สำหรับทาสแมว การพบเห็นแสงที่ออกมาจากดวงตาของแมวในเวลากลางคืนแทบจะเป็นเรื่องปกติที่พบเจอได้บ่อย แต่เคยสงสัยไหมว่าแล้วแท้จริงแล้ว แสงสะท้อนที่ออกมาจากดวงตาของแมวนั้นคืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร แล้วมันส่งผลเสียอะไรกับสุขภาพเจ้าเหมียวหรือไม่

เมื่อตกกลางดึก ทาสแมวหลาย ๆ คนอาจจะเปิดประตูห้องร้องเหมียว ๆ เรียกนายเหนือหัวเข้ามานอนในห้องนอนด้วย เมื่อเจ้าเหมียววิ่งเข้ามาจากความมืด นอกจากเสียงกระพรวนและฝีเท้า ก็คงหนีไม่พ้นแสงวาบที่สะท้อนออกมาจากดวงตาของเจ้าแมวที่ทาสทั้งหลายมักเห็นจนชินตา

ภาพถ่ายดวงตาแมวสะท้อนแสงออกมาเป็นสีส้มเกิดจากอวัยวะช่วยสะท้อนแสงในดวงตาของแมว ภาพถ่ายโดย James St. John

ตามปกติแล้วแมวเป็นสัตว์ที่หากินในเวลากลางคืน ดวงตาของมันมีรูม่านตาที่สามารถขยายได้กว้างมากเพื่อที่จะเพิ่มปริมาณแสงที่เข้าสู่ดวงตาสำหรับการใช้ชีวิตกลางคืน แสงที่ส่องเข้ามาในดวงตาได้มากก็เป็นจุดที่ทำให้แสงมีโอกาสสะท้อนกลับออกมาได้มากเช่นเดียวกัน ในบางโอกาส องศาของแสงที่พอดี เราจะเห็นแสงที่สะท้อนออกมาจากข้างในดวงตาของแมว และเห็นเป็นแสงวาบออกมาจากดวงตาของแมวได้

เหตุการณ์นี้สามารถเกิดขึ้นกับมนุษย์ได้เช่นเดียวกัน มักเกิดขึ้นได้บ่อยเมื่อเราถ่ายภาพในเวลากลางคืนและยิงไฟแฟลชไปยังตัวบุคคล แสงจากไฟแฟลชอาจจะเข้าไปในดวงตาของมนุษย์และสะท้อนกลับมายังเลนส์ของกล้องได้อย่างพอดิบพอดีเกิดเป็นภาพบุคคลที่มีดวงตาสีแดงเกิดขึ้น ซึ่งการเกิดขึ้นของดวงตาสีแดงในมนุษย์ก็เกิดข้นจากหลักการเดียวกับแสงที่สะท้อนกลับมาจากดวงตาของแมว และสามารถแก้ไขได้ด้วยการใช้โปรแกรมแฟลชลบตาแดง

แต่ที่น่าสังเกตคือทำไมแสงที่สะท้อนจากดวงตาของคนมีสีแดง แต่ดวงตาของแมวกลับมีสีเหลืองหรือเขียว

ภาพถ่ายแมวในเวลากลางคืน ดวงตาของแมวจะเบิกกว้างและสะท้อนแสงออกมาให้เห็น ภาพถ่ายโดย James St. John

ที่เป็นเช่นนั้นเพราะภายในดวงตาของแมว มีอวัยวะชื่อว่า Tapetum lucidum อยู่ที่เรตินา มีหน้าที่ในการสะท้อนกลับแสงส่วนเกินที่ไม่ได้ถูกดูดซับโดยเรตินาให้สะท้อนไปยังเรตินาส่วนอื่น ๆ เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์จากแสงที่เหลือนั้นได้สูงที่สุด แต่มีข้อเสียคือ ขอบของวัตถุจะเบลอ ซึ่งอวัยวะนี้พบได้ในสัตว์มีกระดูกสันหลังหลายชนิด

สัตว์นักล่าในเวลากลางคืนหลายชนิดมีอวัยวะนี้ ซึ่งช่วยทำให้มันเพิ่มโอกาสในการล่าเหยื่อสำเร็จมากขึ้นจากการที่สามารถใช้ประโยชน์จากแสงสะท้อนภายในดวงตาของมัน และอวัยวะนี้เองที่ทำให้แสงที่สะท้อนออกมาจากดวงตาของแมวมีสีเหลืองหรือสีเขียว

ภาพถ่ายกวางหางขาวในช่วงเวลากลางคืน ก็เห็นแสงสะท้อนออกมาจากดวงตาของกวางได้เหมือนกันกับแมว ภาพถ่ายโดย James St. John

ส่วนที่ดวงตาของมนุษย์มีแสงสะท้อนกลับมาเป็นสีแดงเพราะว่ามนุษย์มีอวัยวะ Tapetum lucidum ค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับสัตว์ชนิดอื่น แสงที่สะท้อนจากดวงตาของมนุษย์จึงเกิดจากแสงสะท้อนกับเส้นเลือดในดวงตาและสะท้อนออกมาเป็นสีแดงเหมือนกับเลือด

แสงที่สะท้อนกลับจากดวงตานั้นไม่ได้เป็นอันตรายกับดวงตาของแมวและมนุษย์ เจ้าของดวงตาเองก็ไม่ทราบด้วยว่าดวงตาของตนนั้นมีแสงสะท้อน เหตุการณ์นี้เป็นเหตุการณ์ปกติที่เกิดได้ทั่วไปในเวลากลางคืน เมื่อดวงตาของสัตว์ต่าง ๆ เปิดรูม่านตารับแสงมากขึ้นสำหรับการมองเห็นในพื้นที่แสงน้อยและเวลากลางคืน

ดังนั้นมุกที่หลาย ๆ คนชอบเล่นว่าทาสแมวเวลาเห็นแมวในเวลากลางคืนจะเห็นดวงตาของมันจึงเป็นเพียงปรากฏการณ์ทางแสงปรากฏการณ์หนึ่งและไม่ได้อันตรายกับน้องแมวและมนุษย์แต่อย่างใด

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

แสงที่ออกมาจากดวงตาของ “แมว” เวลากลางคืนคืออะไร ?