"ซิกมุนด์ ฟรอยด์" เจ้าของทฤษฎีจิตวิเคราะห์ ซึ่งเป็นวิธีการรักษาความเจ็บป่วยทางจิตและเป็นวิธีอธิบายเกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์ แม้ว่าแนวทางและทฤษฎีของ "ซิกมุนด์ ฟรอยด์" จะอยู่ในยุคก่อนการปฏิวัติทางเทคโนโลยี แต่แนวคิดและทฤษฎีนี้ได้ส่งผลต่อวิธีคิดของมนุษย์กับเทคโนโลยี ซึ่งเป็นมรดกตกทอดทางความคิดที่ชวนให้วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของ "ซิกมุนด์ ฟรอยด์" และความเชื่อมโยงทางด้านเทคโนโลยี
ผลงานด้านจิตวิทยาที่สำคัญของ "ซิกมุนด์ ฟรอยด์" คือ การสำรวจจิตใจ หรือ "ทฤษฎีจิตไร้สำนึก" เขาคือผู้ทรงอิทธิพลมากที่สุดในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 และ 20 โดยทฤษฎีของเขาเชื่อว่าภายใต้ความคิดและการกระทำที่มีสติของคนเรานั้น มีแหล่งสะสมความปรารถนา ความกลัว และความทรงจำเอาไว้มากมาย ซึ่งในบริบทของเทคโนโลยี แนวคิดนี้มีผลกระทบอย่างลึกซึ้ง โดยเฉพาะความสัมพันธ์ของคนยุคใหม่กับอุปกรณ์ดิจิทัล โซเชียลมีเดียและอินเทอร์เน็ตที่เป็นเสมือนแหล่งเปิดเผยแง่มุมที่ซ่อนบุคลิกภาพและความปรารถนาของคนเราไว้ในนั้น
โดยแนวคิดจิตไร้สำนึกของซิกมุนด์ ฟรอยด์สามารถทำให้เราเข้าใจว่าทำไมเราถึงสนใจแอปพลิเคชัน เว็บไซต์ เนื้อหา หรือสินค้าออนไลน์บางรูปแบบ และทำให้เทคโนโลยีสามารถเข้าถึงความต้องการทางจิตวิทยาที่ลึกที่สุดของเรา ส่งผลให้ระบบปัญญาประดิษฐ์ (AI) สามารถเรียนรู้พฤติกรรมและความสนใจของเรา จากนั้นจึงได้นำเสนอเนื้อหาเดิมหรือใกล้เคียงกับสิ่งที่เราสนใจเพิ่มมากขึ้น
แนวคิดที่ควบคู่มากับจิตไร้สำนึก คือ แนวคิดการปราบปราม ซึ่งเป็นกลไกทางจิตวิทยาที่จิตใจผลักดันความคิดและความทรงจำที่ไม่ดีหรือก่อให้เกิดความไม่สบายใจเข้าสู่จิตไร้สำนึกเพื่อปกป้องตัวตนอันมีสติ ซึ่งในยุคดิจิทัล ผู้คนมักใช้เทคโนโลยีเพื่อเป็นเครื่องมือช่วยเบี่ยงเบนความสนใจหรือหลีกหนีจากอารมณ์หรือความคิดที่ไม่สบายใจเหล่านั้น โซเชียลมีเดีย วิดีโอเกม และบริการ Streaming ต่าง ๆ ทำหน้าที่เป็นรูปแบบการปราบปรามสมัยใหม่ ช่วยให้หลีกเลี่ยงการเผชิญกับความขัดแย้งได้ชั่วคราว
"ซิกมุนด์ ฟรอยด์" ให้ความสำคัญกับความฝันในฐานะที่เป็นหน้าต่างสู่จิตใต้สำนึก โดยในบริบทสมัยใหม่ การโต้ตอบของเรากับเทคโนโลยี โดยเฉพาะอย่างยิ่งสมาร์ตโฟน ได้ทำให้เส้นแบ่งระหว่างชีวิตในยามตื่นและโลกแห่งความฝันไม่ชัดเจน การแจ้งเตือนข้อความต่าง ๆ รบกวนกิจวัตรประจำวันของเราและบุกรุกจิตใต้สำนึกของเรา เหมือนกับที่ความฝันแทรกแซงการนอนหลับของเรา การทำความเข้าใจการเปลี่ยนแปลงนี้สามารถช่วยให้เราจัดการผลกระทบของเทคโนโลยีที่มีต่อรูปแบบการนอนหลับ สุขภาพจิต และความเป็นอยู่โดยรวมของเราได้
แนวคิดและทฤษฎีของ "ซิกมุนด์ ฟรอยด์" ยังมีอีกมากมาย โดยที่กล่าวมาเป็นเพียงตัวอย่างแนวคิดและทฤษฎีของนักประสาทวิทยาผู้ทรงอิทธิพลในอดีตที่ให้มรดกตกทอดทางความคิดที่มีคุณค่าเกี่ยวกับความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนของเรากับเทคโนโลยี จากบทบาทของจิตไร้สำนึกในพฤติกรรมดิจิทัลของมนุษย์ ไปจนถึงวิธีที่เทคโนโลยีเป็นรูปแบบหนึ่งในการปราบปราม
แนวคิดของ "ซิกมุนด์ ฟรอยด์" ช่วยให้เข้าใจความสัมพันธ์ของมนุษย์กับเทคโนโลยีได้มากยิ่งขึ้น รวมถึงเข้าใจพลังทางจิตวิทยาที่มีบทบาทในโลกดิจิทัลที่เพิ่มมากขึ้น และแม้ว่าเทคโนโลยีจะยังคงพัฒนาต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง แนวคิดของซิกมุนด์ ฟรอยด์จะยังคงมีความเกี่ยวข้องในการวิเคราะห์และสำรวจความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างจิตใจของมนุษย์และโลกดิจิทัลต่อไป
ที่มาข้อมูล: thriveworks, britannica, simplypsychology, iep
ที่มาภาพ: freud
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech