คุณเคยเจอแบบนี้ไหม? ขับรถอยู่ในวันแดดเปรี้ยง ๆ แล้วดันเห็นเหมือนมี “แอ่งน้ำ” อยู่กลางถนน พอขับเข้าไปใกล้ ๆ มันกลับหายวับไป หรือว่านี่คือ ผีหลอกตอนกลางวัน?

ใจเย็นก่อน! อย่าเพิ่งรีบเปิดกระจกเรียกหมอปลา เพราะสิ่งที่เห็นนั้นคือ “มิราจ” (Mirage) หรือ “ภาพลวงตา” ที่เกิดขึ้นจากปรากฏการณ์ทางฟิสิกส์ล้วน ๆ ไม่มีสิ่งลี้ลับใด ๆ เจือปน

ปรากฏการณ์มิราจ ภาพจาก Dave Lynch

แล้ว “มิราจ” (Mirage) เกิดขึ้นได้ยังไง?

ในวันที่อากาศร้อนจัด ๆ ผิวถนนจะดูดซับความร้อนและทำให้อากาศชั้นล่างร้อนจัด ในขณะที่อากาศเหนือขึ้นไปจะเย็นกว่า เมื่อแสงจากท้องฟ้าหรือเมฆเคลื่อนที่ผ่านชั้นบรรยากาศที่มีอุณหภูมิต่างกันนี้ ความเร็วของแสงก็เปลี่ยนไป ทำให้แสง “หักเห” หรือเบนทิศทาง

พอแสงเดินทางผ่านชั้นอากาศที่ร้อนมากขึ้นเรื่อย ๆ ใกล้พื้นถนน มันจะหักเหจนสุดท้าย “มุมตกกระทบ” มากกว่า “มุมวิกฤต” จึงเกิด การสะท้อนกลับหมด (total internal reflection) ของแสงขึ้นมาสู่ดวงตาเรา

แล้วทำไมสมองถึงเห็นเป็น “แอ่งน้ำ”?

เพราะแสงที่สะท้อนมาจากท้องฟ้าถูกเบี่ยงให้ดูเหมือนมาจากพื้นถนน สมองของเราจึงตีความว่า “อ้าว! แสงนี้มาจากน้ำสินะ ต้องมีแอ่งน้ำสะท้อนอยู่แน่ ๆ เลย” ทั้งที่จริงแล้ว ไม่มีน้ำเลยสักหยด!

“มิราจ” (Mirage) ไม่ใช่แค่เรื่องเล่น ๆ

รู้หรือไม่? หลักการของการสะท้อนกลับหมดนี่แหละ คือพื้นฐานของเทคโนโลยีสุดล้ำที่เราใช้กันอยู่ในทุกวันนี้ เช่น

• การเจียระไนเพชรให้เปล่งประกาย
• เส้นใยนำแสง (optical fiber) สำหรับอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง
• กล้องส่องทางไกล และอีกมากมาย

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : IPST Thailand, britannica

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

เหมือนมี “แอ่งน้ำ” อยู่กลางถนน “มิราจ” ภาพลวงตาปรากฏการณ์ทางฟิสิกส์