ระวังสุขภาพใจ! วาเลนไทน์ ความรักอาจนำไปสู่ "โรคหัวใจสลาย"

ในช่วงวันวาเลนไทน์ที่เต็มไปด้วยบรรยากาศความรัก บางคนอาจจะรู้สึกมีความสุขและได้เฉลิมฉลองกับคนที่รัก แต่สำหรับบางคนที่กำลังเผชิญกับการสูญเสียหรือความผิดหวังในความรัก อาจทำให้เกิดความเจ็บปวดทางจิตใจจนส่งผลกระทบต่อร่างกาย โดยเฉพาะหัวใจของเรา ซึ่งอาจจะเกิดภาวะที่เรียกว่า "โรคหัวใจสลาย" หรือ Broken Heart Syndrome ซึ่งเป็นอาการที่เกิดจากความเครียดหรือความเศร้าที่รุนแรงจนส่งผลต่อการทำงานของหัวใจ

โรคหัวใจสลาย (Broken Heart Syndrome) คืออะไร ?

โรคหัวใจสลาย หรือที่ทางการแพทย์เรียกว่า Takotsubo Cardiomyopathy เป็นภาวะที่เกิดจากการที่หัวใจได้รับความเครียดจากอารมณ์อย่างรุนแรง โดยเฉพาะในกรณีของความสูญเสียที่เกิดจากการจากไปของคนรัก การผิดหวัง หรือความเครียดจากเหตุการณ์ในชีวิตที่รุนแรง ทำให้มีอาการที่คล้ายกับการเกิดภาวะหัวใจวาย (Heart Attack) เช่น เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก หัวใจเต้นผิดปกติ แต่แตกต่างจากหัวใจวายตรงที่การเกิดโรคหัวใจสลายไม่ได้มีการอุดตันของหลอดเลือดหัวใจ แต่การทำงานของหัวใจในบางส่วนจะหยุดชะงักชั่วคราว

สาเหตุและปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคหัวใจสลาย

สาเหตุของ "โรคหัวใจสลาย" เกิดจากการตอบสนองทางอารมณ์ที่รุนแรง เช่น ความเศร้าโศกจากการสูญเสียคนรัก ความเครียดที่สะสม หรือความตกใจจากเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด ซึ่งสิ่งเหล่านี้สามารถกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนบางชนิด เช่น อะดรีนาลีน (Adrenaline) ในปริมาณมากเกินไป ซึ่งอาจส่งผลให้กล้ามเนื้อหัวใจทำงานผิดปกติ ทำให้ส่วนหนึ่งของหัวใจไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ

นอกจากนี้ ผู้หญิงยังเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงในการเกิดโรคหัวใจสลาย โดยเฉพาะในผู้หญิงวัยกลางคนและผู้สูงอายุ ที่อาจประสบปัญหาความเครียดในชีวิตมากกว่าเพศชาย นอกจากนี้ยังมีปัจจัยทางพันธุกรรมที่อาจทำให้บางคนมีแนวโน้มในการเกิดภาวะนี้มากขึ้น

อาการของโรคหัวใจสลาย

อาการของโรคหัวใจสลายจะคล้ายกับอาการของหัวใจวาย 

• เจ็บหน้าอกที่เกิดขึ้นอย่างรุนแรง
• หายใจลำบาก
• หัวใจเต้นผิดปกติ
• อาจมีอาการของภาวะน้ำในปอด เช่น หายใจลำบากเมื่อออกกำลังกาย
• มีอาการเหนื่อยล้าหรืออ่อนเพลีย

แม้ว่าภาวะนี้จะเกิดขึ้นชั่วคราว และบางคนอาจจะหายดีภายในไม่กี่วันหรือสัปดาห์ แต่ในบางรายหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้

สถิติที่น่าตกใจเกี่ยวกับโรคหัวใจสลาย

เราอาจไม่คิดหรอกว่าแค่ความเศร้าเสียใจจากการเสียคนรักหรือการผิดหวังในความรัก จะส่งผลกระทบต่อหัวใจได้ แต่แท้ที่จริงแล้ว โรคหัวใจสลาย เกิดขึ้นได้ และจากสถิติพบว่า ผู้หญิง มีความเสี่ยงสูงมากในการเกิดภาวะนี้ โดยเฉพาะในผู้หญิงวัยกลางคนถึงผู้สูงวัยมีโอกาสเป็นโรคนี้ถึงร้อยละ 90 เพราะเจอกับเหตุการณ์ที่สะเทือนใจหรือเครียดอย่างรุนแรง เช่น การสูญเสียคนรัก การผิดหวังในความรัก ความเครียดนี้ทำให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนที่กระตุ้นการทำงานของหัวใจให้ผิดปกติ จนเกิดอาการเจ็บหน้าอกเหมือนกับการมีภาวะหัวใจวาย

ในสถิติทางการแพทย์ พบว่าร้อยละ 1-2 ของผู้ที่มีอาการเจ็บหน้าอกที่ไม่ทราบสาเหตุ อาจจะมีอาการของโรคหัวใจสลาย และมักจะเกิดขึ้นภายใน 24-48 ชั่วโมง หลังจากการเผชิญกับเหตุการณ์เครียดหรืออารมณ์รุนแรงเลย

การรักษาโรคหัวใจสลาย

ถ้ารู้สึกว่าตัวเองหรือรู้ว่าคนรอบข้างเริ่มมีอาการเจ็บหน้าอกจากความเครียดหรือการสูญเสีย อย่าชะล่าใจ ให้รีบไปพบแพทย์ เพราะการรักษาโรคหัวใจสลายนั้นจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ซึ่งส่วนใหญ่การรักษามักจะเป็นการรักษาแบบประคับประคอง และอาจรวมถึงการใช้ยาลดความเครียดหรือการช่วยทำให้หัวใจทำงานได้ปกติ แพทย์อาจให้ยาที่ช่วยให้การเต้นของหัวใจเป็นปกติ หรือยาอื่น ๆ ที่ช่วยในการรักษาอาการเจ็บหน้าอก

สำหรับกรณีที่มีผู้ป่วยมีอาการหนัก ๆ หรือเกิดภาวะแทรกซ้อนขึ้นมา อาจต้องรับการรักษาในโรงพยาบาล แต่ข่าวดีคือคนส่วนใหญ่ที่เป็นโรคนี้ จะหายดีและฟื้นตัวกลับมาเป็นปกติภายในไม่กี่สัปดาห์ และไม่ต้องกังวลว่าโรคนี้จะทำให้หัวใจเสียหายถาวร

รักตัวเอง เลี่ยงหัวใจสลาย

ในช่วงวันวาเลนไทน์ที่ความรักและอารมณ์มักจะชัดเจนมากกว่าปกติ ถ้าใครกำลังเจอความผิดหวังจากความรัก อย่าให้ความเจ็บปวดนั้นมาเกาะใจจนส่งผลกระทบต่อสุขภาพ จนทำให้เป็นโรค "หัวใจสลาย" ได้

- ถ้าเรารู้สึกเครียดหรือเศร้าให้ลองหากิจกรรมที่ช่วยให้ผ่อนคลาย พยายามจัดการความเครียดให้ได้ เช่น ออกกำลังกายลดความเครียด ทำสมาธิ หายใจลึกๆ หรือฟังเพลงที่ชอบ ซึ่งจะช่วยปรับสมดุลให้กับอารมณ์และช่วยบรรเทาความเครียด

- อย่าปล่อยให้ความเศร้าทำลายสุขภาพ ถ้าเกิดอะไรขึ้นกับความรักหรือความสัมพันธ์ ควรพยายามเปิดใจและพูดคุยกับเพื่อนหรือคนในครอบครัวที่เราไว้ใจ การพูดคุยและแชร์ความรู้สึกจะช่วยทำให้เราผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากไปได้

- พบแพทย์หากมีอาการผิดปกติ เช่น มีอาการเจ็บหน้าอกหรือลักษณะอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของหัวใจ ห้ามรอช้า ควรไปพบแพทย์ทันที เพื่อให้แพทย์ตรวจสอบและให้การรักษาที่ถูกต้องก่อนที่จะเกิดปัญหาหนักกว่า

-นอกจากนั้นการรักษาสุขภาพจิตให้แข็งแรงก็สำคัญไม่แพ้กันนะ เพราะหัวใจเรามันไม่ใช่แค่เรื่องของการทำงานทางร่างกายอย่างเดียว แต่ยังเกี่ยวกับความรู้สึกและจิตใจของเราด้วย

อย่าลืมดูแลตัวเอง การมีสุขภาพจิตและร่างกายที่ดี เป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้เราผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากไปได้แบบเข้มแข็ง

รู้หรือไม่ : Takotsubo Cardiomyopathy หรือ "โรคหัวใจสลาย" มาจากภาษาญี่ปุ่น หมายถึง "หม้อจับปลาหมึก" (octopus trap) ภาชนะที่ชาวประมงญี่ปุ่นใช้จับปลาหมึก มีลักษณะปากกระบอกแคบและตัวกว้าง เมื่อนำภาชนะนี้ไปใส่ในน้ำ ปลาหมึกจะว่ายเข้าไปในปากกระบอกแคบ แต่เมื่อพยายามจะกลับออกมา ตัวของมันจะขยายออกและติดอยู่ในภาชนะ

เมื่อผู้ป่วยที่มีอาการคล้ายหัวใจวาย เข้ารับการตรวจด้วยอัลตร้าซาวด์หัวใจ แพทย์จะพบว่า ส่วนปลายของหัวใจห้องล่างซ้ายมีรูปร่างคล้ายกับหม้อจับปลาหมึก นั่นคือ บริเวณปลายหัวใจจะโป่งออกคล้ายลูกโป่ง ในขณะที่ส่วนบนของหัวใจจะหดตัวเข้าไป 

ข้อมูลจาก Mayo Clinic