โฮ่ โฮ่ โฮ่! ได้ยินเสียงหัวเราะก้องกังวานแบบนี้ ผู้คนทั่วโลกรู้ดีแน่ว่า นี่เป็นเสียงของ “ซานตาคลอส” คุณลุงตัวอ้วนใหญ่ใจดี ผู้มาพร้อมกับกวางเรนเดียร์ และกล่องของขวัญ มอบให้กับเด็ก ๆ ทั่วโลกในวันคริสต์มาสนั่นเอง

เรื่องของ “ซานตาคลอส” เป็นตำนานเล่าขานที่ชุบชูใจผู้คนมานับร้อยนับพันปี Thai PBS ขอนำเกร็ดน่ารู้ของ “ลุงซานต้า” มาบอกกัน

“ซานตาคลอส” ตำนานนี้เกิดขึ้นมาอย่างไร

ว่ากันว่า ซานตาคลอส เป็นเรื่องในจินตนาการ แต่ในอีกมุมหนึ่ง มีเรื่องเล่ากันว่า เขาเป็นนักบุญที่ชื่อ นิโคลัส มีชีวิตอยู่ราวศตวรรษที่ 4 โดยครั้งหนึ่งเขาได้ปีนขึ้นไปบนหลังคาของบ้านเด็กหญิงฐานะยากจนคนหนึ่ง ก่อนจะทิ้งถุงเหรียญเงินลงไปในปล่องไฟเพื่อมอบให้เป็นของขวัญแก่เด็กหญิง

ปรากฏว่าถุงเหรียญเงินได้ตกลงไปในถุงเท้าที่แขวนไว้หน้าเตาผิงพอดี ซึ่งการช่วยเหลือนี้กลายเป็นที่เลื่องลือต่อผู้คนไปทั่ว

นักบุญนิโคลัส

นักบุญนิโคลัส อุทิศชีวิตให้กับคริสต์ศาสนาจนมีชื่อเสียง ก่อนจะมรณภาพในวันที่ 6 ธันวาคม ต่อมาในปี ค.ศ. 340 คริสต์ศาสนิกชนได้สร้างโบสถ์เก็บรักษาศพของท่านไว้ ณ เมืองไมรา ประเทศตุรกี

เวลาผ่านไปในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 12 ชาวฝรั่งเศสได้กำหนดให้ทุกวันที่ 6 ธันวาคมของทุกปี เป็นวันเซนต์ นิโคลัส และได้นำถุงเท้าที่ใส่อาหาร ไปแขวนไว้ที่หน้าบ้านของคนยากไร้ ก่อนที่ประเพณีนี้จะแพร่ไปอย่างรวดเร็ว และถูกส่งต่อไปในสหรัฐอเมริกา จนเป็นที่มาของธรรมเนียมการมอบของขวัญในวันคริสต์มาส

“ซานตาคลอส” ภาพคุณลุงตัวอ้วนใจดี สวมชุดแดง ถือกำเนิดขึ้นได้อย่างไร

ภาพจำของผู้คนทั่วโลก โดยเฉพาะเหล่าเด็ก ๆ คุ้นเคยกับภาพซานตาคลอสในลักษณะคุณลุงตัวอ้วนใจดี มีหนวดเครายาวสีขาว และสวมชุดสีแดง ซึ่งที่มาของภาพเหล่านี้เกิดขึ้นมาตั้งแต่ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยจิตรกรนาม "โธมัส แนสต์" (Thomas Nast) ได้เขียนภาพซานตาคลอสขึ้นมาเป็นชายแก่ร่างอ้วน สวมเสื้อผ้าและหมวกสีแดง อาศัยอยู่ที่ขั้วโลกเหนือ มีพาหนะเป็นเลื่อนที่ใช้กวางเรนเดียร์ลาก และมักหอบถุงของขวัญหย่อนลงมาทางปล่องไฟเพื่อมอบให้กับเด็ก ๆ

“ซานตาคลอส” มีหลากหลายชื่อเรียกขาน

เพราะเป็นเรื่องเล่าที่ถ่ายทอดกันมายาวนาน ทำให้ ซานตาคลอส ไม่ได้มีชื่อเรียกเพียงชื่อเดียว บ้างเรียกกันว่า นักบุญนิโคลัส หรือ นักบุญนิก ซึ่งชาวฮอลแลนด์ให้ความเคารพนับถือนักบุญนิโคลัสเป็นอย่างมาก พวกเขาออกเสียงว่า "ซินเตอร์คลาส" กระทั่งเมื่อชาวฮอลแลนด์อพยพไปตั้งรกรากในสหรัฐอเมริกา พวกเขาได้นำวัฒนธรรมและความเชื่อเหล่านี้ไปเผยแพร่ด้วย ทำให้ชาวอเมริกันรู้จักนักบุญซินเตอร์คลาส แต่เมื่อเวลาผ่านไป ออกเสียงเพี้ยนเป็น ซานตาคลอส

ไม่เพียงเท่านั้น นักบุญนิโคลัส ยังถือเป็นนักบุญอุปถัมถ์ประจำชีวิตของเด็ก ทำให้เด็ก ๆ ในประเทศอังกฤษ เรียกขานซานตาคลอสว่า คุณพ่อแห่งวันคริสต์มาส ( Father Christmas ) ส่วนเด็ก ๆ ในเยอรมนี เรียกคุณลุงซานต้าว่า ญาติแห่งพระคริสต์ หรือ Christ Child ส่วนที่อเมริกาออกเสียงว่า Kris Kringle

“ซานตาคลอส” ไม่ได้สวมใส่แค่เสื้อผ้าสีแดง

แรกเริ่มเดิมที นักบุญนิโคลัส เป็นชายรูปร่างผอมสูง และมักสวมชุดสีน้ำตาล หรือสีเขียว กระทั่งปี ค.ศ.1823 นักเขียนชื่อ เคลเมนท์ คลาร์ก มัวร์ เจ้าของผลงานกวี A Visit from St. Nicholas หรือ Twas the Night Before Christmas ได้พรรณนาถึงรูปร่างของซานตาคลอส ว่าสวมใส่ชุดขนสัตว์สีแดงทั้งตัว มีแก้มฝาดระเรื่อ และมีหนวดสีขาว ทว่าในช่วงเวลาดังกล่าว ชุดของซานตาคลอสยังอุดมไปด้วยสีสันอื่น ๆ อาทิ สีเหลือง หรือเป็นชุดลายดาว ลายทาง

จนล่วงเข้าสู่ปี ค.ศ.1881 ภาพจำของซานตาคลอสในชุดสีแดงก็แจ่มชัดมากขึ้น เมื่อ โธมัส แนสต์ นักวาดการ์ตูนชาวอเมริกัน-เยอรมัน ได้ปล่อยภาพของซานตาคลอส ในชื่อว่า Merry Old Santa เป็นภาพของชายสูงอายุในชุดสีแดง ท่าทางใจดี ซึ่งภาพลักษณ์นี้กลายเป็นที่จดจำมาจนถึงปัจจุบัน

“ซานตาคลอส” กับเรื่องราวรอบตัวของเขา

นอกจากตัวของคุณลุงซานต้า แต่ยังมีเรื่องราวรอบตัวของเขาที่ถูกเล่าขาน อาทิ ภรรยาที่ชื่อว่า มิสซิสคลอส (Mrs.Claus) เธอเป็นตัวแทนของภรรยาและผู้ช่วยที่ดี หน้าที่ของเธอคือการทำของเล่นให้เด็ก ๆ และช่วยลุงซานต้าจัดเตรียมของขวัญไปมอบให้กับเด็ก ๆ แถมยังช่วยจัดเตรียมกวางเรนเดียร์ ตัวช่วยในการเดินทางของลุงซานต้าอีกด้วย

เดิมที ลุงซานต้ามีกวางเรนเดียร์อยู่ทั้งหมด 8 ตัว คือ แดชเชอร์ (Dasher), แดนเซอร์ (Dancer), แพรนเซอร์ (Prancer), วิคเซน (Vixen), โคเมท (Comet), คิวปิด (Cupid), ดอนเนอร์ (Donner), บลิทเซน (Blitzen) แต่ละตัวมีความสามารถแตกต่างกันไป

ต่อมาได้กวางมาเพิ่มเป็นตัวที่ 9 ชื่อว่า รูดอล์ฟ (Rudolph) ทว่ามันมีจมูกสีแดงจนถูกกวางทั้งแปดตัวล้อเลียน แต่กลายเป็นว่า ด้วยแสงสีแดงบนจมูกของมัน ทำให้ลุงซานต้าเดินทางฝ่าพายุเพื่อไปมอบของขวัญให้เด็ก ๆ ได้สำเร็จ

เรื่องนี้เป็นกุศโลบายสอนเด็ก ๆ เรื่องของการไม่ดูถูกคนอื่น และแม้ว่าเราจะไม่เหมือนกับคนอื่น แต่อยากให้เด็ก ๆ ทุกคนมีความเชื่อมั่นในตัวเอง

อีกกุศโลบายหนึ่งที่สอนเด็ก ๆ คือเรื่องการมอบของขวัญ ว่ากันว่า วิธีการเลือกมอบของขวัญให้กับเด็ก ๆ นั้น ลุงซานต้าจะมีเกณฑ์คัดเลือกคือ หากใครที่เป็น “เด็กดี” เชื่อฟังพ่อแม่ จะได้ “ของขวัญ” ที่สวยงาม แต่หากใครที่เป็น “เด็กดื้อ” ทำตัวไม่น่ารัก ลุงซานต้าจะมอบ “ถ่าน” ไปให้แทน

ซานตาคลอส อาจเป็นเรื่องราวที่เล่าขานกันมายาวนาน และผ่านการปรุงแต่งมามากมาย แต่ทั้งหมดทั้งมวล คุณลุงซานต้า เป็นภาพสะท้อนแห่งความรัก ความเมตตา ที่นำพาให้ทุกคนบนโลกพบแต่ความสุขใจ

อ้างอิง

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

Santa Story รอบรู้เรื่อง “ลุงซานตาคลอส”