จากกรณีการ “วางยาสลบแมว” เพื่อถ่ายละคร ซึ่งกำลังเป็นประเด็นร้อนในโลกออนไลน์ Thai PBS Sci & Tech จึงขอนำความรู้ในการวางยาสลบสัตว์ “แบบยาฉีด” กับ “ใช้เครื่องดมยา” รวมถึงการเตรียมตัวสัตว์เลี้ยง ใครมีหน้าที่ในการวางยาสลบ ? มาให้ได้ทราบ สร้างความเข้าใจก่อน ทาสแมว - ทาสหมา นำสัตว์เลี้ยงแสนรักไปวางยาสลบเพื่อทำการรักษา

brown-pussy-after-surgery-injection-animal-vet-mittens-with-injection

การวางยาสลบในสัตว์เลี้ยง

สำหรับการวางยาสลบในทางสัตวแพทย์ น.สพ. ภูรินท์ พัฒนะธนัง ให้ความรู้ว่ามีจุดประสงค์เพื่อทำให้สัตว์อยู่นิ่ง ไม่รู้สึกตัวในระหว่างรับการผ่าตัด การรักษา หรือการทำหัตถการอื่น ๆ เช่น การผ่าตัดทำหมัน การทำฟันขูดหินปูน การผ่าตัดเย็บแผล เพื่อให้สัตว์ไม่แสดงอาการเจ็บปวด ไม่ต้องใช้การจับบังคับให้สัตว์เกิดความเครียด และหมอสามารถทำงานได้จนสำเร็จลุล่วง ปลอดภัยทั้งต่อตัวสัตว์และตัวผู้ปฏิบัติงาน

veterinarian-taking-care-pet

2 ประเภทการ “วางยาสลบ”

การวางยาสลบ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ “การวางยาสลบในรูปแบบยาฉีดสลบ” และ “การวางยาสลบด้วยเครื่องดมยาสลบ”

โดยการวางยาสลบในรูปแบบยาฉีดสลบ สัตวแพทย์จะทำการฉีดยาเข้าสู่ร่างกายของสัตว์ ในช่วงเริ่มต้นของการวางยาสลบ และคำนวณให้ตัวยาออกฤทธิ์อยู่ได้ครอบคลุมตลอดการวางยาสลบ ซึ่งวิธีนี้จะมีข้อเสียคือการควบคุมปริมาณยาสลบในร่างกายและฤทธิ์ยา ให้คงที่ตลอดระยะเวลาของการผ่าตัดหรือการรักษา ทำได้ค่อนข้างยาก มีผลข้างเคียงคือกดการหายใจและทำให้ความดันโลหิตต่ำ โดยเฉพาะในสัตว์ที่ได้รับยาฉีดสลบในปริมาณมาก อาจมีการฟื้นจากสลบที่ค่อนข้างช้า

ในส่วนของการวางยาสลบด้วยเครื่องดมยาสลบ ใช้การสอดท่อช่วยหายใจในการนำยาดมสลบและออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายสัตว์ สามารถปรับระดับของปริมาณยาดมสลบ ได้ตลอดระยะเวลาของการผ่าตัดตามความเหมาะสม สัตว์มีการฟื้นตัวจากการสลบได้เร็วกว่าการใช้ยาสลบในรูปแบบฉีด และเป็นทางเลือกที่ปลอดภัยกว่า

ป้อนยาแมว

ใครมีหน้าที่ในการวางยาสลบ ?

ในเรื่องนี้ โรงพยาบาลสัตว์ทองหล่อ ให้ความรู้ว่าจะเป็นหน้าที่ของ “วิสัญญีสัตวแพทย์” ซึ่งเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านการวางยา มีหน้าที่ให้การดูแลสัตว์ป่วยที่ต้องเข้ารับการผ่าตัดทั้งก่อน ขณะ และหลังจากการวางยาสลบเสร็จสิ้น โดยวิสัญญีสัตวแพทย์จะมีหน้าที่ดูแลจนกระทั่งสุนัขฟื้นจากยาสลบจนรู้สึกตัวเต็มที่

แมวซึมหลังผ่าตัด

วิธีการวางยาสลบ

วิธีการและขั้นตอนในการวางยาสลบนั้นอาจมีหลายวิธีทั้งการใช้ยาฉีด ใช้ยาดมสลบ หรือการใช้ยาชาเฉพาะที่ (block) ซึ่งการจะเลือกวิธีใดนั้นวิสัญญีสัตวแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาตามความเหมาะสม เพื่อให้เกิดความปลอดภัยสูงสุดสำหรับสัตว์แต่ละตัว

cat-with-cone

การเตรียมตัวในการทำศัลยกรรมและวางยาสลบ

เนื่องด้วยอาจมีปัจจัยหลายอย่างเข้ามามีผลกระทบทั้งเรื่อง สุขภาพ, อายุ, โรคประจำตัว หรือแม้กระทั่งความเสี่ยงต่อการแพ้ยาสลบ ดังนั้นการที่จะทำให้สัตว์เลี้ยงที่ต้องเข้ารับการผ่าตัดปลอดภัยจากการวางยาสลบที่สุด จึงจำเป็นต้องมีการเตรียมตัวที่ดี ดังนี้

1. ตรวจเช็กสุขภาพโดยสัตวแพทย์ ประกอบด้วย

- ศึกษาประวัติ
- การตรวจโดยตรงที่ตัวสัตว์
- ตรวจทางห้องปฏิบัติการ (ตรวจเลือด, ปัสสาวะ)
- ตรวจพิเศษในกรณีจำเป็น เช่น EKG, Ultrasound, X-ray เป็นต้น

2. ปฏิบัติตามขั้นตอนที่สัตวแพทย์แนะนำ

เช่น งดน้ำ งดอาหารอย่างน้อย 12 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการอาเจียน หรือขย้อนอาหารออกมาซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้เกิดการสำลักเข้าไปในปอด ซึ่งจะทำให้มีความเสี่ยงถึงขั้นเสียชีวิตได้

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : น.สพ. ภูรินท์ พัฒนะธนัง, โรงพยาบาลสัตว์ทองหล่อ

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ต่างกันอย่างไร ? การวางยาสลบสัตว์ “แบบยาฉีด” กับ “ใช้เครื่องดมยา”