วิเคราะห์ 3 เปลี่ยน "นายกฯ-ครม.-คนคุมรัฐบาล"

ในวันพรุ่งนี้ (16 ส.ค.2567) เวลา 10.00 น. สภาผู้แทนราษฎรจะประชุมโหวตนายกรัฐมนตรี หากไม่พลิกล็อก 11 พรรคร่วมรัฐบาลเดิม มีเอกภาพและเอกฉันท์ "แพทองธาร ชินวัตร" แคนดิเดตจากพรรคเพื่อไทย จะเป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 31

ธงของ "จุดเปลี่ยนทางการเมือง" คือ นายกฯ คนใหม่, ครม.ชุดใหม่ และผู้นำศูนย์รวมอำนาจทางการเมือง ที่ครั้งนี้อาจไม่ใช่ "ทักษิณ ชินวัตร" ซะทีเดียว เพราะคนที่คุมเสถียรภาพเสียงในพรรคร่วมรัฐบาล อาจเป็นคนอื่นที่เกี่ยวข้องกับภูมิใจไทยโดยตรง

เมื่อไล่เรียงไทม์ไลน์ตั้งแต่เมื่อคืนนี้ (14 ส.ค.) "เพื่อไทย" เตรียมเสนอชื่อ "ชัยเกษม นิติสิริ" โดยช่วงเช้าถึงเที่ยง ทุกพรรคเรียกประชุมกำหนดท่าทีและแถลงจุดยืน แต่ก็ยังไม่มีคำยืนยันชื่อที่แน่ชัด เป็นเพียงการตอบคำถามสื่อลักษณะบ่ายเบี่ยง เมื่อจนมุมก็ตอบเพียง "ไม่ทราบ" เพราะอาจล็อกชื่อ "แพทองธาร" ไว้แล้ว

ท่าทีไม่ต่างจากตอนที่ "เพื่อไทยจับมือก้าวไกล" จัดตั้งรัฐบาล "คำพูด" ของแกนนำแต่ละพรรค เหมือนกันแบบแทบจะถอด "เวิร์ดดิง"

คนแรก "อนุทิน ชาญวีรกูล" หัวหน้าพรรคภูมิใจไทย สนับสนุนแคนดิเดตนายกฯ ของพรรคเพื่อไทย และยืนยันไม่สนับสนุนพรรค และคนที่มีนโยบายแก้ ม.112 ไม่ต่างจาก "สันติ พร้อมพัฒน์" แกนนำพรรคพลังประชารัฐ หลังบอกว่าหัวหน้าพรรคฯ มอบหมายให้แถลง ก็ย้ำว่า สนับสนุนแคนดิเดตนายกฯ พรรคเพื่อไทย ยึดมั่นประชาธิปไตย และไม่แตะต้อง ม.112

เช่นเดียวกับ "พีระพันธุ์ สาลีรัฐวิพากษ์" หัวหน้าพรรครวมไทยสร้างชาติ มีมติสนับสนุนแคนดิเดตนายกฯ พรรคเพื่อไทย ไม่เกี่ยวข้องกับการแก้ ม.112 และนโยบายต้องเกิดประโยชน์

ตามดีลในทางการเมืองพูดกันว่า "ธง" ของจุดเปลี่ยนทางการเมือง คือ เปลี่ยนนายกรัฐมนตรี หากพรรคเพื่อไทยไม่เสนอชื่อ "แพทองธาร" เรื่องไม่จบ ต้องมี "พลิก" กันอีกรอบ ด้วยเจตนาว่าหาก "แพทองธาร" จากพรรคเพื่อไทย จะเดินหน้า "ดิจิทัลวอลเล็ต" ก็ต้องรับผิดชอบโดยตรง

หากไม่ใช่ชื่อ "แพทองธาร" อาจเป็น "อนุทิน" หรือไปถึง "พีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค" จากพรรครวมไทยสร้างชาติ เพื่อเดินหน้าล้มโครงการดิจิทัลวอลเล็ต ซึ่งไม่ใช่เรื่องยากสำหรับพีระพันธุ์ที่มาจากขั้วอนุรักษ์นิยม ส่วนภูมิใจอาจขับเคลื่อนข้างหลัง ด้วยทิศทางการเมืองแบบสายกลาง ไม่เลือกข้าง ไม่สร้างศัตรู

"ล้มดิจิทัล" ไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะมีผู้ลงทะเบียนแล้ว 30 ล้านคน แต่ถ้าต้องล้มไปด้วยเงื่อนไขของกฎหมายก็น่าจะไม่ยากเกินศักยภาพที่นักการเมืองจะหาเหตุผลมาอ้างอิง วันนี้จับสัญญาณจากวงประชุม ครม.ซึ่งนำโดยภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกฯ ที่ปฏิบัติหน้าที่แทนนายกรัฐมนตรี

"วิษณุ เครืองาม" อดีตที่ปรึกษาของนายกฯ ตอบคำถามดิจิทัลวอลเล็ตเป็นนโยบายเร่งด่วนหรือไม่ ว่า ยังมีรายละเอียดอีกมากที่ยังทำไม่สำเร็จ คงต้องรอรัฐบาลหน้า

"พิชัย ชุณหวชิร" รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เจ้าของโครงการยังไม่ยืนยัน แถมรายงานจากห้องประชุมยังบอกให้ "รอก่อน" หรือ "ควรยกเลิก" ขณะที่ "ปกรณ์ นิลประพันธุ์" เลขาคณะกรรมการกฤษฎีกา ตอบเพียงสั้น ๆ ว่า โดยหลักแล้ว "ควรหยุด"

ยังไม่ชัดเจนสำหรับโครงการนี้ อีกทางหนึ่งอาจเปลี่ยนรูปแบบ "จ่ายตรง" เป็นเงินสด แทน "วอลเล็ต" แต่ต้องจ่ายเป็นจำนวนเงินน้อยกว่าเดิม และแบ่งจ่าย 3-4 ครั้ง รวมทั้งปรับลดกลุ่มเป้าหมาย ไม่เช่นนั้นแล้วเรื่องอาจลุกลามใหญ่ เกี่ยวพันกับการกระทำผิดกฎหมายการเงินการคลัง เพราะถ้าไม่ปรับ "แพทองธาร" อาจมีคดีติดตัว ไม่ต่างจาก "ทักษิณ" ผู้เป็นพ่อ ที่มีคดีติดตัวและจ่อถูกฟ้องเพิ่ม กลายเป็น "ยาแรง" ทางการเมือง