Thai PBS Sci & Tech ชวนเพื่อน ๆ ไขข้อข้องใจ ที่มา ความหมาย และความแตกต่างของ “นวัตกรรม” กับ “เทคโนโลยี” มาให้ได้ทราบกัน เนื่องในวันนวัตกรรมแห่งชาติ (5 ตุลาคมของทุกปี)

“นวัตกรรม” คืออะไร ?

สำหรับคำว่า “นวัตกรรม” (Innovation) มีรากศัพท์มาจาก innovate ในภาษาละติน แปลว่า ทำสิ่งใหม่ขึ้นมา “นวัตกรรม” หมายถึง ความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐ์ใหม่ ๆ ที่ยังไม่เคยมีใช้มาก่อน หรือเป็นการพัฒนาดัดแปลงมาจากของเดิมที่มีอยู่แล้ว ให้ทันสมัยและใช้ให้ได้ผลลัพธ์ที่ดียิ่งขึ้น เมื่อนำ “นวัตกรรม” มาใช้จะช่วยให้การทำงานนั้นได้ผลดีมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงกว่าเดิม นอกจากนี้ ยังช่วยประหยัดเวลาและแรงงานได้อีกด้วย เราสามารถแบ่งนวัตกรรมออกได้เป็น 3 ระยะ ดังนี้

ระยะที่ 1
มีการประดิษฐ์คิดค้น (Innovation) หรือเป็นการปรุงแต่งของเก่าให้เหมาะสมกับกาลสมัย
ระยะที่ 2
พัฒนาการ (Development) มีการทดลองในแหล่งทดลองจัดทำอยู่ในลักษณะของโครงการทดลองปฏิบัติก่อน (Pilot Project)
ระยะที่ 3
คือการนำเอาไปปฏิบัติในสถานการณ์ทั่วไป ซึ่งจัดว่าเป็นนวัตกรรมขั้นสมบูรณ์

ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้โดยสรุปว่า “นวัตกรรม” เป็นการปรับปรุงดัดแปลงวิธีการเดิม หรือนำเอาวิธีการใหม่มาใช้ในกระบวนการดำเนินงานใด ๆ แล้วทำให้ประสิทธิภาพสูงขึ้นกว่าเดิม เมื่อนำ “นวัตกรรม” มาใช้กับงานใดหรือสาขาใดก็จะเรียกชื่อตามสาขาที่นำมาใช้นั้น เช่น นวัตกรรมทางการเกษตร นวัตกรรมด้านการสื่อสาร นวัตกรรมการเรียนการสอน และนวัตกรรมด้านการศึกษา เป็นต้น

“เทคโนโลยี” คืออะไร ?

ส่วนคำว่า “เทคโนโลยี” (Technology) คือการนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์ และศาสตร์อื่น ๆ มาผสมผสานกันเพื่อสนองเป้าหมายเฉพาะตามความต้องการของมนุษย์ โดยการนำทรัพยากรต่าง ๆ มาใช้ในการผลิตและจำหน่ายให้ต่อเนื่องตลอดทั้งกระบวนการ เป็นการนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์ มาเป็นวิธีการปฏิบัติและประยุกต์ใช้เพื่อช่วยในการทำงานหรือแก้ปัญหาต่าง ๆ ดังนั้น “เทคโนโลยี” จึงมักจะมีคุณประโยชน์และเหมาะสมเฉพาะเวลาและสถานที่ และหากเทคโนโลยีนั้นสอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจ สังคม การเมือง วัฒนธรรม และสภาพแวดล้อม “เทคโนโลยี” นั้น ๆ จะเกื้อกูลเป็นประโยชน์ทั้งต่อบุคคลและส่วนรวม หากไม่สอดคล้อง “เทคโนโลยี” นั้น ๆ อาจก่อให้เกิดปัญหาตามมามหาศาล

แล้ว “นวัตกรรม” กับ “เทคโนโลยี” แตกต่างกันอย่างไร ?

สรุปแบบรวบยอดกะทัดรัดเข้าใจง่ายก็คือ “นวัตกรรม” เกิดจากแนวความคิดและความรู้ใหม่ ๆ ที่เกิดจากการคิด-สร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ ขึ้นมาใหม่ ส่วน “เทคโนโลยี” จะเป็นการนำ “นวัตกรรม” มาพิสูจน์ตามขั้นตอนทางวิทยาศาสตร์และถูกนำไปใช้อย่างมีระบบ เพื่อทำให้เกิดประโยชน์หรือแก้ปัญหาต่าง ๆ อย่างมีประสิทธิภาพ

หากจะเปรียบเทียบก็เปรียบ “เทคโนโลยี” เป็นดั่งศาสตร์หรือเทคนิค มากกว่าเป็นวัตถุหรือผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น ส่วน “Invention” หรือ “ประดิษฐกรรม” คือ สินค้า ทรัพย์สินทางปัญญา ที่ถูกคิด-รังสรรค์ขึ้นมา โดยมีการใช้เทคโนโลยีพัฒนา “สินค้าหรือบริการนั้น ๆ” ให้เกิดขึ้นจริงอีกทีหนึ่งนั่นเอง

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ ThaiPBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กระทรวงศึกษาธิการ

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

รู้ไหม ? “นวัตกรรม” กับ “เทคโนโลยี” แตกต่างกันอย่างไร