ได้รับความนิยมสูงเป็นยี่ห้อแรก

Thai PBS Sci & Tech : กำเนิด “เมาส์” ตัวแรกของโลก อุปกรณ์คู่ใจที่คนใช้คอมพิวเตอร์ขาดไม่ได้

18 พฤศจิกายน 1928 : วันเกิด Mickey Mouse (มิกกี้ เมาส์)

“Mickey Mouse (มิกกี้ เมาส์)” เป็นตัวการ์ตูนยอดนิยมของเด็ก ๆ ทั่วโลก สร้างโดย ”The Walt Disney Company (เดอะ วอลต์ ดิสนีย์)” เจ้าหนูสีดำ สวมกางเกงเอี๊ยมสีแดง รองเท้าสีเหลือง ตัวนี้ ให้เสียงพากย์โดย ”วอลต์ ดิสนีย์” มีชื่อเริ่มแรกว่า ”มอร์ติเมอร์ เมาส์” ก่อนที่ ”วอลต์ ดิสนีย์” จะเปลี่ยนชื่อจากการแนะนำของภรรยา เนื่องจากเธอเห็นว่ามันเป็นชื่อที่ดูจริงจังจนเกินไป

“Mickey Mouse (มิกกี้ เมาส์)” มีบุคลิกที่มีความอดทน อดกลั้น ฉลาดหลักแหลม มองโลกในแง่ดี มีความกระตือรือร้น ถ่อมตัวและเรียบง่าย ซื่อสัตย์ กล้าหาญ ชอบอ่านหนังสือ มีสัญชาตญาณพิเศษในเรื่องการสืบสวนสอบสวน ชอบใช้เหตุผลเพื่อแก้ไขปัญหาต่าง ๆ โดยไม่ต้องใช้กำลังเข้าสู้ จนสามารถเอาชนะศัตรูที่มีร่างกายที่แข็งแรงกว่าได้ ทำให้ “Mickey Mouse (มิกกี้ เมาส์)” เป็นตัวการ์ตูนยอดนิยมของเด็กทั่วโลกได้เป็นเวลาหลายทศวรรษ

19 พฤศจิกายน : วันส้วมโลก (World Toilet Day)

วันที่ 19 พฤศจิกายนของทุกปี ถูกกำหนดให้เป็น “วันส้วมโลก (World Toilet Day)” โดยองค์การส้วมโลก (World Toilet Organization) เพื่อใช้เป็นจุดเริ่มต้นการรณรงค์กิจกรรมต่าง ๆ ทั่วโลก ให้ผู้คนตระหนักถึงสุขอนามัยและความสำคัญของความสะอาดในการใช้ห้องน้ำให้มากขึ้น ทั้งยังเป็นการกระตุ้นจิตสำนึกให้ผู้คนพยายามปรับเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิตด้านการขับถ่ายให้มีอนามัยมากขึ้น

19 พฤศจิกายน “วันส้วมโลก” เปิดเรื่องน่ารู้ และปัญหาเรื่องสุขาภิบาลโลก 2023

19 พฤศจิกายน 2512 : “เปเล่” นักฟุตบอลชาวบราซิล ยิงประตูที่ 1,000 ของเขา ในฟุตบอลอาชีพ

“เปเล่ (Pelé)” ยอดนักฟุตบอลชาวบราซิล สามารถยิงประตูที่ 1,000 ของเขา ในฟุตบอลอาชีพ โดยยิงได้ในเกมส์ที่แข่งกับ “วาสโก ดา กามา” ในสนามมาราคานา (Marakana) กรุงริโอเดอจาเนโร

นอกจากนี้ เขายังเป็นหนึ่งในผู้เล่นที่พาทีมชาติบราซิลครองแชมป์ฟุตบอลโลกถึงสามสมัย และตลอดการเล่นฟุตบอลของเขา สามารถยิงประตูได้ถึง 1,282 ประตู จากการเล่น 1,363 นัด เขาเลิกเล่นฟุตบอลอาชีพไปในปี 2520

20 พฤศจิกายน : วันเด็กสากล

ย้อนไปเมื่อปี 2497 “องค์การสหประชาชาติ (UN)” ได้กำหนดให้วันที่ 20 พฤศจิกายนของทุกปีเป็น “วันเด็กสากล (World Children’s Day)” เพื่อให้สังคมตระหนักถึงความสำคัญของสิทธิด้านการมีส่วนร่วมของเด็ก อีกทั้งเพื่อส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศในการปรับปรุงสวัสดิภาพในชีวิตของเด็กทั่วโลก

VIPA ชวนดู : 6 การ์ตูนยอดฮิต สนุกได้ทั้งครอบครัว

5 รายการ ALTV เพื่อนซี้ของเด็ก ๆ

21 พฤศจิกายน : วันโทรทัศน์โลก (World Television Day)

“สหประชาชาติ (UN)” ได้กำหนดให้วันที่ 21 พฤศจิกายน ของทุกปีเป็น “วันโทรทัศน์โลก (World Television Day)” สืบเนื่องจากการประชุม World Television Forum ที่สหประชาชาติ เมื่อปี 1996 ที่ต้องการให้ผู้คนตระหนักรู้ถึงความสำคัญและบทบาทของโทรทัศน์ ที่เคยมีคุณประโยชน์ต่อโลกมาหลายช่วงยุคสมัย

รู้จักต้นแบบสื่อสาธารณะโลก และสื่อสาธารณะไทย THAI PBS

21 พฤศจิกายน 2326 : โจเซฟ และ ฌาค มงต์กอลฟิเออร์ สร้างบอลลูนลมร้อนสำเร็จเป็นครั้งแรก

“โจเซฟ และ ฌาค มงต์กอลฟิเออร์ (Joseph Michel and Jacques Etienne Montgolfier-The Montgolfier Brothers)” ชาวฝรั่งเศส ได้สร้าง “บอลลูนลมร้อน (Hot-Air Balloon)” สำเร็จและได้บรรทุกคนขึ้นไปในอากาศเป็นครั้งแรก ที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส โดยบินได้สูง 3,000 ฟุต ระยะทาง 16 กิโลเมตร เป็นเวลา 23 นาที และลงจอดอย่างปลอดภัย

บอลลูนของสองพี่น้องมงต์กอลฟิเออร์ จึงเป็นอากาศยานแรกที่นำมนุษย์ขึ้นสู่ท้องฟ้า ก่อนที่พี่น้องตระกูลไรท์จะสร้างเครื่องบินได้สำเร็จ

21 พฤศจิกายน 2410 : “หนังสือแสดงกิจจานุกิจ” หนังสือไทยเล่มแรกที่อธิบายความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ตีพิมพ์สำเร็จเป็นครั้งแรก

“หนังสือแสดงกิจจานุกิจ” คือหนังสือไทยเล่มแรกที่อธิบายความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ภูมิศาสตร์และศาสนาอย่างทันสมัยที่สุด จัดพิมพ์โดย “เจ้าพระยาทิพากรวงษ์มหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค)” เหตุที่ท่านจัดทำหนังสือเล่มนี้ เพราะเห็นว่าตำราไทยสมัยนั้นไม่มีสาระแก่นสาร ไม่ทำให้ผู้อ่านนำไปคิดต่อ รวมถึงความรู้ในหนังสือไม่ทันสมัย ท่านจึงรวบรวมเอาสิ่งที่ขณะนั้นยังไม่ทราบกันมาตีพิมพ์

นอกจากนี้ “เจ้าพระยาทิพากรวงษ์มหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค)” ยังนำเสนอแก่นของพระพุทธศาสนา เพื่อเป็นการลบล้างการโจมตีของหมอสอนศาสนาที่พยายามเผยแพร่ศาสนาคริสต์ในประเทศไทย หนังสือเล่มนี้ก่อให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์ทั้งในหมู่คนไทยและต่างชาติ และมีผู้สนใจนำบางตอนไปแปลเป็นภาษาอังกฤษ ตีพิมพ์ที่กรุงลอนดอน เมื่อปี 2413 โดยใช้ชื่อว่า “The Modern Buddhist (เดอะ โมเดิน บุดดิสท์)”

หนังสือเล่มนี้ ได้รับการยกย่องในต่างประเทศ ว่าเป็นหนังสือสำคัญที่ให้ความรู้ด้านพระพุทธศาสนาและเกือบจะนับได้ว่าเป็นหนังสือเล่มแรกของไทยที่ได้มีการนำออกไปแปลและพิมพ์จำหน่ายในต่างประเทศด้วย

22 พฤศจิกายน 2506 : จอห์น เอฟ. เคเนดี้ อดีตประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา ถูกลอบสังหาร

“จอห์น เอฟ. เคเนดี้ (John Federic Kennedy หรือ JFK.)” ประธานาธิบดีคนที่ 35 ของสหรัฐอเมริกา เขาคือประธานาธิบดีที่อายุน้อยที่สุด มีบทบาทสำคัญที่ประทับใจคนอเมริกัน คือยื่นคำขาดให้สหภาพโซเวียตถอนอาวุธนิวเคลียร์ออกไปจากประเทศคิวบาได้สำเร็จ

เขาถูกลอบสังหารด้วยกระสุนปืน ระหว่างการเยือนเมืองดัลลัส ในมลรัฐเท็กซัส ระหว่างทักทายประชาชนบนรถเปิดประทุน เขาเสียชีวิตที่โรงพยาบาลในอีก 25 นาทีต่อมา

“จอห์น เอฟ. เคเนดี้ (John Federic Kennedy หรือ JFK.)” เข้าชิงตำแหน่งประธานาธิบดีในปี 2503 และได้เป็นประธานาธิบดีที่หนุ่มที่สุดของสหรัฐอเมริกา ด้วยวัยเพียง 43 ปี และเป็นคริสตังคนแรกที่ดำรงตำแหน่งนี้ เขาบริหารประเทศด้วยพลังหนุ่ม และมองโลกในแง่ดี อีกทั้งเขาคือเจ้าของวาทะที่เปี่ยมไปด้วยจิตสำนึกในหน้าที่ความรับผิดชอบของพลเมือง

“จงอย่าถามว่าประเทศชาติจะให้อะไรแก่ท่าน แต่จงถามตัวท่านเอง ว่าท่านจะทำอะไรให้ประเทศชาติ”

VIPA ชวนชม : เรื่องราวของครอบครัวเคนเนดี ในสารคดี First Ladies สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่ง

ครบรอบ 60 ปี คดีลอบสังหาร “จอห์น เอฟ. เคนเนดี”

23 พฤศจิกายน 2566 : วันขอบคุณพระเจ้า (Thanksgiving Day)

วันพฤหัสบดีในสัปดาห์ที่ 4 ของเดือนพฤศจิกายน คือ “วันขอบคุณพระเจ้า (Thanksgiving Day)” เป็นวันที่คนอเมริกันรำลึกขอบคุณพระผู้เป็นเจ้า ที่ช่วยให้ผู้อพยพชุดแรกที่เดินทางมาตั้งรกรากในอเมริกา รอดชีวิตมาได้เมื่อเกือบสี่ร้อยปีมาแล้ว โดยจะมีเมนูอาหารที่ขาดไม่ได้อย่าง “ไก่งวง” ร่วมอยู่ในเมนูมื้อพิเศษบนโต๊ะอาหารของวันนี้ด้วย

24 พฤศจิกายน : Native American Heritage Day

“Native American Heritage Day” หรือ วันมรดกชนพื้นเมืองอเมริกัน เป็นวันหยุดราชการในวันรุ่งขึ้น หลังวันขอบคุณพระเจ้าในสหรัฐอเมริกา

24 พฤศจิกายน 2566 : Black Friday

“Black Friday” คือเทศกาลช้อปปิงประจำปี ที่ร้านค้าต่าง ๆ จะออกโปรโมชันลดราคาสินค้าเกือบทุกประเภท และจะเปิดให้บริการเร็วกว่าปกติ โดยจัดขึ้นทุกวันศุกร์ในสัปดาห์ที่ 4 ของเดือนพฤศจิกายนของทุกปี หลังจากวันขอบคุณพระเจ้า (Thanksgiving Day) ในประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งบางครั้งเทศกาลนี้ก็จะจัดยาวไปจนถึงวันเสาร์และวันอาทิตย์ด้วย

ความเป็นมาของเทศกาล “Black Friday” หรือในชื่อไทยว่า “ศุกร์มืดมน” เริ่มมาจากเมืองฟิลาเดลเฟีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ในช่วงหลังจากวันขอบคุณพระเจ้าของทุกปี จะมีประชาชนออกมาช้อปปิงกันอย่างคับคั่ง จนบางครั้งถึงขั้นเกิดการจราจล ทำให้ตำรวจหลายนายเรียกวันนี้ว่า “Black Friday” เพราะต้องทำงานอย่างหนัก เพื่อระงับเหตุต่าง ๆ ในเมือง เรื่องราวนี้กลายเป็นเหตุการณ์ที่ผู้คนกล่าวถึง ในที่สุดจึงถูกเรียกว่า “Black Friday”

25 พฤศจิกายน : วันประถมศึกษาแห่งชาติ

วันที่ 25 พฤศจิกายน ของทุกปีเป็น “วันประถมศึกษาแห่งชาติ” เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ที่ทรงมีต่อการศึกษาของไทย เนื่องจากทั้งสองพระองค์ทรงวางรากฐานให้กับการศึกษาของชาติ ทรงเป็นผู้ให้การสนับสนุนการประถมศึกษา และพระราชทานตราพระราชบัญญัติด้านการประถมศึกษาเอาไว้ ทำให้เกิดเสรีภาพทางการศึกษา และเปลี่ยนแปลงวิถีการดำเนินชีวิตของคนไทย จวบจนถึงทุกวันนี้

The Visual : #TheBagToเดอะแบก (สัม)ภาระหนัก บนบ่าเด็ก

VIPA ชวนดู : ละคร ครูมะ ห้อง ป.3 ก.

25 พฤศจิกายน : วันวชิราวุธ (วันสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า)

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงมีคุณูปการต่อประเทศไทยในหลายด้าน ทั้งด้านการคมนาคม การแพทย์และสาธารณสุข ด้านการปกครอง กิจการเสือป่าและลูกเสือ ด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ด้านศิลปและวัฒนธรรมไทย ด้านวรรณกรรมและหนังสือพิมพ์

ทางราชการได้กำหนดให้วันที่ 25 พฤศจิกายน ของทุกปีเป็น “วันสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า” หรือ “วันวชิราวุธ” และจัดให้มีการถวายบังคมพระบรมราชานุสาวรีย์บริเวณหน้าสวนลุมพินีเป็นประจำทุกปี

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เสด็จสวรรคต เวลา 01.45 น. ของเช้าวันที่ 26 พฤศจิกายน ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ด้วยพระโรคพระอันตะ (ลำไส้)

25 พฤศจิกายน : วันยุติความรุนแรงต่อสตรีสากล

องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้กำหนดให้วันที่ 25 พฤศจิกายน ของทุกปีเป็น “วันยุติความรุนแรงต่อสตรีสากล” จาก 2 เหตุการณ์ คือ เหตุการณ์สังหารนักเคลื่อนไหวทางการเมือง ซึ่งเป็นสตรีชาวโดมินิกัน 3 คน คือ แพทริเซีย มาเรีย และมิเนอร์วา ในคืนวันที่ 25 พฤศจิกายน 2504 จากเหตุผลทางการเมือง และเหตุสังหารหมู่นักศึกษาหญิงของมหาวิทยาลัยมอนทรีออล ประเทศแคนาดา จำนวน 14 คน ในปี 2534

เหตุการณ์เหล่านี้ ทำให้กลุ่มผู้ชายกว่า 1,000,000 คน ตระหนักถึงความสำคัญต่อปัญหาความรุนแรงต่อสตรี และต้องการยุติปัญหาดังกล่าว จึงรณรงค์ให้ผู้ชายทั่วโลกร่วมรับผิดชอบต่อปัญหาความรุนแรงต่อสตรี และแสดงตนว่าจะไม่เป็นผู้กระทำความรุนแรงต่อสตรี โดยการติดสัญลักษณ์ริบบิ้นสีขาวที่ปกเสื้อ หมายถึง การยอมรับว่าจะไม่ทำร้ายหรือนิ่งเฉยต่อการใช้ความรุนแรงต่อสตรีในทุกรูปแบบ

10 คำดีที่อยากได้ยินในครอบครัว

ความรุนแรง อาจเริ่มจากจุดเล็ก ๆ : Big story เรื่องใหญ่ Thai PBS ตอน ความรุนแรงในความสัมพันธ์

@thaipbs #25พย #วันยุติความรุนแรงต่อสตรีสากล ความรุนแรงอาจเริ่มจากจุดเล็ก ๆ ร่วมหาสำรวจปัญหาผ่านหลากมุม ความเจ็บปวด การเยียวยา และทางออก | #Bigstoryเรื่องใหญ่ThaiPBS ทุกวันเสาร์ เวลา 13.00 น. ชมสดทาง #ThaiPBS ♬ เสียงต้นฉบับ - Thai PBS

10 เหตุผล เหยื่อความรุนแรงในครอบครัว ทำไมถึงออกมาเรียกร้องเมื่อเวลาผ่านไป

27 พฤศจิกายน : วันสาธารณสุขแห่งชาติ

วันที่ 27 พฤศจิกายน ของทุกปีเป็น “วันสาธารณสุขแห่งชาติ” สืบเนื่องจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงมีพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้ง “กรมสาธารณสุข” โดยทรงโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นชัยนาทนเรนทร อธิบดีกรมมหาวิทยาลัย เป็นอธิบดีกรมสาธารณสุขคนแรก ในวันที่ 27 พฤศจิกายน 2461 นับเป็นวาระแรกที่มีการใช้คำว่า “สาธารณสุข” และทำให้กรมสาธารณสุข อยู่ในสังกัดกระทรวงมหาดไทยเรื่อยมา จนถึงปี 2485 ก็ได้มีการสถาปนาขึ้นเป็น “กระทรวงสาธารณสุข” โดยถือเอาวันที่ 10 มีนาคม เป็นวันสถาปนา “กระทรวงสาธารณสุข”

ใน “วันสาธารณสุขแห่งชาติ” จะมีการจัดกิจกรรม เพื่อเป็นการให้ความรู้เกี่ยวกับการสาธารณสุข ตลอดจนการจัดกิจกรรมรณรงค์เกี่ยวกับสาธารณสุขให้แก่ประชาชน

27 พฤศจิกายน 2566 : วันลอยกระทง

“วันลอยกระทง” ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ของทุกปี ตามปฏิทินจันทรคติไทย ไม่มีประวัติความเป็นมาที่แน่ชัดว่าเริ่มต้นในยุคสมัยใด แต่เทศกาลนี้ไม่ได้มีแค่ในวัฒนธรรมไทยเท่านั้น แต่ยังปรากฏในหลายวัฒนธรรมแถบเอเชียที่มีความเชื่อเกี่ยวกับศาสนา โดยเฉพาะคติพุทธและพราหมณ์ที่ลอยกระทงเพื่อเป็นพุทธบูชาต่อสิ่งที่ให้ความเคารพนับถือ เช่น ลอยกระทงเพื่อบูชาพระพุทธบาท ลอยกระทงเพื่อบูชาเทพเจ้าสูงสุดของพราหมณ์ ลอยกระทงเพื่อรำลึกการปกป้องศาสนาของพญานาค รวมถึงลอยกระทงเพื่อสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคาซึ่งเป็นเทวดาในคติฮินดู

เปิดพิกัด 13 งานลอยกระทงทั่วไทย ปี 2566

สนุกกับเกมส์ “ลอยกระทงไม่หลงทาง”

3 ไอเดียลอยกระทง ไม่เป็นภาระให้สิ่งแวดล้อม

วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้ำก็นองเต็มตลิ่ง 🎶 #สุขสันต์วันลอยกระทง

นกแก๊งชวนคุย : วันลอยกระทงปีนี้คุณจะ…?

ลอยกระทง 2566 สืบสานประเพณี อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างมีคุณค่า

30 พฤศจิกายน 2417 : วันเกิด วินสตัน เชอร์ชิลล์ รัฐบุรุษของอังกฤษ

“วินสตัน เชอร์ชิลล์ (Sir.Winston Churchill)” รัฐบุรุษของอังกฤษ ผู้นำพาประเทศผ่านพ้นสงครามโลกครั้งที่ 2 เขาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีวาระแรก ระหว่างปี 2483-2488 โดยได้รับแต่งตั้งให้เป็นนายกรัฐมนตรี หลังจากเยอรมนีบุกฝรั่งเศส เขาเป็นผู้นำสหราชอาณาจักรฝ่าวิกฤตสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้อย่างเข้มแข็ง และเป็นหนึ่งในผู้นำที่สำคัญของฝ่ายสัมพันธมิตร ร่วมกับ “ประธานาธิบดีแฟรงคลิน ดี. รูสเวลท์” แห่งสหรัฐอเมริกา และ “โจเซฟ สตาลิน” ผู้นำของสหภาพโซเวียต

“วินสตัน เชอร์ชิลล์ (Sir.Winston Churchill)” กลับมาดำรงตำแหน่งอีกครั้งในปี 2494 ก่อนจะลาออกเมื่อปี 2498 นอกจากนี้ เขายังเป็นนักเขียน นักหนังสือพิมพ์ โดยเขาได้รับรางวัลโนเบลสาขา วรรณกรรม ในปี 2496 อีกด้วย

Back To Basic : เปิดกลศึก "วินสตัน เชอร์ชิล" ทำให้ "ฮิตเลอร์" พิชิตอังกฤษไม่ได้

30 พฤศจิกายน 2482 : เริ่มต้น “สงครามฤดูหนาว” (โซเวียต-ฟินแลนด์)

“สงครามฤดูหนาว” เป็นสงครามระหว่างสหภาพโซเวียตกับประเทศฟินแลนด์ เกิดในช่วงต้น ๆ ของสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อฟินแลนด์ปฏิเสธไม่ยอมยกดินแดนบางส่วนและไม่ยอมให้โซเวียตสร้างฐานทัพเรือในดินแดนของตน

การโจมตีเริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2482 เมื่อทหารในกองทัพแดงราวหนึ่งล้านคนบุกเข้าจู่โจมตามแนวรบหลายจุดบริเวณพรมแดนระหว่างสหภาพโซเวียตกับฟินแลนด์ กองทัพฟินแลนด์บัญชาการโดยจอมพลมานเนอร์ไฮม์ สามารถต่อต้านการโจมตีได้อย่างมีประสิทธิภาพแม้ว่าจะมีกำลังพลน้อยกว่าฝ่ายโซเวียตมาก เพราะสภาพอากาศรวมไปถึงภูมิศาสตร์ที่ค่อนข้างได้เปรียบเนื่องจากเป็นฝ่ายรับในบ้านตัวเอง

จนเมื่อถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2483 ทหารรัสเซียเข้าไปในฟินแลนด์ได้สำเร็จ หลังใช้ปืนใหญ่ระดมโจมตีแนวป้องกันตามคอคอดคาเรเลียซึ่งอยู่ทางทิศใต้ของฟินแลนด์ รวมทั้งการโจมตีทางอากาศตามเมืองสำคัญต่าง ๆ

“สงครามฤดูหนาว” สิ้นสุดลงในวันที่ 12 มีนาคม 2483 เมื่อมีการลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพมอสโก โดยฟินแลนด์ยอมยกดินแดนบางส่วนให้โซเวียตและยอมให้โซเวียตก่อสร้างฐานทัพเรือบนคาบสมุทรฮังโก การรุกรานฟินแลนด์ในครั้งนี้ ทำให้สหภาพโซเวียตถูกขับออกจากสันนิบาตชาติ เพราะละเมิดสนธิสัญญาที่จะไม่รุกรานฟินแลนด์

ย้อนรอยประวัติศาสตร์ “สงครามฤดูหนาว” (USSR Russia Finland World War II : Winter War)

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

Thai PBS On This Day | พฤศจิกายน 2566