วันที่ 26 ม.ค.2566 นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ หัวหน้าโรคระบบทางเดินหายใจ โรงพยาบาลวิชัยยุทธ โพสต์เฟซบุ๊กถึงสถานการณ์การแพร่ระบาด COVID-19 ว่า ขณะนี้การแพร่ระบาด COVID-19 ในไทยอยู่ในช่วงขาลง จำนวนคนติดเชื้อและคนป่วยหนักลดลงอย่างเห็นได้ชัด เชื่อว่าอีกไม่นานก็จะกลับมาเป็นขาขึ้นอีก เพราะเชื้อไวรัสตัวใหม่สายพันธุ์ XBB.1.5 จะเข้ามาไทยจากคนเดินทางจากประเทศตะวันตกไม่ช้าก็เร็ว
ไวรัส COVID-19 สายพันธุ์ย่อย XBB.1.5 พัฒนามาจาก XBB ซึ่งพบครั้งแรกในประเทศอินเดีย ในเดือน ส.ค.2565 XBB เป็นลูกผสมของไวรัสโควิดสายพันธุ์ BA.2.10.1 กับ BA.2.75
XBB มีการกลายพันธุ์ที่ช่วยให้เอาชนะภูมิคุ้มกันของร่างกายได้ และสายพันธุ์ย่อย XBB.1.5 มีการกลายพันธุ์ที่โปรตีนปุ่มหนามตำแหน่ง F486P ซึ่งมีความสามารถในการยึดเกาะกับเซลล์ได้ดีขึ้น ทำให้แพร่กระจายได้ง่ายกว่าสายพันธุ์โอมิครอนอื่น ๆ ถึง 5 เท่า ขณะนี้ XBB.1.5 ขึ้นครองอันดับ 1 ในประเทศสหรัฐอเมริกา แทนที่สายพันธุ์ BQ.1.1 และ BQ.1 แล้ว
ส่วนเชื้อไวรัส COVID-19 ที่กำลังแพร่ระบาดในประเทศไทย ขณะนี้เป็นสายพันธุ์ BA.2.75 ยังไม่ใช่ XBB.1.5 คนไทยไม่ต้องตื่นกลัวสายพันธุ์ XBB.1.5 เพราะเท่าที่ทราบสายพันธุ์ XBB.1.5 ความรุนแรงไม่ได้เพิ่มขึ้น ไม่ได้ทำให้คนป่วยหนักกว่าสายพันธุ์โอมิครอนอื่น ๆ XBB.1.5 ติดกันง่ายมาก ผู้ที่ยังไม่เคยติดเชื้อ COVID-19 ในที่สุดก็จะติดเชื้อสายพันธุ์ใหม่นี้
นอกจากนี้ ผู้ที่ได้รับวัคซีนครบโดสและเข็มกระตุ้นแล้ว หรือเคยติดเชื้อก็ยังติดเชื้อนี้ได้อีก เพราะ XBB.1.5 หลบหลีกภูมิคุ้มกันเก่งกว่าสายพันธุ์อื่น แต่คนส่วนใหญ่หากรับวัคซีนเข็มกระตุ้น หรือเคยติดเชื้อมาก่อนจะป่วยไม่มาก การหลบหลีกภูมิคุ้มกันอาจทำให้การรักษาด้วยภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป Evusheld ไม่ได้ผล แต่ยาต้านไวรัสเรมเดซิเวียร์ แพ็กซ์โลวิด และโมลนูพิราเวียร์ ยังใช้ได้ผลเหมือนเดิม