“หมาป่า” อาจกลายเป็น “สุนัข” ได้ภายในเพียง 8,000 ปีเท่านั้น ! แม้การเปลี่ยนร่างหมาป่าที่ไม่เชื่องให้กลายเป็นสุนัขเชื่อง ต้องใช้เวลาและการทดลองทางพันธุกรรมอย่างจริงจัง แต่การวิจัยใหม่ซึ่งเผยแพร่ในวารสาร Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences เผยให้เห็นว่ากระบวนการดังกล่าวอาจง่ายกว่าที่คิด โดยไม่ต้องคำนึงถึงปัจจัยด้านเวลาตามที่ผู้เขียนการศึกษาวิจัยระบุ หมาป่าในสมัยโบราณปรารถนาประโยชน์จากการมีเพื่อนเป็นมนุษย์ จึงน่าจะมีเวลาที่จะเลี้ยงตัวเอง (หมาป่า) ให้เชื่องได้ ซึ่งโดยพื้นฐานแล้วหมาป่าจะกลายเป็นสุนัขผ่านการคัดเลือกโดยธรรมชาติ แทบไม่มีการแทรกแซงจากมนุษย์เลย
เชื่อกันว่า “สุนัข” ถือกำเนิดจากบรรพบุรุษในช่วงเวลาประมาณ 15,000 ปีเท่านั้น ซึ่งถือว่าเร็วมากสำหรับการเกิดสปีชีส์ใหม่ ซึ่งสปีชีส์ใหม่ทั้งหมดถือกำเนิดจากสปีชีส์เดิม ดังนั้น ความเห็นที่เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปก็คือ กระบวนการเกิดสปีชีส์ใหม่นั้นเร่งขึ้นด้วยการคัดเลือกโดยเทียม ซึ่งก็คือ “มนุษย์” ผสมพันธุ์ “หมาป่า” ที่เชื่องที่สุดเข้าด้วยกันโดยตั้งใจ เพื่อผสมพันธุ์ให้ได้ “สุนัข” เป็นมิตรเร็วที่สุด
แต่ก็มีแนวคิดที่ขัดแย้งกันระบุว่า หมาป่าที่เชื่องตามธรรมชาติบางตัวอาจเริ่มวนเวียนอยู่รอบ ๆ พื้นที่ตั้งแคมป์ของมนุษย์โดยสมัครใจ เพื่อหวังหาเศษอาหารกิน ทฤษฎีนี้ซึ่งเรียกว่า “สมมุติฐานเกี่ยวกับการทำสัตว์ให้เชื่องในยุคแรก” (proto-domestication hypothesis) ซึ่งตั้งสมมุติฐานว่าหมาป่าที่ซุ่มอยู่เหล่านี้จะถูกแยกออกจากหมาป่าที่มนุษย์ไม่ยอมรับตามธรรมชาติ ด้วยเหตุนี้จึงอาจผสมพันธุ์กันเองในที่สุด
อย่างไรก็ตาม หากไม่มีการแทรกแซงจากมนุษย์ ก็ไม่เป็นที่แน่ชัดว่า “หมาป่า” ที่เป็นมิตรเหล่านี้จะสามารถผสมพันธุ์ตัวเองเป็น “สายพันธุ์ใหม่” โดยธรรมชาติได้ภายในเวลาไม่ถึง 15,000 ปีหรือไม่ ซึ่งเป็นสาเหตุที่สมมุติฐานการนำหมาป่ามาเลี้ยงในบ้านในยุคแรก จึงไม่ค่อยได้รับการยอมรับเท่าที่ควร
เพื่อตรวจสอบว่าแนวคิดดังกล่าว ผู้ทำการศึกษานี้จึงได้ใช้แบบจำลองทางคณิตศาสตร์เพื่อจำลองการพัฒนาเชิงวิวัฒนาการของหมาป่าภายใต้สถานการณ์ต่าง ๆ เช่น ใช้การจำลองหมาป่าที่เชื่องจะผสมพันธุ์กับหมาป่าที่เชื่องตัวอื่น ๆ ตามธรรมชาติ ไปจนถึงการจำลองที่หมาป่ายังคงผสมพันธุ์กับสมาชิกฝูงที่ไม่เต็มใจที่จะอยู่รอบ ๆ กองไฟของมนุษย์เพื่อขอเศษอาหาร
ผลการใช้แบบจำลองฯ พบว่า โดยรวมแล้วการเกิดสปีชีส์ใหม่เกิดขึ้นภายใน 15,000 ปี ใน 74.2% ของแบบจำลองที่มีการเลือกคู่ผสมพันธุ์กับหมาป่าสายพันธุ์อื่น นอกจากนี้ โดยเฉลี่ยแล้ว “หมาป่า” เหล่านี้จะใช้เวลาเพียง 8,030 ปี ในการกลายร่างเป็น “สุนัข” โดยเพียงแค่เดินไปมาอยู่รอบ ๆ มนุษย์ แล้วผสมพันธุ์กับหมาป่าตัวอื่นที่ทำแบบเดียวกัน
แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ทีมวิจัยเผยว่า ยังไม่สามารถพิสูจน์หรือหักล้างสาเหตุของการเลี้ยงหมาป่าในยุคแรกได้ เนื่องจากยังคงมีความเป็นไปได้ที่การคัดเลือกโดยเทียม (มนุษย์ผสมพันธุ์หมาป่าที่เชื่องที่สุดเข้าด้วยกันโดยตั้งใจ เพื่อให้ได้สุนัขที่เป็นมิตร) อาจเป็นตัวขับเคลื่อนกระบวนการนี้เช่นกัน แต่ถึงอย่างนั้นทีมวิจัยก็ยังมั่นใจว่า หมาป่ามีเวลาเพียงพอ (ใช้เวลาประมาณ 8,030 ปี) ที่จะเปลี่ยนตัวเองเป็น “สุนัข” ได้ด้วยตัวเองอย่างแน่นอน
อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS
แหล่งข้อมูลอ้างอิง : royalsocietypublishing, iflscience
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech
