เป็นกระแสที่ผู้คนให้ความสนใจ Art toy กันมากขึ้น หากมองเผิน ๆ เหล่าตุ๊กตาตัวจิ๋ว ดูไม่ต่างอะไรจากตุ๊กตาของเล่นทั่วไป ทว่าเหตุใด Art toy จึงได้นับความนิยมและเข้ามาพิชิตใจ จนกลายเป็นเทรนด์ที่กำลังฮิตกันอยู่ขณะนี้

Thai PBS ชวนไปทำความรู้จัก และสำรวจเส้นทางของ Art toy ก่อนจะเป็นของยอดฮิต มีที่มาอย่างไร ?

รู้จักที่มาของ Art toy

อาร์ตทอย (Art toy) หรือบางประเทศเรียกว่า Designer toy มีนิยามในช่วงแรกที่เกิดขึ้นคือ ผลงานที่สร้างขึ้นโดยศิลปิน และมักมีจำนวนจำกัด ทำให้มีราคาสูง โดยเกิดขึ้นครั้งแรก ๆ ในช่วงทศวรรษที่ 1990 โดยศิลปินชาวฮ่องกงที่ชื่อ เรย์มอนด์ ชอย เป็นชุดผลงานของสะสมในชื่อ Qee (อ่านว่า คี) ซึ่งมีลักษณะคล้ายเลโก้ที่เป็นตัวคน แต่มีหัวเป็นทั้งคนและสัตว์ อาทิ ลิง กระต่าย หนู นอกจากนี้ยังมีลวดลายศิลปะรวมถึงวัสดุที่ผลิตขึ้นแตกต่างกันไป

Qees (คีย์) ถูกมองว่าเป็น Art toy แรก ๆ ที่มีการออกแบบขึ้น

ในช่วงเวลาดังกล่าง Art toy เริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้น แต่ยังคงมีสถานะเป็นของสะสมกึ่งงานศิลปะที่มีมูลค่าสูง ราคาจับต้องได้ยาก การผลิตอาร์ตทอยได้ข้ามฝากไปยังฝั่งอเมริกา เกิดเป็น “Dunny Series” กระต่ายหลากหลายลวดลาย ขณะที่เมื่อข้ามฝั่งไปยังประเทศญี่ปุ่น เกิดเป็น Bearbrick หมีหลากหลายดีไซน์ที่มักเล่นล้อกับวัฒนธรรม Pop culture ในช่วงเวลานั้น ไม่ว่าจะเป็นการ์ตูน แฟชั่นต่าง ๆ ส่งผลให้ Art toy ในยุคแรก มีลักษณะเป็นของเล่นกึ่งงานศิลปะในแขนง Pop art โดยมีศิลปินหลายคนหันมาทำ Art toy มากขึ้น

Art toy ค่อย ๆ สร้างกระแสนิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยมีชื่อเสียงและที่ทางในฐานะของเล่น แต่ก็ไม่ได้ใช้เล่นแบบเด็ก ๆ หากแต่กลายเป็นของเล่นกึ่งงานศิลปะ ที่ทั้งมีไว้เพื่อถ่ายทอดอารมณ์ความความสวยงามในเชิงศิลป์ และสะสมเพื่อเพิ่มมูลค่าในมุมของนักสะสม

การเติบโตของ Art toy มีหลายระดับ นอกจากในฝั่งของบริษัทของเล่น ยังมีกลุ่มศิลปินที่หันมาสนใจทำ Art toy มากขึ้น โดยมองว่าเป็นงานศิลปะอย่างหนึ่ง และเริ่มมีงานรวมตัวที่มีทั้งนักสะสม ศิลปินอิสระ ผู้ผลิตของเล่นรายย่อย รวมถึงผู้ผลิตรายใหญ่ ทว่าปรากฏการณ์เหล่านี้ยังคงเป็นเพียงแค่จุดเริ่มต้นเท่านั้น

วิวัฒนาการ Art toy ได้รับความนิยมมากขึ้นได้อย่างไร ?

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ผลงาน Art toy เติบโตขึ้นเรื่อย ๆ แต่ยังคงอยู่ในแวดวงคนในวงการของเล่น ของสะสม ทั้งนี้ ชิ้นงานของ Art toy ยังคงมีราคาที่สูง และมักจะได้รับการออกแบบโดยศิลปินแนว Pop art ที่มีงานแสดงตามแกลเลอรีศิลปะต่าง ๆ

จุดเปลี่ยนที่ทำให้ Art toy เข้าถึงผู้คนมากขึ้น คือการเกิดขึ้นของ POP MART ร้านค้าปลีกสัญชาติจีน จากเดิมที่มุ่งขายของต่าง ๆ จากเทรนด์ Pop culture สำหรับวัยรุ่นจีน สู่การปรับตัวมุ่งขายแต่ของเล่น ของสะสม หรือ Art toy โดยมีกุญแจสำคัญ คือ การขายในลักษณะ “กล่องสุ่ม” ในราคาที่จับต้องได้ ร่วมกับการจับมือกับศิลปินและแบรนด์ดัง พร้อมทั้งมีช่องทางการขายผ่านทั้งร้านค้าและตู้ขายอัตโนมัติ เหล่านี้ทำให้เกิดกระแสนิยมของ Art toy ที่พุ่งสูงอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน

กระแสดังกล่าวค่อย ๆ ก่อตัวขึ้น จากกลุ่มนักสะสมสู่คนทำคอนเทนต์เปิดกล่องสุ่ม การขายแบบสุ่มทำให้เกิดการซื้อปริมาณมาก เกิดตลาดการซื้อ - ขายตัวหายากที่เรียกกันว่า “ตัวซีเคร็ท (Secret)” ในกลุ่มนักสะสม มีการทำกำไรในกลุ่มผู้ซื้อ เมื่อกระแสมีมากขึ้น จำนวนนักสะสมหน้าใหม่ ทั้งแบบจริงจังและแบบตามกระแส ยิ่งทำให้ Art toy ขายดีและเป็นที่รู้จักมากยิ่งขึ้น

สำหรับในประเทศไทย เมื่อความต้องการ Art toy เริ่มมีมากกว่าจำนวนของที่ผลิตออกมา ไม่แปลกที่นักเก็งกำไรทั้งมืออาชีพและมือสมัครเล่นต่างตบเท้าเข้าสู่วงการนี้ จนเกิดเป็นการ “รีเซล” ขึ้น โดย Art toy ในกลุ่มคาแรกเตอร์ยอดนิยมเมื่อวางจำหน่ายก็มักจะถูกต่อคิวซื้อรับพรีออเดอร์จากหน้าร้าน นำมาเพิ่มราคาเพื่อส่งต่อให้นักสะสมที่สามารถจ่ายได้อยู่เป็นประจำ

ในอีกมุมหนึ่ง เมื่อ Art toy กลายเป็นกระแส ทำให้มีศิลปินในไทยหันมาสร้างสรรค์งาน โดยนำเอาความเป็นไทยมาผสมผสาน กลายเป็นสุ่มของที่ระลึก ทั้ง Art toy เครื่องปั้นดิน, Art toy พระพิฆเนศ และ Art toy นวคเณศ เกิดสตูดิโออาร์ตทอยที่ผลิตงานต่าง ๆ ขึ้นมากมาย

Art toy ของไทยและต่างชาติกลายเป็นกระแส

หวังหนิง CEO เจ้าของ Pop Mart ที่ประสบความสำเร็จจากการขาย Art toy จนปัจจุบันมีสาขารวมแล้วกว่า 114 สาขาทั่วโลก ทำรายได้จากการขายทางออนไลน์สูงถึง 240 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือ ประมาณ 867 ล้านบาท ได้กล่าวไว้ว่า “สิ่งนี้คือเทรนด์ของวัยรุ่นยุคใหม่”

Art toy กลับมาเป็นกระแสอีกครั้งจากที่ “ลิซ่า” ศิลปินชื่อดังนำ Art toy ตัวโปรดมาถ่ายรูปด้วย ยิ่งจุดกระแสให้คนสนใจสิ่งที่เรียกกันว่า Art toy มากยิ่งขึ้น ราคาก็ยิ่งพุ่งสูงขึ้นตาม

แม้จะเป็นเพียงของเล่น-ของสะสม แต่เส้นทางของ Art toy นั้นมีเรื่องราว รวมถึงผ่านการสร้างสรรค์จากฝีมือของศิลปิน มากไปกว่านั้น ยังเป็นงานศิลปะที่มีทั้งความสวยงาม เฉพาะด้าน ดังนั้น กระแสความนิยมจึงยังคงมีอยู่ต่อไป เพื่อเติมเต็มคุณค่าทางจิตใจให้กับนักสะสมนั่นเอง

อ้างอิง
Exploring the Fascinating History of Designer Toys
Pop Mart: how millennial entrepreneur Wang Ning became a billionaire selling US$9 mystery Molly dolls from vending machines across China

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
รู้จัก Art toy สุดสร้างสรรค์ ฝีมือศิลปินไทย
สถานีร้องเรียน : ซื้อตุ๊กตา ART TOYS แต่ไม่ได้ของ เสียหายกว่า 3 ล้านบาท
Kid Rangers ปฏิบัติการเด็กช่างคิด | ART TOY

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

รู้จัก Art toy ของเล่นที่กลายเป็นเทรนด์ของคนรุ่นใหม่