Flight Dispatcher หรือเจ้าหน้าที่ควบคุมดูแลเที่ยวบิน เป็นเจ้าหน้าที่ที่ขึ้นตรงกับสายการบิน มีหน้าที่คอยดูแลเที่ยวบินต่าง ๆ ของสายการบินนั้น ๆ เช่น การวางแผนเที่ยวบิน การเฝ้าระวังสภาพอากาศ และการแจ้งเตือนข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับเที่ยวบินให้กับนักบินของเที่ยวบินดังกล่าว

นับได้ว่า Flight Dispatcher เป็นอีกหนึ่งหน้าที่ที่สำคัญในอุตสาหกรรมการบิน ในแต่ละสายการบิน ตำแหน่ง Flight Dispatcher อาจมีชื่อเรียกต่างกัน เช่น Airline Dispatcher หรือ Flight Operations Officer

ระบบ Flight Strip สำหรับการจัดการเที่ยวบินในท่าอากาศยาน

หน้าที่ของ Flight Dispatcher หลัก ๆ คือการแสดงความรับผิดชอบร่วมกับลูกเรือของเที่ยวบินในการดูแลเที่ยวบิน ดังนั้น Flight Dispatcher มักจะมีอำนาจในการสั่งให้นักบิน “Divert” หรือเบี่ยงเบนปลายทางของเที่ยวบิน สั่งให้ดีเลย์เที่ยวบิน หรือสั่งให้ยกเลิกเที่ยวบิน โดยที่คำสั่งเหล่านี้มักจะเกิดจากเหตุผลด้านความปลอดภัย

Flight Dispatcher มักจะสื่อสารกับลูกเรือผ่านระบบวิทยุการบิน ระบบโทรคมนาคมทางดาวเทียม หรือระบบ ACARS ซึ่งเป็นระบบสำหรับการส่งข้อความหาลูกเรือ

เรดาร์ท่าอากาศยานสำหรับการเฝ้าระวังเที่ยวบินที่กำลังขึ้นบินและลงจอด

นอกจากนี้ ในบางประเทศอย่างสหรัฐอเมริกา Flight Dispatcher นั้นมีความรับผิดชอบทางด้านกฎหมายด้วย หมายความว่า Flight Dispatcher มีส่วนในการรับผิดชอบต่อความปลอดภัยของเที่ยวบินครึ่งหนึ่ง ส่วนอีกครึ่งหนึ่งเป็นของนักบิน ดังนั้น หากเกิดอุบัติเหตุขึ้นกับเที่ยวบินโดยที่เกิดจากความผิดของ Flight Dispatcher หรือนักบิน เจ้าหน้าที่ Flight Dispatcher ก็จะต้องรับผิดชอบทางกฎหมายด้วย ทั้งนี้เพื่อป้องกันการแทรกแซงโดยเหตุผลทางด้านธุรกิจที่อาจคำนึงถึงผลประกอบการมากกว่าความปลอดภัย

จอผู้ควบคุมการจราจรทางอากาศสำหรับการนำทางเครื่องบิน

กลไกนี้จึงเป็น “Check and Balance” ระหว่างนักบินและ Flight Dispatcher โดยที่ Flight Dispatcher มีอำนาจที่จะปฏิเสธเที่ยวบินหากมีข้อกังวลด้านความปลอดภัยได้ เช่นเดียวกับนักบินที่มีอำนาจในการปฏิเสธเที่ยวบินด้วยเหตุผลใดก็ตามก็ได้

แผนที่การบินซึ่ง Flight Dispatcher ต้องใช้ในการวางแผนเที่ยวบิน

Flight Dispatcher คนหนึ่งมักจะดูแลเที่ยวบินประมาณ 10-25 เที่ยวบิน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแต่ละสายการบิน โดยที่ Flight Dispatcher แต่ละคนอาจถูกมอบหมายให้ดูแลเที่ยวบินที่มีสถานะต่างกัน เช่น เที่ยวบินที่กำลังบินอยู่กับเที่ยวบินที่กำลังจะขึ้นบินในขณะเดียวกัน และเจ้าหน้าที่ Flight Dispatcher ก็จะต้องคอยแจ้งทางการบินให้กับลูกเรือของแต่ละเที่ยวบินเสมอ

สำหรับเที่ยวบินขนส่งสินค้า อีกหนึ่งหน้าที่ของ Flight Dispatcher คือการวางแผนการ Load เครื่องบิน โดยที่มักจะทำงานร่วมกับ “Load Planner” ซึ่งมีหน้าที่ในการวางแผนการบรรทุกน้ำหนักขึ้นเครื่องบิน

เรียบเรียงโดย โชติทิวัตถ์ จิตต์ประสงค์

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

รู้จัก Flight Dispatcher เจ้าหน้าที่ควบคุมเที่ยวบินของสายการบิน