"ทะเบียนบ้านกลาง" คืออะไร กับเรื่องที่ต้องรู้

"ทะเบียนบ้าน" เอกสารสำคัญที่เรียกว่าต้องมีทุกบ้าน เป็นเอกสารที่ออกให้โดยสำนักงานเขตหรืออำเภอ มีข้อมูลว่าบ้านนี้ตั้งอยู่ที่ไหน มีใครอาศัยในบ้านบ้าง ส่วนใหญ่เราคุ้นเคยกับ "สมุดปกสีน้ำเงิน" หรือที่เรียกว่า ทะเบียนบ้าน ท.ร. 14 ซึ่งใช้สำหรับคนที่มีสัญชาติไทย รวมถึงบุคคลต่างด้าวที่มีใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าว

นอกจากทะเบียนบ้าน ท.ร. 14 แล้ว ยังมีทะเบียนบ้านประเภทอื่นที่หลายคนอาจไม่คุ้นเคย เช่น ทะเบียนบ้าน ท.ร. 13 (เล่มเหลือง) ใช้สำหรับบุคคลต่างด้าวที่เข้าเมืองโดยถูกกฎหมาย หรือ ผิดกฎหมาย

• โอกาสมาแล้ว! สมัครสอบพนักงานส่วนท้องถิ่น 2568
  
  
• ประกันสังคมเพิ่มช่องทางจ่ายเงินสบทบ ม.39-ม.40 ผ่านแอปฯเป๋าตัง

ทะเบียนบ้านชั่วคราว ออกให้กับบ้านที่ปลูกสร้างในพื้นที่สาธารณะ หรือโดยบุกรุก ป่าสงวน หรือโดยมิได้รับอนุญาตตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมการก่อสร้างอาคาร หรือตามกฎหมายอื่น นอกจากนี้ยังมี ทะเบียนบ้านของสำนักทะเบียน ใช้สำหรับบุคคลที่ขอย้ายออกจากทะเบียนบ้าน ท.ร. 14 เพื่อเดินทางไปต่างประเทศ

อีกหนึ่งประเภทของทะเบียนบ้านที่หลายคนอาจไม่คุ้นหู หรือเพิ่งได้ยินครั้งแรก คือ "ทะเบียนบ้านกลาง" ซึ่งถูกพูดถึงมากขึ้นในช่วงนี้ ทะเบียนบ้านกลาง แตกต่างจาก ทะเบียนบ้านทั่วไป อย่างไร  และหากมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางจะส่งผลต่อสิทธิอะไรบ้าง วันนี้เราจะพาทุกคนมาทำความเข้าใจเรื่องนี้ให้ชัดเจน

คำจำกัดความของ "บ้าน" ตามสำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง "บ้าน" หมายถึง โรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้างที่ใช้เป็นที่อยู่อาศัย ซึ่งมีเจ้าบ้านเป็นผู้ครอบครอง นอกจากนี้ยังรวมถึงแพหรือเรือที่จอดเป็นประจำและใช้เป็นที่อยู่อาศัย รวมถึงสถานที่หรือยานพาหนะอื่นที่สามารถใช้เป็นที่อยู่อาศัยถาวรได้

ส่วน ทะเบียนบ้าน คือ ทะเบียนประจำบ้านแต่ละบ้าน ซึ่งแสดงเลขประจำบ้านและ รายการของคนทั้งหมดผู้อยู่ในบ้าน แยกเป็นหลายลักษณะ คือ ทะเบียนบ้าน (ท.ร.14), ทะเบียนบ้าน (ท.ร.13), ทะเบียนบ้านชั่วคราว, ทะเบียนบ้านชั่วคราวของสำนักทะเบียน รวมถึง ทะเบียนบ้านกลาง  

ทะเบียนบ้านแต่ละประเภทมีวัตถุประสงค์ในการใช้ที่แตกต่างกัน แต่ทั้งหมดเป็นเอกสารสำคัญที่ใช้ยืนยันตัวตนและสิทธิของบุคคลในประเทศไทย

ทะเบียนบ้าน กับ ทะเบียนบ้านกลาง แตกต่างกันอย่างไร

ทะเบียนบ้านปกติ คือ 

ทะเบียนบ้านปกติ คือ เอกสารที่แสดงที่อยู่ของบุคคลในประเทศไทย ใช้เป็นหลักฐานในการยืนยันตัวตนและสิทธิของบุคคลในเรื่องต่าง ๆ เช่น การเลือกตั้ง การรับสวัสดิการ และการทำธุรกรรมทางราชการ

ลักษณะของทะเบียนบ้านปกติ ระบุที่อยู่ชัดเจนเป็นบ้านหรือที่พักอาศัยที่มีอยู่จริง มีเจ้าบ้านเป็นผู้ดูแลและควบคุมทะเบียนบ้าน ใช้เป็นหลักฐานยืนยันตัวตนในทางกฎหมาย บุคคลที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านปกติจะได้รับสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนไทย เช่น สิทธิเลือกตั้ง สิทธิรักษาพยาบาล 

อ่านข่าว : เปิดปฏิทินจ่ายเงินเดือน ข้าราชการ เงินบำนาญ ทหารกองประจำการ ปี 2568

ทะเบียนบ้านกลาง คือ 

ทะเบียนบ้านกลางไม่ใช่ทะเบียนบ้านปกติ แต่เป็นทะเบียนที่จัดทำขึ้นตามคำสั่งของ ผู้อำนวยการทะเบียนกลาง สำหรับบุคคลที่ไม่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านทั่วไป เนื่องจากสาเหตุต่างๆ เช่น

• เจ้าบ้านแจ้งย้ายบุคคลที่มีชื่อในทะเบียนบ้านของตนเองออกเพราะบุคคลนั้นได้ย้ายไปอยู่ที่อื่นแล้วแต่ไม่ทราบที่อยู่ใหม่   

• เจ้าบ้านซื้อบ้านต่อจากผู้อื่นและย้ายชื่อที่ค้างออกจากทะเบียนบ้าน 

• บุคคลนั้นได้เดินทางไปอยู่ต่างประเทศเป็นเวลานานแล้วและไม่เคยติดต่อกับทางเมืองไทย จนมีไม่ใครทราบแน่ชัดว่าอาศัยอยู่ที่ใด หรือบางคนอาจเสียชีวิตไปแล้ว

อ่านข่าว : "ง่าย รวดเร็ว จองคิวออนไลน์" อัปเดตขั้นตอนทำพาสปอร์ตไทย 2568

ทำไมชื่อจึงถูกย้ายไปทะเบียนบ้านกลาง  

เมื่อชื่อบุคคลถูกย้ายออกจากทะเบียนบ้านเดิมโดยไม่มีข้อมูลที่ชัดเจนของที่อยู่ใหม่ ทำให้กลายเป็นบุคคลตกหล่น ไม่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านปกติ และถูกนำชื่อไปไว้ในทะเบียนบ้านกลางในที่สุด

พบว่าชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลาง ต้องทำอย่างไร

หากพบว่า ชื่อของตัวเองไปอยู่ในทะเบียนบ้านกลาง สามารถดำเนินการขอย้ายกลับเข้าทะเบียนบ้านปกติได้โดยปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้

ให้นำหลักฐานเอกสารประจำตัว ไปแสดงต่อหน้านายทะเบียนท้องถิ่นของที่อยู่ใหม่ที่ประสงค์จะเอาชื่อเข้าไปอยู่ พร้อมกับเจ้าบ้านและหลักฐานเอกสารสำเนาทะเบียนบ้านแห่งใหม่ นายทะเบียนจะค้นฐานข้อมูลทะเบียนบ้านกลาง และเมื่อพบชื่อของท่านแล้ว ก็จะดำเนินการย้ายชื่อของท่านเข้าสู่ทะเบียนบ้านใหม่ตามคำร้องและเอกสารประกอบที่ครบสมบูรณ์

กรณีอยู่ต่างประเทศ สามารถมอบอำนาจให้บุคคลอื่นดำเนินการแทนได้ โดยทำหนังสือมอบอำนาจและให้บุคคลที่ได้รับมอบอำนาจนำเอกสารไปยื่นขอย้ายชื่อจากทะเบียนบ้านกลางเข้าสู่ทะเบียนบ้านใหม่ เมื่อการย้ายชื่อกลับเข้าสู่ทะเบียนบ้านปกติเรียบร้อยแล้ว สามารถนำเอกสารทะเบียนบ้านใหม่ ใช้ยื่นประกอบคำร้องและเอกสารทางราชการ ได้ตามปกติ

มีชื่อใน ทะเบียนบ้านกลาง จะเสียสิทธิอะไรบ้าง

หากพบว่าชื่อไปอยู่ใน "ทะเบียนบ้านกลาง" จะเสียสิทธิบางอย่างตามที่กฎหมายกำหนดไว้ให้แก่บุคคลต้องมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านเท่านั้น การต่อบัตรประชาชน หรือ การต่อพาสปอร์ตไทยเล่มใหม่ รวมถึงสิทธิในการเลือกตั้งด้วย

อ้างอิงข้อมูล กรมการปกครอง, สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน

อ่านข่าว : "Sea Moss Gel" มีประโยชน์อะไร ใครไม่ควรกิน

ไทยหลุดประเทศเสี่ยงสูง "อากาศสุดขั้ว" จาก 9 เป็น 30

"ง่าย รวดเร็ว จองคิวออนไลน์" อัปเดตขั้นตอนทำพาสปอร์ตไทย 2568