เปิดปม : ล้อมคอกยาดอง

ผลวิเคราะห์สารประกอบในของกลางที่ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 6 จังหวัดชลบุรี ได้จากตำรวจภูธรเสม็ด อ.เมือง จ.ชลบุรี หลังจาก ชาวบ้าน 13 คน ดื่มยาดองแล้วมีอาการแน่นหน้าอก และ อาเจียน เมื่อปลายเดือนตุลาคมที่ผ่านมา พบว่า มีการใช้เมทานอล ซึ่งเป็นแอลกอฮอล์ชนิดเชื้อเพลิงที่ใช้ในงานอุตสาหกรรม ไม่สามารถบริโภคได้เป็นส่วนผสมในปริมาณ 290 กรัม/ลิตร

นอกจากนั้น ยังมีเอทานอล ซึ่งเป็นแอลกอฮอล์ที่บริโภคได้เป็นส่วนผสม แต่มีความเข้มข้นสูงมากถึง 95 ดีกรี หากนำไปบริโภคโดยไม่เจือจางจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพเช่นกัน

 

เหตุการณ์นี้ ทำให้มีชาวบ้านที่ดื่มยาดองเสียชีวิตแล้ว 4 คน ขณะที่ ศาลจังหวัดชลบุรี อนุมัติหมายจับผู้ขายยาดองรายนี้ในความผิดฐานปลอมปนอาหาร ยาหรือเครื่องอุปโภคบริโภคอื่นใดเพื่อบุคคลอื่นเสพ หรือ ใช้ และการปลอมปนนั้นน่าจะเป็นเหตุให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพหรือจำหน่ายหรือเสนอขายสิ่งที่ว่านั้นเพื่อบุคคลเสพหรือใช้ จนเป็นเหตุให้ผู้อื่นถึงแก่ความตาย มีโทษจำคุก 5 ถึง 20 ปี หรือจำคุกตลอดชีวิต ปรับ 2 หมื่นบาท ถึง 2 แสนบาท

เหล้ายาดอง คือ "ยา" ไม่ใช่ "สุรา"

คลินิกการแพทย์แผนไทยหม่อมราชวงศ์สอาด ทินกร เป็นหนึ่งในคลินิกที่รักษาผู้ป่วยด้วยหลักการแพทย์แผนไทย โดยมีแพทย์แผนไทยตรวจวินิจฉัยอาการ และใช้สมุนไพรควบคู่การรักษา  นอกจากนั้น ยังมีตำรับยาดองที่ใช้ในการรักษาผู้ป่วยร่วมด้วย 

 

พท.คมสัน ทินกร ณ อยุธยา แพทย์แผนไทยประจำคลินิกการแพทย์แผนไทยหม่อมราชวงศ์สอาด ทินกร บอกว่า ผู้ที่ทำยาดองเพื่อรักษาโรคต้องมีความรู้เรื่องสมุนไพร ต้องมีความรู้ในการเก็บรักษาสมุนไพรแต่ละชนิด และ ต้องมีความเชี่ยวชาญในการผสมเพื่อทำยาดอง เพราะ อัตราส่วนในการผสมสมุนไพรแต่ละชนิดไม่เท่ากัน และที่สำคัญที่สุดคือ ไม่ควรดื่มยาดองเกิน 30 ซีซีต่อวัน

ยาจะไปหยิบมั่วไม่ได้ ต้องรู้ตั้งแต่น้ำหนัก ต้องรู้แรงโอสถสารเท่าไร มันมีรสอะไร มันมีสรรพคุณอะไร มันต้องมีสูตร ไม่ใช่หยิบๆ ใส่โหลแล้วเทเหล้า อย่างนั้นไม่เรียกทำยา เขาเรียกมั่ว

นพ.ขวัญชัย วิศิษฐานนท์ ผู้อำนวยการสถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก บอกว่า ยาดองเกิดจากแนวคิดที่ต้องการสกัดสารสำคัญจากพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณทางยาชนิดต่างๆ ออกมาโดยใช้แอลกอฮอล์ หรือ เหล้าขาวเป็นตัวสกัด

ต้องเข้าใจตรงกันก่อนว่า  การใช้ยาดองเหล้าเราใช้เป็นยาชื่อก็บอกอยู่แล้วว่าเป็นยาดองเหล้าใช้เพื่อบำบัดรักษา หรือดูแลสุขภาพ ไม่ใช่นำมาดื่ม หรือ บริโภคเป็นเหล้าหรือสุรา

ปัจจุบัน ผู้ที่ต้องการปรุงยาดองเพื่อใช้ในการรักษาหรือจำหน่ายต้องได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพแพทย์แผนไทย จากสภาการแพทย์แผนไทยเท่านั้น

 

ขณะที่ นายณัฐกร อุเทนสุต ผู้อำนวยการสำนักแผนภาษี กรมสรรพสามิต บอกว่า การผลิตเหล้ายาดองเพื่อจำหน่ายในปัจจุบัน ถือเป็นการทำผิดกฎหมายภาษีสรรพสามิต พ.ศ.2560 โดยแบ่งลักษณะความผิดไว้ 2 กรณี

กรณีแรกเป็นการขายเหล้ายาดองที่ทำจากสุราที่เสียภาษีแล้ว มีโทษสูงสุดปรับไม่เกิน 5,000 บาท กรณีที่สอง เป็นการขายเหล้ายาดองที่ทำจากสุราที่ไม่ได้เสียภาษี มีโทษสูงสุดปรับไม่เกิน 50,000 บาท

 

เฉพาะปีงบประมาณ 2562 กรมสรรพสามิตยึดเหล้ายาดองได้จำนวน 3,145.97 ลิตร รวมเป็นจำนวนคดีกว่า 4,000 คดี

อยู่ระหว่างศึกษาว่าจะควบคุมของที่บอกว่าเป็นภูมิปัญญาจริงและสามารถเอามาบริโภคและจำหน่ายได้ว่ามีความเป็นไปได้แค่ไหน แต่ต้องมีหน่วยงานอื่นเช่น กระทรวงสาธารณสุขมาช่วยตรวจสอบ เราตรวจสอบเนื้อสุราได้ แต่ยาที่ใส่ไปเขาบอกเป็นสมุนไพร พอใส่ 3-4 ตัวรวมกันอาจเป็นโทษได้

สำหรับผู้ค้าที่อ้างว่าจำหน่ายเหล้าดองยาที่เป็นสูตรตำรับไทย ก็ไม่สามารถทำได้เช่นกัน ต้องขึ้นทะเบียนกับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือ อย.เท่านั้น จึงสามารถจำหน่ายได้