กรณี สส.ฝ่ายค้านอภิปรายไม่ไว้วางใจปมการเลี่ยงภาษีรับให้จากการโอนหุ้นบริษัทระหว่าง น.ส.แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี และเครือญาติ นำไปสู่เสียงเรียกร้องให้กรมสรรพากรชี้แจงข้อกฎหมายและมาตรฐานการวางแผนภาษี
วันนี้ (25 มี.ค.2568) นายปิ่นสาย สุรัสวดี อธิบดีกรมสรรพากร ถูกเรียกเข้าสภาผู้แทนราษฎร โดยไม่เปิดเผยภารกิจ ก่อนมอบหมายให้ฝ่ายประชาสัมพันธ์ส่งข้อความทางไลน์กลุ่มผู้สื่อข่าว ชี้แจงว่า การชำระหุ้นด้วยสัญญาใช้เงิน หรือ Promissory Note (P/N) โดยไม่ระบุกำหนดวันชำระหนี้และอัตราดอกเบี้ย สามารถทำได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
อ่านข่าว : "วิโรจน์" จี้สรรพากรแจงปม "แพทองธาร" ออกตั๋ว PN
กรณีธุรกรรมของนายกรัฐมนตรี เป็นการซื้อขายนอกตลาดหลักทรัพย์และวางแผนจะเรียกชำระค่าหุ้นเต็มจำนวนในปี 2569 ดังนั้นเครือญาติของนายกฯ ในฐานะผู้ขายหุ้น จะรับรู้รายได้และต้องยื่นแบบแสดงเงินได้เสียภาษีในปี 2570 หากได้กำไรจากการขายหุ้น หรือ Capital Gains
เช่นเดียวกับนายกฯ ต้องยื่นแบบแสดงเงินได้และชำระภาษีตามขั้นตอนปกติ พร้อมย้ำว่าภาระภาษีจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อมีการจ่ายเงินสดเกิดขึ้น ทำให้ขณะนี้ตั๋ว P/N ที่ยังไม่เรียกให้ชำระหนี้ จึงไม่เกิดภาระภาษีตามที่ฝ่ายค้านกล่าวอ้าง
ขณะที่ ผศ.ยุทธนา ศรีสวัสดิ์ รองคณบดีคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม และประธานเจ้าหน้าที่บริหารและผู้ก่อตั้งบริษัท ไอแท็กซ์ อินคอร์ปอเรชัน จำกัด ระบุว่า การชำระหุ้นด้วยตั๋วสัญญาใช้เงิน หรือ P/N แบบไม่ระบุกำหนดชำระหนี้และดอกเบี้ยของนายกฯ ไม่ถือเป็นการหลบเลี่ยงภาษี
แต่เป็นเทคนิคในการวางแผนภาษีแบบเข้มข้น โดยอาศัยช่องว่างกฎหมายประวิงเวลาชำระภาษีให้นานที่สุดเพื่อประโยชน์ ซึ่งถือเป็นคนละส่วนกับความผิดมาตรฐานจริยธรรมผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง จึงเห็นว่ากรมสรรพากรควรหยิบยกประเด็นนี้ไปปรับปรุงกฎหมาย เพื่อไม่ให้ลุกลามกลายเป็นช่องทางธุรกรรมผิดกฎหมายอื่น
ย้ำออกตั๋ว P/N เมื่อมีการจ่ายเงิน ต้องชำระภาษี
อธิบดีกรมสรรพากร ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ถ้าในข้อเท็จจริงเป็นการทำธุรกรรมโดยออกตั๋ว P/N จะเปรียบเสมือนสัญญาเงินกู้ระหว่าง 2 ฝ่าย ได้แก่ ผู้ออกตั๋ว (ลูกหนี้) และผู้รับเงิน (เจ้าหนี้) ซึ่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ระบุว่าสามารถออกได้ 2 แบบ คือ ออกแบบกำหนดระยะเวลาที่จะชำระเงินชัดเจน หรือออกแบบไม่ได้กำหนดระยะเวลาในการชำระเงิน ซึ่งการออกแบบที่ไม่ได้ระบุเวลาในการชำระเงินนั้นจะต้องจ่ายเงินทันที เมื่อถูกเรียกหรือถูกทวงถาม
ส่วนเรื่องการกำหนดอัตราดอกเบี้ย ประมวลกฎหมายแพ่งฯ ระบุว่า จะกำหนดหรือไม่กำหนดก็ได้ หากมีการกำหนดจะต้องระบุไว้ที่หน้าตั๋ว P/N อย่างชัดเจน
กรณีการซื้อขายหุ้นนอกตลาดฯ ผู้ขายมีหน้าที่เสียภาษี ซึ่งกรณีภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาจะใช้เกณฑ์เงินสด ถ้าผู้ซื้อได้มีการออกตั๋ว P/N เพื่อเป็นสัญญาว่าจะชำระค่าหุ้นเต็มจำนวน การเสียภาษีจะเกิดขึ้นเมื่อมีการชำระตั๋ว P/N ด้วยเงินสด
ซึ่งตามที่นายกรัฐมนตรีได้ระบุว่า ในปี 2569 จะมีการชำระเงินกัน ผู้ขายหุ้นก็จะต้องชำระภาษี โดยถือเป็นเงินได้ของปี 2569 ซึ่งจะต้องยื่นแบบฯ ในปี 2570 ในประเภทเงินได้เกินกว่าที่ลงทุน (Capital Gains) ผู้ขายหุ้นให้แก่นายกฯ มีเงินได้ประเภทนี้ ก็ยื่นแบบฯ และชำระภาษีตามขั้นตอนปกติ
ธุรกรรมลักษณะนี้มีภาระภาษี โดยขึ้นอยู่กับว่าต้องชำระภาษีเมื่อไร การออกตั๋ว P/N เมื่อมีการจ่ายเงิน ก็ต้องมีการชำระภาษี
อ่านข่าว
บทเรียนนายกฯ ปมจ่ายภาษี “พีเอ็น”