วันแรดโลก : เปิดใจ "เคน" คนเลี้ยง "กาลิ" แรดอินเดียหายากหนึ่งเดียวในไทย

"กาลิ กาลิ มาๆ"

ทุกๆ เช้าตั้งแต่ 8 โมง คณิศร สุขแก้ว หรือ "เคน จะเข้ามาหา "กาลิ" แรดอินเดียตัวเดียวของไทยที่สวนสัตว์เชียงใหม่ เขาทำแบบนี้มานานกว่า 8 ปีแล้ว แค่ได้ยินเสียงเรียกกาลิๆ ก็จะวิ่งมาหาเคนทันที

เธอเป็นแรดตัวเมียอายุ 38 ปี น้ำหนัก 2 ตันอายุเยอะแล้ว ซึ่งอายุเฉลี่ยแรด 40 ปี เป็นแรดที่ชอบแช่น้ำมาก ต้องดูแลเป็นพิเศษ ให้วิตามินเสริมบำรุงร่างกาย 

"กาลิ" แรดอินเดียหนึ่งเดียวในไทยที่สวนสัตว์เชียงใหม่

คณิศร รับผิดชอบทำงานที่สวนสัตว์เชียงใหม่ มานานถึง 15 ปีเต็ม กระทั่งปี 2558 ได้ย้ายมาดูแลแรดอินเดีย ซึ่งเป็นแรดนอเดียว พระราชาธิบดีแห่งเนปาล ได้ถวายแด่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ต่อมาทรงพระราชทานให้องค์การสวนสัตว์ และนำมาเลี้ยงที่สวนสัตว์เชียงใหม่ ตั้งแต่ เมื่อ 22 เม.ย.2529 ซึ่งตอนนั้นกาลิอายุแค่ 1 ปี 4 เดือนน้ำหนักแค่ 375 กิโลกรัม

เธอเป็นทูตสันถวไมตรีที่เชื่อมสัมพันธไมตรีระหว่างไทยและเนปาล

เคน เล่าว่า เช้ามาต้องดูว่า กาลิ กินอาหารที่เตรียมไว้หมดหรือไม่ ถ้าหมดแปลว่าสุขภาพการกินอาหารปกติ แต่ถ้าเหลือไม่หมดต้องเช็กว่าเธอไม่สบายหรือไม่ และดูแลจากแววตา และถ้าไม่สบายจะซึม นอน ไม่กระตือรือล้น

แต่ถ้าปกติจะนอนแช่ตรงบ่อน้ำ และบางครั้งแช่น้ำแช่โคลนเพื่อป้อง กันแมลมารบกวน แต่ถ้าได้ยินเสียงผมมา ก็จะรีบขึ้นมามาอ้อน ร้องขออาหารเม็ดทันที แต่ต้องสำรวจร่างกายของเธอก่อนทุกครั้ง

เคน บอกว่า กาลิ เป็นแรดที่ชอบแช่น้ำมากใช้เวลาวันละหลายชั่วโมง บางทีก็นอนแช่ในบ่อ หรือนอนข้างบ่อน้ำ แต่พอถึงเวลาจะมากินหญ้า กินอาหาร ป้วนเปี้ยนแบบนี้ทั้งวัน

คณิศร สุขแก้ว หรือ "เคน" ดูแลอาบน้ำให้อาหาร ขัดตัวให้ "กาลิ" แรดอินเดียสุดท้ายในไทย

เช็กเกราะแผ่นพับหาแผล

เคน บอกว่า เนื่องจากแรดอินเดีย จะเหมือนมีชุดเกาะหนาๆใส่อยู่เกือบ 5 เซนติเมตร ผิวหนังมีปุ่มนูนกลมเห็นได้ชัด มีแผ่นพับทั้งด้านหน้าและด้านหลัง ต้องตรวจดูว่ามีแผลหรือไม่ โดยเฉพาะด้านหน้าช่วงหัวไหล่ และสะโพกหลังต้องดูแลเป็นพิเศษ ถ้ามีแผลต้องทายาทันที ตามคำแนะนำของสัตวแพทย์กันแผลอักเสบ รวมถึงพวกหนอนแมลงวันมาวางไข่  

หลังจากเช็กแผ่นพับตามลำตัวแล้ว ตามขั้นตอนจะจ่ายอาหาร 2 เวลาคือเช้า 08.30 น. มีทั้งอาหารเม็ดจะเสริมวิตามินให้ทุกครั้งตามที่สัตวแพทย์แนะนำ หญ้าแห้ง และหญ้าอัลฟาเสริมในปริมาณที่เหมาะสมเพียงพอต่อความต้องการและเสริมด้วยแครอท ฟักทอง ถั่วฝักยาว มันเทศ กล้วยดิบและกล้วยสุก จัดตามโภชนาการ 

ส่วนเวลา 13.00 น.สัดส่วนหญ้ามากสุด 40 กิโลกรัม เพราะปกติแรด เป็นสัตว์กินพืช กินใบไม้ เป็นหลัก และในทุกสัปดาห์จะเสริมอาหารพวกใบไทร ใบขนุนอย่างน้อย 3 ครั้งต่อสัปดาห์   

แรดอินเดีย จะมีจงอยปาก ใช้สำหรับจับและฉีกพืชที่เป็นอาหาร ซึ่งตามธรรมชาติแล้วชอบกินใบไม้เป็นหลัก ส่วนอาหารที่กาลิ ชอบมากที่สุดคืออาหารเม็ดวันละ 3 กก. และอีกอย่างชอบถั่วฝักยาว

การขัดตัวเอาตะไคร่น้ำออก เพราะช่วงหน้าฝนมักจะเกาะตามตัว

สปาผิว-ขัดตัวตะไคร่

เคน บอกว่า ในช่วงหน้าฝน และด้วยที่กาลิ ชอบแช่น้ำทั้งวัน ทำให้มักมีตะไคร่ขึ้นตามตัวไวมาก ต้องขัดตัวให้บ่อยๆ กว่าช่วงหน้าร้อน เวลาขัดก็ใช้แปรงขัดเพราะแรดมีหนังหนา แต่ต้องดูอารมณ์ด้วย เพราะแรดอินเดีย จะหงุดหงิดง่าย แต่มีจมูกรับกลิ่นดี หูดี แต่สายตาสั้น

กาลิ เป็นแรดที่ชอบสันโดษ และจำกลิ่น จำเสียงของคนเลี้ยงได้เป็นอย่างดี แต่สายตาสั้น แม้จะไม่แสดงอารมณ์ตุมุตะมิแบบช้างได้ แต่สำหรับตัวเองกลับมองว่ากาลิ น่ารักและมีความลับที่ไม่มีใครรู้นี้

เสียงร้องของกาลิ จะเหมือนมอๆ สลับกับพรืดๆ เหมือนเป่าปาก เหมือนส่งเรียกเราว่าหิวแล้วนะ ตัวใหญ่แต่เสียงเล็กๆน่ารัก ชอบเอาหัวมาชน ชอบเวลาอาบน้ำขัดตัวเขาตรงนอ เขาจะนิ่ง ลูบหัว ลูบตัวเขาจะเคลิ้ม   

สำหรับการขัดตัวกาลิ ต้องใช้เวลาขัดตัวใช้เวลาเกือบ 40 นาที จากนั้นต้องทายาตามตัว เพราะผิวหนังของแรด ที่มีอายุเยอะจะมีรอยแตกตามตัวเวลาอายุมากต้องทายาให้ทุกๆ วัน

กาลิ เป็นแรดอินเดีย อายุ 38 ปีน้ำหนัก 2,000 กิโลกรัม ชอบแช่น้ำ

ประทับใจ-ภูมิใจดูแลแรดของในหลวง

เคน บอกว่า การได้มาดูแล กาลิ ไม่ใช่แค่ความรับผิดชอบ แต่เป็นความรัก และผูกพัน ดูแลเอาใจใส่เป็นอย่างดี ซึ่งเขาเห็นกาลิมาตั้งแต่ 15 ปีก่อน ในช่วงที่ต้องดูแลสัตว์ปีก และสัตว์เลื้อยคลาน กรงใกล้กับคอกของกาลิ ในทุกๆ เช้าจะเห็นกาลิ นอนแช่ในบ่อน้ำ เห็นตั้งแต่เขายังอายุ 20 ปีต้นๆ จนมาดูแลในฐานะที่เป็นคนดูแลแรดหนึ่งเดียวของสยาม แรดของพระมหากษัตริย์ ไม่มีที่ไหนที่จะได้ใกล้ชิดแรดอินเดียที่หายากและใกล้สูญพันธุ์

ภูมิใจมาก เป็นแรดของพระกษัตริย์ที่พระราชทานมาเชื่อมสัมพันธไมตรี ต้องเอาใจใส่ เขายิ่งมีอายุเยอะต้องดูแลเป็นพิเศษ อยากให้อายุยืนยาวที่สุดเท่าที่จะทำได้

เคน ฝากว่า กาลิ เป็นแรดอินเดีย หายากของโลกตัวหนึ่งที่หลายคนอาจไม่เคยมีโอกาสได้พบเห็น ดังนั้นจึงอยากฝากว่าแรด เป็นหนึ่งในสัตว์ป่าที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ของโลก คงไม่มีใคร อยากเห็นแรดเป็นเพียงภาพ หรือในบทเรียนเท่านั้น หากใครมีโอกาสแวะเวียนมาเยือน กาลิ แรดอินเดียตัวสุดท้ายในไทย

บางคนไม่รู้ว่านอแรด เกิดจากอะไร เพราะคิดว่าเป็นกระดูก แต่นอแรดเกิดจากเส้นใยเคราตินเปรียบเสมือนเส้นขน หรือเล็บของสิ่งมีชีวิตทั่วไป อัดแน่นจนเป็นนอแรด ดังนั้นไม่ควรมีความเชื่อที่ผิดๆว่านอแรดคือยาชูกำลังร่างกาย 

รู้จัก “กาลิ” แรดอินเดียหนึ่งเดียวในไทย

• กาลิ เป็นแรดอินเดีย ตัวเมีย อายุ 38 ปี
• กาลิ หนัก 2,000 กิโลกรัม สูง 150 ซม.
• กาลิ เป็นแรดสันถวไมตรี พระราชาธิบดี แห่งประเทศเนปาล ได้น้อมเกล้าถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9
  และทรงพระราชทานให้กับองค์การสวนสัตว์ ย้ายมาอยู่สวนสัตว์เชียงใหม่ตั้งแต่วันที่ 22 เม.ย. 2529
• กาลิ เป็นแรดอินเดีย หนึ่งในแรดหายากใกล้สูญพันธุ์ ที่อยู่ บัญชี 1 ของ CITES
• กาลิ ชอบแช่น้ำวันละหลายชั่วโมง ชอบกินอาหารเม็ดและถั่วฝักยาว
• กาลิ อาจมาจากกาลิเรโอ เป็นแรดที่ชอบสันโดษ จำเสียง และกลิ่นคนเลี้ยงได้ดี

22 กันยายน 2566 ตรงกับวันอะไร

วันแรดโลก (World Rhino Day) ตรงกับวันที่ 22 กันยายนของทุกปี เป็นวันสำคัญที่รณรงค์ให้ตระหนักถึงปัญหาการสูญพันธุ์ของแรด สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศ

อ่านข่าว : 

วันแรดโลก 22 ก.ย.สัตว์บกขนาดใหญ่ที่เสี่ยงสูญพันธุ์