จับตาโหวต “พิธา ลิ้มเจริญรัตน์” เป็นนายกฯ คนที่ 30 ปมประเด็นที่เป็นด่านหินอยู่ตอนนี้คือ จะทำอย่างไรให้ได้ 376 เสียง ซึ่งอยู่ที่ว่าจะมี ส.ว. โหวตให้ว่าที่นายกคนใหม่ จำนวนเท่าใด 

ตามบทเฉพาะกาลในรัฐธรรมนูญ 60 (มาตรา 272) บัญญัติให้ การพิจารณาให้ความเห็นชอบนายกรัฐมตรีให้กระทำในที่ประชมร่วมกันของรัฐสภา (ส.ส. และ ส.ว. ประชุมร่วมกัน) และต้องมีคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้ง 2 สภา หรือ 376 เสียงโดยปีนี้จะเป็นปีสุดท้ายที่ ส.ว.มีสิทธิเลือกนายกรัฐมนตรี

กล่าวคือ การเลือกนายกรัฐมนตรีคนที่ 30 ที่กำลังจะเกิดขึ้น ตัวแทนสภาทั้ง ส.ส. และ ส.ว. ซึ่งประกอบไปด้วย ส.ส. 500 คนที่มาจาก ส.ส.เขต 400 เสียง และ ส.ส.บัญชีรายชื่อ 100 เสียง และ ส.ว.อีก 250 เสียง จะเป็นผู้ลงคะแนนให้ความเห็นชอบผู้ที่จะมาเป็นนายกฯ ตามรายชื่อแคนดิเดตของแต่ละพรรคการเมืองที่เสนอชื่อเข้ามา

ขั้นตอนการเลือก นายกรัฐมนตรี คนที่ 30

1. ส.ส. เสนอชื่อบุคคลเป็นนายกรัฐมนตรี จากบัญชีรายชื่อแคนดิเดตของพรรคที่มีจำนวน ส.ส. ตั้งแต่ 25 คนขึ้นไป

กรณีนี้หากดูจากผลการเลือกตั้ง ส.ส.ที่ผ่านมาแคนดิเดตนายกฯ ในบัญชีของพรรคต่าง ๆ ที่ยังมีสิทธิได้รับการเสนอชื่อเป็นนายกรัฐมนตรีมีทั้งหมด 8 คน จาก 5 พรรคการเมือง คือ

พรรคก้าวไกล 1 คน
พรรคเพื่อไทย 3 คน
พรรคภูมิใจไทย 1 คน
พรรคพลังประชารัฐ 1 คน
พรรครวมไทยสร้างชาติ 1 คน

2. การเสนอชื่อต้องมี ส.ส.รับรองไม่น้อยกว่า 1 ใน 10 ของจำนวน ส.ส. ทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ โดยสามารถเสนอชื่อให้เลือกได้มากกว่า 1 คน

3. การเลือกนายกรัฐมนตรีให้กระทำเป็นการเปิดเผย โดยเลขาธิการจะเรียกชื่อสมาชิก ส.ส. และ ส.ว. ตามลำดับอักษรเป็นรายบุคคล และให้ออกเสียงโดยการกล่าวชื่อบุคคลที่เห็นชอบ

4. ส.ส. 500 เสียง ส.ว.250 เสียง รวมกัน 750 เสียง ผู้ที่ได้คะแนน 376 เสียงขึ้นไป จะได้ดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรี

5. หากลงคะแนนแล้วไม่มีใครได้คะแนนเกินกึ่งหนึ่งก็จะวนโหวตต่อไปจนกว่าจะมีผู้ได้คะแนนมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่

จากข้อมูลข้างต้นมีประเด็นที่น่าสนใจ ก็คือ กรณีพรรคก้าวไกลในฐานะแกนนำจัดตั้งรัฐบาลนั้น ในการแถลงข่าวจับมือกับ 8 พรรคร่วมจัดตั้งรัฐบาล ซึ่งประกอบด้วย พรรคก้าวไกล พรรคเพื่อไทย พรรคประชาชาติ พรรคเสรีรวมไทย พรรคเพื่อไทรวมพลัง พรรคเป็นธรรม และพรรคพลังสังคมใหม่ สามารถรวมเสียงได้ 312 เสียง

หมายความว่า นายพิธา ลิ้มเจริญรัตน์ หัวหน้าพรรคก้าวไกล ในฐานะแคนดิเดตนายกฯ ต้องได้เสียงสนับสนุนจาก ส.ว. อีกอย่างน้อย 63 เสียง จึงจะได้นั่งเก้าอี้นายกฯ 

ต้องจับตาดูว่า ในการคัดเลือกนายกรัฐมนตรีรอบนี้จะมีใครเสนอชื่อแคนดิเดตนายกรัฐมนตรีคนอื่นแข่งกับนายพิธา ลิ้มเจริญรัตน์ หัวหน้าพรรคก้าวไกลหรือไม่ ซึ่งหากมีการเสนอชื่อเข้าแข่งขันทั้ง ส.ส. และส.ว.ก็มีสิทธิที่จะโหวตให้กับใครคนใดคนหนึ่งก็ได้ ใครที่ได้คะแนน 376 ก่อน คือ ผู้ชนะ

ที่น่าสนใจในรัฐธรรมนูญ 2560 ฉบับปัจจุบันไม่ได้กำหนดกรอบเวลาในการเลือกนายกรัฐมนตรีไว้อย่างชัดเจน ดังนั้น ระหว่างการเลือกนายกฯ คนใหม่หากยังไม่ได้และไม่มีกรอบเวลากำหนดไว้ซึ่งอาจกินเวลาเป็น สัปดาห์ เป็นเดือน หลายเดือน ผู้ที่จะยังคงทำหน้าที่บริหารประเทศต่อไป ก็คือ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา

เช็คเสียงก่อนโหวต

• ขั้ว 8 พรรคร่วม  มีอยู่ 312 เสียง

พรรคก้าวไกล 151
พรรคเพื่อไทย 141
พรรคประชาชาติ 9
พรรคไทยสร้างไทย 6
พรรคเพื่อไทรวมพลัง 2
พรรคเป็นธรรม 1
พรรคเสรีรวมไทย 1
พรรคพลังสังคมใหม่ 1

ใน 312 เสียง อาจต้องตัด ประธานสภาที่อาจจะต้องงดออกเสียง เพื่อแสดงความเป็นกลางทางการเมืองหรือไม่
หากประธานรัฐสภา "งด" จะทำให้ เสียงรัฐบาลลดเหลือ 311 เสียง ก็จะต้องไปหาเสียงเพิ่มอีกจาก ส.ว. เดิม 64 ก็ต้องได้ 65 เสียง

• ขั้วรัฐบาลเดิม 188 เสียง
พรรคภูมิใจไทย 71 เสียง
พรรคพลังประชารัฐ 40 เสียง
พรรครวมไทยสร้างชาติ 36 เสียง
พรรคประชาธิปัตย์ 25เสียง
พรรคชาติไทยพัฒนา 10 เสียง
พรรคชาติพัฒนากล้า 2 เสียง
พรรคประชาธิปไตยใหม่ พรรคใหม่ พรรคท้องที่ไทย และพรรคครูไทยเพื่อประชาชน พรรคละ 1 เสียง
ซึ่งประกาศไม่โหวตให้ "พิธา" เป็นนายกรัฐมนตรี ทั้งในรูปแบบการโหวตไม่เห็นด้วย และงดออกเสียง

ทั้งนี้ มีความเป็นไปได้สูงที่ 90 % ที่ว่า ส.ว. จะงดออกเสียง
10 คน หรือ 5 % ประมาณ 10 คน โหวตเห็นชอบ
10 คน หรือ 5 % ประมาณ 10 คน โหวตไม่เห็นชอบ
ส่วน ผู้บัญชาการเหล่าทัพที่เป็น ส.ว. โดยตำแหน่ง ไม่มา "ลาประชุม" ซึ่งกลุ่มนี้ แนวโน้มน่าจะงดออกเสียงอยู่แล้ว