Stand-Up Comedy คือการแสดงแขนงหนึ่ง เป็นโชว์ที่ให้คนหนึ่งคนหรือคนกลุ่มเล็ก ๆ มายืนพูดคุยเรื่องราวต่าง ๆ และสร้างความสนุกสนานให้กับคนดู ทุกวันนี้การแสดงดังกล่าวหลายคนอาจเรียกกันว่า “เดี่ยวไมโครโฟน” ซึ่งมีต้นทางมาจากชื่อการแสดงของโน้ส อุดม แต้พานิช ที่ทำการแสดงดังกล่าวมาอย่างยาวนาน และมีชื่อเสียงเป็นอันดับต้น ๆ ของประเทศ

แต่ก่อนที่ “เดี่ยวไมโครโฟน” ของ โน้ส-อุดม จะโด่งดังเป็นที่รู้จัก ในอดีตเมืองไทยเคยมีกิจกรรม “การพูด” หรือเรียกว่า Talk Show เกิดขึ้นอยู่ไม่น้อย Thai PBS ชวนย้อนเปิดตำนาน “นักพูดเมืองไทย” เคยมีใครบ้าง ที่เป็นนักพูดคนดัง ที่อยู่ในความทรงจำของคนไทยกันบ้าง

ตำนานทอล์กโชว์คนแรกของเมืองไทย

ก่อนการมาถึงของโชว์ที่เรียกว่า Stand-Up Comedy ประเทศไทยเคยมีคนที่จัดการแสดงแบบพูดคนเดียว บุคคลที่เรียกว่าเป็นเจ้าตำรับ และได้รับความสนใจอย่างมาก นั่นคือ อ.ทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์ ซึ่งถูกขนานนามว่า “ต้นตำรับนักพูดเมืองไทย”

อ.ทินวัฒน์ เติบโตมาในแวดวงธุรกิจ เชี่ยวชาญด้านการจัดฝึกอบรม หลังจบจากหลักสูตร “ศิลปะการพูดในที่ชุมชน” จากสถาบันเดล คาร์เนกี ประเทศอังกฤษ เขาได้ก่อตั้งสถาบันพัฒนาบุคลิกและศิลปะการพูดตั้งแต่ปี 2515

หลายปีต่อมา หลังจากเริ่มเป็นที่รู้จักทั้งในวงการบันเทิง รวมถึงแวดวงธุรกิจ โดยมีลูกศิษย์เป็นนักธุรกิจมากหน้าหลายตา รวมถึงเคยดำรงตำแหน่งทางการเมือง เขาได้จัดโชว์พูดคนเดียวขึ้นในชื่อว่า “Life Talk Show การแสดงสาระชีวิต” แสดงครั้งแรกในปี 2529

โดยมีลักษณะเป็นการแสดงพูดเล่าเรื่องสดให้คนดูฟัง มีการร้องเพลงแทรกบ้าง เนื้อหาการพูด ลักษณะเป็นวิชาการที่สอดแทรกแง่มุมที่ชวนให้เกิดอารมณ์ขัน อ.ทินวัฒน์ เปิดรอบการแสดงหลายต่อหลายครั้งจนถึงปี 2541 จึงค่อย ๆ ห่างหายจากโชว์ไป ถึงทุกวันนี้รูปแบบการเล่าเรื่องตลกของนักพูดคนนี้ ยังคงให้แง่มุมสนุกสนามในแบบดั้งเดิมได้เป็นอย่างดี

อ.ทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์ ต้นตำรับนักพูดเมืองไทย

จตุพล ไทยทอล์ก ทอล์กสนุกพร้อมข้อคิดวัยทำงาน

ถึงช่วงปี 2540 เป็นยุคทองแห่งทอล์กโชว์ ทั้งงาน “เดี่ยวไมโครโฟนครั้งแรก” ของโน้ส อุดม แต้พาณิช นอกจากนี้ยังมีนักทอล์กอีกคน ซึ่งเป็นนักพูดที่แจ้งเกิดมาจากรายการแนว “โต้วาที” นั่นคือ อ.จตุพล ชมภูนิช กับการแสดงทอล์กโชว์ ไทยทอล์ก 1 ตอน ฮาน็อตหลุด

โชว์ของ อ.จตุพล เน้นเรื่องราวที่เล่าสนุก ส่วนใหญ่เป็นเรื่องการสร้างแรงบันดาลใจ และเกี่ยวข้องกับโลกคนทำงาน รวมถึงให้ข้อคิด ข้อแนะนำ ที่เป็นประโยชน์ต่อผู้ฟัง

ลักษณะงานทอล์กโชว์โดยกลุ่มของ “นักโต้วาที” ยังมีบุคลากรอีกหลายคน อาทิ อ.เสรี วงษ์มณฑา อ.สุขุม นวลสกุล อ.เสน่ห์ ศรีสุวรรณ นอกจากนี้ นักแสดงตลกอย่าง โน้ต เชิญยิ้ม หรือ โย่ง เชิญยิ้ม ก็หันมาชิมลางการแสดงทอล์กโชว์ในช่วงเวลาดังกล่าวด้วยเช่นกัน

อ.จตุพล ชมภูนิช

รศ.สุนีย์ สินธุเดชะ จากครูภาษาไทยสู่นักพูดผู้มีเอกลักษณ์

รศ.สุนีย์ สินธุเดชะ หรือที่รู้จักกันในนาม “อาจารย์แม่” เดิมทีเป็นอาจารย์สอนภาษาไทย ก่อนจะเริ่มเป็นที่รู้จักจากการไปร่วมรายการแนว “โต้วาที” ด้วยความสามารถในการพูดที่มีความเด็ดขาด ฉลาดหลักแหลม ทำให้ “อาจารย์แม่” ได้รับเชิญไปปรากฏตัวในรายการทีวีหลายต่อหลายรายการในยุคนั้น

ในช่วงปี 2540 ที่ไทยทอล์กได้จัดให้นักพูดชื่อดังขึ้นเวทีมากมาย อาจารย์แม่เป็นนักพูดมากประสบการณ์คนหนึ่งที่ได้รับโอกาสนั้น เป็นที่มาของโชว์ “อาจารย์แม่ทอล์ค” ในปี 2542 ซึ่งบอกเล่าชีวิตในฐานะครูคนหนึ่ง รวมถึงสะท้อนเรื่องราวของสังคมไทยในช่วงเวลานั้น

ถึงทุกวันนี้เอกลักษณ์ของอาจารย์แม่ยังคงเป็นที่พูดถึง และมักมีนักแสดงตลก นิยมหยิบเอาคาแรกเตอร์เฉพาะตัว โดยเฉพาะน้ำเสียงอันเป็นเอกลักษณ์ มาเรียกรอยยิ้มและเสียงหัวเราะ แก่ผู้ที่ยังจดจำนักพูดท่านนี้ได้เป็นอย่างดี

รศ.สุนีย์ สินธุเดชะ หรืออาจารย์แม่

โกรธคือโง่ โมโหคือบ้า ยุคสมัยพระนักเทศน์นักพูด

พระพยอม กัลยาโณ หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ “พระพยอม” เป็นพระนักเทศน์ที่มีชื่อเสียง โดยเริ่มเป็นที่รู้จักจากการบันทึกธรรมะที่ชื่อว่า “ชุดธรรมสัจจะ” ซึ่งพระพยอมบรรยายธรรมคนเดียวยาว 6 ชั่วโมง โดยมีลีลาการเทศน์ที่สนุกสนาน มีน้ำเสียงอันเป็นเอกลักษณ์ มีเรื่องเล่าที่เข้ากับยุคสมัยนั้น ทั้งยังแฝงไว้ซึ่งแก่นธรรมะอันลึกซึ้งแยบคาย

พระพยอมเป็นที่รู้จักในฐานะพระนักพูดคนหนึ่งของวงการ ในช่วงปี 2542 ในการแสดงทอล์คโชว์ โย่ง ทอล์ค ตอน โย่งแอดวานซ์ ไร้สารเครียด พระพยอมได้รับเชิญเป็นแขกรับเชิญในโชว์ดังกล่าว หลังจากนั้นการทอล์คธรรมะจึงมีมากขึ้น และมีพระนักเทศน์ที่เน้นการเข้าถึงผู้คนด้วยเนื้อหาที่ง่ายแต่มีหลักธรรมมากขึ้นในเวลาต่อมา

ทั้งนี้ เอกลักษณ์ในเรื่องของน้ำเสียงและวลี “โกรธคือโง่ โมโหคือบ้า” ของพระพะยอม ยังคงได้รับการพูดถึงอยู่เสมอ

พระพยอม กัลยาโณ

ปัจจุบันแวดวง Stand-Up Comedy ในประเทศไทย มีบุคคลที่เข้ามาสร้างสรรค์งานแนวนี้มากขึ้น และมีความหลากหลาย ตั้งแต่คอนเทนต์ครีเอเตอร์จนถึงดารา นักร้องที่มีชื่อเสียงมาร่วมแสดง ทั้งยังมีวัฒนธรรมที่ปรับตัวกับยุคสมัย จนมีรูปแบบเป็นของตัวเอง ถือเป็นศิลปะการสื่อสารประเภทหนึ่ง ที่สะท้อนเรื่องราวแห่งยุคสมัย และเป็นหน้าบันทึกความสนใจของผู้คนในแต่ละยุคได้เป็นอย่างดี

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
Stand-Up Comedy ผู้แจกจ่ายยาวิเศษที่ชื่อ "เสียงหัวเราะ"
เล่าเรื่อง Bully แบบคอมเมดี้ กับ “กตัญญู สว่างศรี”

อ้างอิง
การวิเคราะห์กลวิธีในการใช้ภาษาพูดแบบทอล์คโชว์ เพื่อการเรียนอย่างมีความสุข สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2โรงเรียนปรินส์รอยแยลส์วิทยาลัย
การวิเคราะห์ปริจเฉท "ทอล์คโชว์" ของทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์
มูลนิธิสวนแก้ว

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

รวมตำนาน "นักพูดเมืองไทย" ผู้มาก่อนกาล Stand-Up Comedy