วิถีรถคอกหมู อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย
- แม่น้ำยม ที่ตั้งของคนกงไกรลาศ
อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย เมืองเก่าริมแม่น้ำยมที่ยังมีร่องรอยของเมืองท่าค้าขายในอดีต มีอาคารไม้เก่าแก่ที่ยังมีผู้พักอาศัยหลงเหลืออยู่เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ที่ตั้งอำเภอเก่ามีลักษณะน้ำล้อมรอบ เรียกว่า "เกาะกง" มีผู้คนอาศัยอยู่ด้วยความคุ้นเคยและผูกพันสายน้ำแห่งนี้ แม้จะลำบากช่วงน้ำหลาก เพราะน้ำท่วมสูงถึงชั้นสองของบ้าน แต่สบายและสงบ ในฤดูอื่น ๆ ทั้งคนเกาะกงและหมู่บ้านอื่น ๆ ที่อยู่ริมแม่น้ำยม ได้พึ่งพาอาศัยน้ำจากแม่น้ำยมในการทำนาและหาปลา เช่น ลุงทองย้อย ผลมา ที่หาเลี้ยงครอบครัวด้วยการหาปลา ทั้งเพื่อกินและขาย บางส่วนนำไปทำปลาร้า ซึ่งปลาร้าของคนบ้านกง เป็นปลาร้าที่มีชื่อเสียง
- ยุครุ่งเรืองของรถคอกหมูกับคนบ้านกง
รถโดยสารประจำทางของคนบ้านกง เรียกว่า "รถคอกหมู" ลักษณะตัวถังที่เป็นไม้ ตกแต่งสีสันและลวดลาย ตามเส้นทางที่ให้บริการ คือ สายบ้านกง - พิษณุโลก สีเขียวเหลือง ส่วนสายบ้านกง สีสุโขทัย ฟ้าขาว ผู้คนที่บ้านกงยังมีความทรงจำที่แจ่มชัดเกี่ยวกับรถคอกหมู โดยเล่าถึงความคึกคัก เมื่อ 50 ปีก่อน ที่มีรถคอกหมูร่วมร้อยคัน ผลัดเปลี่ยนกันให้บริการตั้งแต่เช้ามืดถึงค่ำ ทุก ๆ 20 นาที มีรถสลับสับเปลี่ยนกันตามคิว ค่าโดยสารยุคแรก ๆ เที่ยวละ 2 บาท ขึ้นมา 5 บาท และปัจจุบันเที่ยวละ 20 บาท ผู้โดยสารมีทุกเพศ ทุกวัย ทุกอาชีพ ทั้งนักเรียน พ่อค้า แม่ค้า รถแน่นทุกเที่ยว แม้แต่หลังคายังไม่มีที่ว่าง ขนส่งทั้งคนและสินค้า เรียกว่าเป็นยุครุ่งเรืองของรถคอกหมู เพราะสมัยก่อนนั้นไม่มีรถประเภทอื่น ไม่มีรถยนต์ส่วนตัวมีเพียงรถโดยสารประจำทางเท่านั้น
- เวลาผ่านไปรถคอกหมูน้อยลง
ในปัจจุบันรถโดยสารประจำทางหรือรถคอกหมูที่ยังให้บริการอยู่ แต่เหลือเพียงเส้นทางละ 2 คัน โดยเส้นทาง กงไกรลาศ - สุโขทัย มีรถของ รุ่งนภา กลิ่นลูกอินทร์ และป้าน้อย - ประเทือง เนียมหอม วิ่งสลับกันวิ่งตั้งแต่ 7 โมงเช้า ส่วนเส้นทางกงไกรลาศ - พิษณุโลก มีรถของ ลุงเล็ก บัญชา ฮุยเขียว กับรถของ น้าเทิง บันเทิง มั่นอ่ำ สลับกันวิ่งแค่ 2 วัน / สัปดาห์ เริ่มให้บริการตั้งแต่ 6 โมงเช้า รถโดยสารทั้ง 4 คันนี้เป็นรถของพี่น้องเครือญาติ สืบทอดกันมาพวกเขาบอกว่าคงจะเป็นคนขับรถคอกหมู่รุ่นสุดท้าย เพราะไม่มีผู้สานต่อ โดยสาเหตุที่ยังสู้ไม่เคยหยุดให้บริการเลย เพราะต้องรับผิดชอบผู้โดยสารที่ใช้บริการกันมานาน ทั้งเห็นใจคนที่ไม่มีรถ ผู้สูงอายุที่ไม่มีลูกหลานพาไปโรงพยาบาล และแม่ค้าที่จำเป็นต้องขนของจำนวนมาก
- ปรับตัวปรับใจให้อยู่รอดได้ โดยการรับจ้างขนของ
เพราะจำนวนเที่ยวรถไม่กี่เที่ยว ผู้โดยสารไม่กี่คน และส่วนใหญ่เป็นพ่อค้า แม่ค้า ผู้สูงอายุ ผู้ป่วย ซึ่งไม่มีรถยนต์ส่วนตัว ค่าโดยสารเที่ยวละ 20 บาท บางวันมีผู้โดยสารคนเดียว หากอาศัยเพียงค่าโดยสารคงอด จึงมีการรับฝากส่งของ มีค่าระวางสินค้า ชิ้นละ 20 บาท ขึ้นไป ทำให้มีรายได้ต่อเที่ยวหลายร้อยบาท / เที่ยว พอต่อลมหายใจได้ นอกจากนี้ยังต้องหารายได้เสริม โดยรุ่ง เปิดร้านขายผัดไทย - หอยทอด ส่วนป้าน้อย รับจ้างขูดมะพร้าว
- จากรถโดยสารเป็นรถรับ - ส่งนักเรียน
เจ้าของรถหมูคอกใน อ.กงไกรลาศ หลายคันเปลี่ยนไปให้บริการในรูปแบบอื่น ไม่ว่าจะเป็นบริการนักท่องเที่ยว หรือใช้เป็นรถรับ - ส่งนักเรียน เช่น สุทธิรักษ์ ทองชื่นตระกูล (เด้ง) ที่ใช้รถคอกหมูรับ - ส่งนักเรียนในพื้นที่ และนับว่าได้รับความนิยมและไว้วางใจ เนื่องจากเป็นรถที่ปลอดภัยเพราะไม่ได้ทำหน้าที่เป็นเพียงคนขับรถ แต่เป็นเสมือนญาติคอยดูแล และส่งข่าวสารระหว่างนักเรียนกับผู้ปกครองด้วย
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 5 กันยายน 2565 เวลา 17.30 - 18.00 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
วิถีรถคอกหมู อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย
- แม่น้ำยม ที่ตั้งของคนกงไกรลาศ
อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย เมืองเก่าริมแม่น้ำยมที่ยังมีร่องรอยของเมืองท่าค้าขายในอดีต มีอาคารไม้เก่าแก่ที่ยังมีผู้พักอาศัยหลงเหลืออยู่เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ที่ตั้งอำเภอเก่ามีลักษณะน้ำล้อมรอบ เรียกว่า "เกาะกง" มีผู้คนอาศัยอยู่ด้วยความคุ้นเคยและผูกพันสายน้ำแห่งนี้ แม้จะลำบากช่วงน้ำหลาก เพราะน้ำท่วมสูงถึงชั้นสองของบ้าน แต่สบายและสงบ ในฤดูอื่น ๆ ทั้งคนเกาะกงและหมู่บ้านอื่น ๆ ที่อยู่ริมแม่น้ำยม ได้พึ่งพาอาศัยน้ำจากแม่น้ำยมในการทำนาและหาปลา เช่น ลุงทองย้อย ผลมา ที่หาเลี้ยงครอบครัวด้วยการหาปลา ทั้งเพื่อกินและขาย บางส่วนนำไปทำปลาร้า ซึ่งปลาร้าของคนบ้านกง เป็นปลาร้าที่มีชื่อเสียง
- ยุครุ่งเรืองของรถคอกหมูกับคนบ้านกง
รถโดยสารประจำทางของคนบ้านกง เรียกว่า "รถคอกหมู" ลักษณะตัวถังที่เป็นไม้ ตกแต่งสีสันและลวดลาย ตามเส้นทางที่ให้บริการ คือ สายบ้านกง - พิษณุโลก สีเขียวเหลือง ส่วนสายบ้านกง สีสุโขทัย ฟ้าขาว ผู้คนที่บ้านกงยังมีความทรงจำที่แจ่มชัดเกี่ยวกับรถคอกหมู โดยเล่าถึงความคึกคัก เมื่อ 50 ปีก่อน ที่มีรถคอกหมูร่วมร้อยคัน ผลัดเปลี่ยนกันให้บริการตั้งแต่เช้ามืดถึงค่ำ ทุก ๆ 20 นาที มีรถสลับสับเปลี่ยนกันตามคิว ค่าโดยสารยุคแรก ๆ เที่ยวละ 2 บาท ขึ้นมา 5 บาท และปัจจุบันเที่ยวละ 20 บาท ผู้โดยสารมีทุกเพศ ทุกวัย ทุกอาชีพ ทั้งนักเรียน พ่อค้า แม่ค้า รถแน่นทุกเที่ยว แม้แต่หลังคายังไม่มีที่ว่าง ขนส่งทั้งคนและสินค้า เรียกว่าเป็นยุครุ่งเรืองของรถคอกหมู เพราะสมัยก่อนนั้นไม่มีรถประเภทอื่น ไม่มีรถยนต์ส่วนตัวมีเพียงรถโดยสารประจำทางเท่านั้น
- เวลาผ่านไปรถคอกหมูน้อยลง
ในปัจจุบันรถโดยสารประจำทางหรือรถคอกหมูที่ยังให้บริการอยู่ แต่เหลือเพียงเส้นทางละ 2 คัน โดยเส้นทาง กงไกรลาศ - สุโขทัย มีรถของ รุ่งนภา กลิ่นลูกอินทร์ และป้าน้อย - ประเทือง เนียมหอม วิ่งสลับกันวิ่งตั้งแต่ 7 โมงเช้า ส่วนเส้นทางกงไกรลาศ - พิษณุโลก มีรถของ ลุงเล็ก บัญชา ฮุยเขียว กับรถของ น้าเทิง บันเทิง มั่นอ่ำ สลับกันวิ่งแค่ 2 วัน / สัปดาห์ เริ่มให้บริการตั้งแต่ 6 โมงเช้า รถโดยสารทั้ง 4 คันนี้เป็นรถของพี่น้องเครือญาติ สืบทอดกันมาพวกเขาบอกว่าคงจะเป็นคนขับรถคอกหมู่รุ่นสุดท้าย เพราะไม่มีผู้สานต่อ โดยสาเหตุที่ยังสู้ไม่เคยหยุดให้บริการเลย เพราะต้องรับผิดชอบผู้โดยสารที่ใช้บริการกันมานาน ทั้งเห็นใจคนที่ไม่มีรถ ผู้สูงอายุที่ไม่มีลูกหลานพาไปโรงพยาบาล และแม่ค้าที่จำเป็นต้องขนของจำนวนมาก
- ปรับตัวปรับใจให้อยู่รอดได้ โดยการรับจ้างขนของ
เพราะจำนวนเที่ยวรถไม่กี่เที่ยว ผู้โดยสารไม่กี่คน และส่วนใหญ่เป็นพ่อค้า แม่ค้า ผู้สูงอายุ ผู้ป่วย ซึ่งไม่มีรถยนต์ส่วนตัว ค่าโดยสารเที่ยวละ 20 บาท บางวันมีผู้โดยสารคนเดียว หากอาศัยเพียงค่าโดยสารคงอด จึงมีการรับฝากส่งของ มีค่าระวางสินค้า ชิ้นละ 20 บาท ขึ้นไป ทำให้มีรายได้ต่อเที่ยวหลายร้อยบาท / เที่ยว พอต่อลมหายใจได้ นอกจากนี้ยังต้องหารายได้เสริม โดยรุ่ง เปิดร้านขายผัดไทย - หอยทอด ส่วนป้าน้อย รับจ้างขูดมะพร้าว
- จากรถโดยสารเป็นรถรับ - ส่งนักเรียน
เจ้าของรถหมูคอกใน อ.กงไกรลาศ หลายคันเปลี่ยนไปให้บริการในรูปแบบอื่น ไม่ว่าจะเป็นบริการนักท่องเที่ยว หรือใช้เป็นรถรับ - ส่งนักเรียน เช่น สุทธิรักษ์ ทองชื่นตระกูล (เด้ง) ที่ใช้รถคอกหมูรับ - ส่งนักเรียนในพื้นที่ และนับว่าได้รับความนิยมและไว้วางใจ เนื่องจากเป็นรถที่ปลอดภัยเพราะไม่ได้ทำหน้าที่เป็นเพียงคนขับรถ แต่เป็นเสมือนญาติคอยดูแล และส่งข่าวสารระหว่างนักเรียนกับผู้ปกครองด้วย
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 5 กันยายน 2565 เวลา 17.30 - 18.00 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
ซีรีส์วิถีคน
วิถีริมโขง อ.โขงเจียม จ.อุบลราชธานี
วิถีคนทำเกลือบ้านท่าสะอาด อ.เซกา จ.บึงกาฬ
วิถีหมู่บ้านนักขุดบ้านดอนดู่ ต.เขวา อ.เมือง จ.มหาสารคาม
วิถีรถคอกหมู อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย
วิถีหมู่บ้านปั้นครกและสาก จ.นครพนม - ยโสธร
วิถีคนเลี้ยงควายในทะเลน้อย อ.ระโนด จ.สงขลา และ อ.ควนขนุน จ.พัทลุง
วิถีคนเกาะเรียน อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา
วิถีคนตีผึ้งผา อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
วิถีคนม้ง บ้านแม่สาน้อย อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่
วิถีเกาะมุกด์ ต.เกาะลิบง อ.กันตัง จ.ตรัง
วิถีรถม้าลำปาง บ้านวังหม้อ อ.เมือง จ.ลำปาง
วิถีคนบ้านกอมูเดอ จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีคนทำหมี่พิมายและข้าวโป่ง จ.นครราชสีมา
วิถีเรืออีโปง จ.นครราชสีมา
วิถีทุเรียน บ้านบันนังกระแจะ อ.ธารโต จ.ยะลา
วิถีคนชายแดนใต้ บ้านทุ่งพลา ต.ทุ่งพลา อ.โคกโพธิ์ จ.ปัตตานี
วิถีริมคลอง จ.นนทบุรี
วิถีบุญวันสารทกูย บ้านตาโมม ต.สะกาด อ.สังขะ จ.สุรินทร์
วิถีคนบ้านทับทิมสยาม 05 ต.คลองไก่เถื่อน อ.คลองหาด จ.สระแก้ว
วิถีคนบ้านเวียงลอ จ.พะเยา
วิถีหน้าฝนคนเชียงของ อ.เชียงของ จ.เชียงราย
วิถีคนบ้านปากคลองอ้อมใหญ่ ต.เขาดิน อ.บางปะกง จ.ฉะเชิงเทรา
วิถีคนล้านนา ต.ท่าผา อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่
วิถีคนแม่สอด อ.แม่สอด จ.ตาก
วิถีความสุขในฤดูน้ำหลาก จ.สิงห์บุรี
วิถีคนแม่ตื่น อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ และ อ.แม่ระมาด จ.ตาก
วิถีหมู่บ้านนักหาบ จ.บุรีรัมย์
วิถีคนเสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา
วิถีคนโตนเลสาบ ประเทศกัมพูชา
วิถีคนคลองพระโขนง กรุงเทพมหานคร
ซีรีส์วิถีคน
วิถีริมโขง อ.โขงเจียม จ.อุบลราชธานี
วิถีคนทำเกลือบ้านท่าสะอาด อ.เซกา จ.บึงกาฬ
วิถีหมู่บ้านนักขุดบ้านดอนดู่ ต.เขวา อ.เมือง จ.มหาสารคาม
วิถีรถคอกหมู อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย
วิถีหมู่บ้านปั้นครกและสาก จ.นครพนม - ยโสธร
วิถีคนเลี้ยงควายในทะเลน้อย อ.ระโนด จ.สงขลา และ อ.ควนขนุน จ.พัทลุง
วิถีคนเกาะเรียน อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา
วิถีคนตีผึ้งผา อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
วิถีคนม้ง บ้านแม่สาน้อย อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่
วิถีเกาะมุกด์ ต.เกาะลิบง อ.กันตัง จ.ตรัง
วิถีรถม้าลำปาง บ้านวังหม้อ อ.เมือง จ.ลำปาง
วิถีคนบ้านกอมูเดอ จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีคนทำหมี่พิมายและข้าวโป่ง จ.นครราชสีมา
วิถีเรืออีโปง จ.นครราชสีมา
วิถีทุเรียน บ้านบันนังกระแจะ อ.ธารโต จ.ยะลา
วิถีคนชายแดนใต้ บ้านทุ่งพลา ต.ทุ่งพลา อ.โคกโพธิ์ จ.ปัตตานี
วิถีริมคลอง จ.นนทบุรี
วิถีบุญวันสารทกูย บ้านตาโมม ต.สะกาด อ.สังขะ จ.สุรินทร์
วิถีคนบ้านทับทิมสยาม 05 ต.คลองไก่เถื่อน อ.คลองหาด จ.สระแก้ว
วิถีคนบ้านเวียงลอ จ.พะเยา
วิถีหน้าฝนคนเชียงของ อ.เชียงของ จ.เชียงราย
วิถีคนบ้านปากคลองอ้อมใหญ่ ต.เขาดิน อ.บางปะกง จ.ฉะเชิงเทรา
วิถีคนล้านนา ต.ท่าผา อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่
วิถีคนแม่สอด อ.แม่สอด จ.ตาก
วิถีความสุขในฤดูน้ำหลาก จ.สิงห์บุรี
วิถีคนแม่ตื่น อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ และ อ.แม่ระมาด จ.ตาก
วิถีหมู่บ้านนักหาบ จ.บุรีรัมย์
วิถีคนเสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา
วิถีคนโตนเลสาบ ประเทศกัมพูชา
