ผ่านมานานกว่า 13 ปี นับตั้งแต่ปี 2554 เหตุการณ์ชาวบ้านหนองพะวา จ.ระยอง ต่อต้านและร้องเรียนโรงงานบริษัท วิน โพรเสส จำกัด ที่ได้ฝังกลบสิ่งปฏิกูลและวัสดุภัณฑ์ไม่ใช้แล้ว ซึ่งสร้างความกังวลถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของชาวบ้านในพื้นที่ใกล้เคียง
ในปี 2555 ชาวบ้านได้ลงคะแนนเสียงไม่เห็นด้วย จากการจัดตั้งโรงงานของบริษัทฯ กรมโรงงานอุตสาหกรรม จึงมีคำสั่งไม่ออกใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงานแก่บริษัทฯ
ต่อมาปี 2556 ชาวบ้านร้องเรียนให้สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดระยอง เข้าตรวจสอบโรงงานหลังส่งกลิ่นเหม็น ผลการตรวจพบว่ามีการขุดบ่อในการฝังกลบ 3 บ่อ และพบการอัดก้อนกระดาษ คัดแยกขยะต่างๆ แบ่งเก็บน้ำมันเครื่องใช้แล้วและแปรรูปน้ำมันเครื่อง มีอาคารโรงเก็บของ 5 โรง มีการเก็บขยะจำพวกเศษพลาสติก เศษเหล็ก ผงเหล็ก ทินเนอร์เก่า เศษสี และน้ำมันเครื่องใช้แล้ว ทั้งที่ไม่มีใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงาน
ขณะเดียวกัน ศูนย์วิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมโรงงานภาคตะวันออก เข้าร่วมตรวจสอบและเก็บตัวอย่างสิ่งแวดล้อมในโรงงาน โดยขุดหลุมบริเวณที่สงสัยว่าจะมีการลักลอบฝังกลบไปแล้ว พบว่ามีไอระเหยจากหลุมส่งกลิ่นเหม็นรุนแรง รวมทั้งมีการตรวจวัดพบสารอินทรีย์ระเหยทั้งหมด สูงกว่า 60 ส่วนในล้านส่วน
นอกจากนี้ยังได้ตรวจวัดน้ำจากหลุมฝังกลบ พบปิโตรเลียมไฮโดรคาร์บอน (TPH) 37 มิลลิกรัม/ลิตร น้ำมัน และไขมัน 106 มิลลิกรัม/ลิตร จัดเป็นวัตถุอันตรายในลำดับที่ 50 (ของเสียผสมระหว่างน้ำมัน /น้ำ หรือไฮโดรคาร์บอน/น้ำ หรืออยู่ในรูปอิมัลชัน) ตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง บัญชีรายชื่อ วัตถุอันตราย พ.ศ.2538
อ่านข่าว : ไฟไหม้โกดังเก็บสารเคมี จ.ระยอง มีเสียงระเบิดเป็นระยะ
ชาวบ้านที่ได้รับความเดือดร้อนรวมตัวชุมนุมหน้าบริษัทฯ เรียกร้องให้รับผิดชอบ กระทั่งผู้ว่าราชการจังหวัดระยองมีคำสั่งให้บริษัทฯ ระงับการกระทำที่ฝ่าฝืนกฎหมาย และให้ขนย้ายของเสียและวัตถุอันตรายออกจากโรงงานโดยเร็ว
ระหว่างปี 2557-2559 บริษัท วิน โพรเสสฯ ยังมีความพยายามขอใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงาน แต่ถูกชาวบ้านคัดค้าน เพราะมองว่าบริษัทฯ ได้ดำเนินการทำกิจกรรมทั้งที่ไม่มีใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงานและเพิกเฉยต่อคำสั่งของ
แต่ในปี 2560 กรมอุตสาหกรรมออกใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงานแก่บริษัทฯ จำนวน 3 ใบ และยังออกใบอนุญาตถือครองวัตถุอันตรายจำพวกน้ำมันใช้แล้วแก่บริษัทฯ อีก 4 ใบ จึงทำให้โรงงานถูกเปลี่ยนสถานะเป็นโรงงานที่ถูกต้องตามกฎหมาย
นับตั้งแต่ปี 2560 เป็นต้นมา ปัญหาทางสิ่งแวดล้อมที่หนองพะวาเริ่มรุนแรงและขยายวงกว้าง ซึ่งกรมควบคุมมลพิษ ลงพื้นที่ตรวจสอบ พบว่า น้ำผิวดินรอบโรงงานมีสภาพเป็นกรด พบการปนเปื้อนของสารโลหะหนักในน้ำผิวดิน น้ำใต้ดิน รวมถึงบ่อบาดาล โดยพบสารทองแดง นิกเกิล แมงกานีส สังกะสี แคดเมียม ตะกั่ว ปรอท เกินเกณฑ์มาตรฐานที่ระบุไว้ในประกาศของคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ
จนในปี 2564 ชาวบ้านหนองพะวา ยื่นฟ้องบริษัทฯ โดยเรียกร้องให้เยียวยาความเสียหายทางสิ่งแวดล้อมและสุขภาพเป็นเงินกว่า 47 ล้านบาท รวมทั้งฟื้นฟูคุณภาพสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ให้กลับคืนสู่สภาพเดิม
กระทั่งศาลจังหวัดระยองสืบพยานและอ่านคำพิพากษาเมื่อปี 2565 ให้จำเลยชำระค่าเสียหายให้แก่โจทย์เป็นเงินจำนวน 20 ล้านบาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 3 ต่อปี และให้ควบคุมไม่ให้เกิดการรั่วไหลของสารเคมี พร้อมทั้งฟื้นฟูสภาพแวดล้อมในพื้นที่หนองพะวาให้เป็นไปตามมาตรฐานของกรมควบคุมมลพิษ
อ่านข่าว : ด่วน! คพ.แจ้ง "อบต.บางบุตร" อพยพหนีไฟไหม้โรงงานกากของเสีย
จากนั้นช่วงเดือน ต.ค.2566 กรมโรงงานอุตสาหกรรม ลงพื้นที่โรงงานบริษัท วิน โพรเสสฯ ติดตามตรวจสอบการปรับปรุงแก้ไขตามคำสั่งศาล พร้อมหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ผลการตรวจสอบพบการรั่วไหลของเสียในพื้นที่โรงงาน ซึ่งเป็นของเสียที่อยู่ระหว่างรอการคัดแยกเพื่อนำไปบำบัดกำจัด และยังพบถังเก็บสารเคมีขนาด 1,000 ลิตร มีกลิ่นเหม็นฉุนสารเคมี ตั้งอยู่นอกอาคารจำนวนมาก
นอกจากนี้ยังพบของเสียที่โรงงานแห่งนี้ไม่ได้รับอนุญาต เช่น ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ เข็มฉีดยา เป็นต้น รวมทั้งตรวจพบร่องรอยการคัดแยกตัดโครงเหล็กของถังเก็บสารเคมี โครงสร้างหลังคาและชิ้นส่วนรถบรรทุก
ขณะเดียวกันยังพบปัญหาใหม่คือ การบำบัดน้ำในบ่อดินที่น้ำน่าจะมีสภาพดีขึ้นแล้ว แต่กลับมีค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) มีสภาพเป็นกรดเข้มข้นขึ้นกว่าเดิม จนเป็นของเสียเคมีวัตถุตาม พ.ร.บ.วัตถุอันตราย พ.ศ.2535 ซึ่งจากข้อมูลพยานหลักฐานเบื้องต้น ชี้ได้ว่าเป็นการนำของเหลวเคมีวัตถุที่มีสภาพกรดเข้มข้นที่อยู่ในอาคาร ปล่อยลงรางระบายน้ำไหลสู่บ่อดิน (บ่อที่ 1)
อย่างไรก็ตาม มีการนำของเสียบางส่วนออกไปบำบัดกำจัดตามคำพิพากษาของศาลจังหวัดระยอง รวมถึงการบำบัดน้ำในบ่อดิน 4 บ่อ โดยยังมีของเสียตามคำพิพากษาในอาคารที่ต้องขนไปบำบัดกำจัดอีกจำนวนมาก
กระทั่งวันนี้ (22 เม.ย.2567) โกดังเก็บกากของเสียอุตสาหกรรมและสารเคมีอันตรายในพื้นที่บริษัท วิน โพรเสส จำกัด เกิดไฟไหม้ มีเสียงระเบิดดังออกมาเป็นระยะและมีกลิ่นเหม็นสารเคมีคละคลุ้ง
อ่านข่าวอื่นๆ
โลกเดือด! อุณหภูมิไทยแตะ 43 องศาฯ ปะการังฟอกขาว
"บิ๊กโจ๊ก" ร้อง ป.ป.ช. สอบนายกฯ ปฏิบัติหน้าที่มิชอบตั้ง "บิ๊กต่อ" ผบ.ตร.
ตั้ง "ปานปรีย์" คุม คกก.เฉพาะกิจไทย-เมียนมา ย้ำทำทุกทางยุติความขัดแย้ง