"ขยะอิเล็กทรอนิกส์" แก้ไม่ได้ถ้ารัฐไม่ใส่ใจ-จัดการจริงจัง

“ไทยพีบีเอส” นำเสนอข่าว “ขยะอิเล็กทรอนิกส์” ของเสียจากเทคโนโลยี ที่ปัจจุบันยังไม่มีกฎหมายควบคุมโดยเฉพาะ หลายฝ่ายเร่งขับเคลื่อนให้เกิดการแก้ปัญหาอย่างเป็นรูปธรรม

วันนี้ (30 ส.ค.2562) "ขยะอิเล็กทรอนิกส์" เป็นปัญหาสิ่งแวดล้อม หลายประเทศกำลังประสบปัญหาในการจำกัด เพราะต้นทุนที่สูง จึงมีการส่งขยะออกนอกประเทศ ไปยังประเทศที่กำลังพัฒนา หรือ ประเทศที่ยังไม่มีกฎหมายควบคุม "ขยะอิเล็กทรอนิกส์" อย่างจริงจัง ทำให้หลายประเทศที่ถูกลักลอบนำเข้าขยะอิเล็กทรอนิกส์ ต้องหามาตรการป้องกัน

ขยะเหล่านี้ ก่อให้เกิดอันตรายต่อสภาพแวดล้อม และสุขภาพของประชาชนในระยะยาว โดยเฉพาะชิ้นส่วนที่ประกอบอยู่ในคอมพิวเตอร์ เช่น สารตะกั่ว จากแบตเตอรี่ แผ่นวงจร ส่วนในโทรศัพท์เคลื่อนที่จะมีสารอันตราย เช่น นิกเกิล แคดเมียม สังกะสี ทองแดง สารเหล่านี้ หากไม่ได้รับการจัดการที่เหมาะสม เช่น การกำจัดด้วยวิธีการเผา หรือ ฝัง สารพิษที่อยู่ในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เหล่านั้น อาจรั่วไหลสู่สิ่งแวดล้อม

การกำจัดด้วยวิธีฝั่งกลบ อาจเกิดการรั่วไหลของสารพิษและตกค้างในแหล่งน้ำ ผิวดิน และแหล่งน้ำใต้ดิน ส่งผลกระทบต่อคุณภาพอากาศหากมีการเผาทำลาย ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว รวมไปถึงส่งผลกระทบต่อสุขภาพของคน

ประเทศไทยมีการร่างกฎหมายเพื่อควบคุมดูแลขยะอิเล็กทรอนิกส์ มาตั้งแต่ปี 2547 แต่จนถึงปัจจุบัน ก็ยังไม่มีกฎหมายที่ควบคุมดูแลเรื่องนี้

ล่าสุด กระทรวงพาณิชย์ อยู่ระหว่างเตรียมออกประกาศกระทรวง เรื่อง กำหนดให้ขยะอิเล็กทรอนิกส์เป็นสินค้าที่ต้องห้ามในการนำเข้ามาในราชอาณาจักร พ.ศ.... เพื่อห้ามนำเข้าขยะอิเล็กทรอนิกส์ประเภทเศษชิ้นส่วนอุปกรณ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ จำนวน 428 รายการ ครอบคลุมชิ้นส่วนอุปกรณ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์หรือเศษ (ไม่รวมเศษจากเครื่องกำเนิดไฟฟ้า) ที่มีส่วนประกอบ ได้แก่ ตัวเก็บประจุไฟฟ้า และแบตเตอรี่อื่นๆ สวิตช์ที่มีปรอทเป็นองค์ประกอบในการทำงาน เศษแก้วจากหลอดรังสีแคโทด และแอกติเวเต็ดกลาสอื่นๆ ตัวเก็บประจุไฟฟ้าที่มีสารพีซีบี หรือที่ปนเปื้อนด้วยแคดเมียม ปรอท ตะกั่ว โพลีคลอริเนทเต็ดไบฟีนิล

ขณะที่ นายสุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ รมว.อุตสาหกรรม ยืนยันว่า จะเพิ่มความเข้มข้นในการแก้ปัญหาขยะพิษ ถือเป็นหนึ่งในแผนนโยบายของกระทรวงอุตสาหกรรมที่จะเห็น ภายในระยะเวลา 100 วัน พร้อมประสานกรมศุลกากรป้องกันการนำเข้าขยะพิษ

ข้อมูลกรมโรงงานอุตสาหกรรม พบว่า ในปี 2561 ประเทศไทยนำเข้าขยะอิเล็กทรอนิกส์ประมาณ 38.32 ล้านตัน ลดลงจากปี 2560 ประมาณ 28% และส่งออก 5.93 ล้านตัน ลดลงจากปี 2560 ประมาณ 21%

ทั้งนี้ ไทยพีบีเอสได้นำเสนอปัญหาขยะอิเล็กทรอนิกส์เป็นประเด็นสำคัญ โดยในเว็บไซต์ข่าวไทยพีบีเอส ได้จัดทำเป็นประเด็นสำคัญในคอลัมน์ ไทยพีบีเอส โฟกัสหัวข้อ "ไทยแลนด์แดนขยะ" เพื่อนำเสนอข่าวในประเด็นขยะอิเล็กทรอนิกส์ มาโดยตลอด ในหลากหลายมิติปัญหา รวมถึงแนวทางแก้ไข ทั้งจากภาครัฐและเอกชน รวมถึงความรวมมือของประชาชน ในการหาทางออกร่วมกัน ตั้งแต่ปี 2558-2562

นอกจากนี้ ประชาชนในพื้นที่ยังได้เกิดความตระหนัก และมีส่วนร่วมในการตรวจสอบเชิงพื้นที่ และแจ้งเบาะแส อย่างกรณี พบชิ้นส่วนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ และขยะอุตสาหกรรม น้ำหนักกว่า 300 ตัน ถูกนำมากองไว้รอการคัดแยกในพื้นที่เกือบ 20 ไร่ เขตป่าอนุรักษ์โซนซี ท้ายหมู่บ้านหนองแก ต.ตาหลังใน อ.วังน้ำเย็น จ.สระแก้ว ทำให้เกิดการขยายผล ไปสู่โรงงานต้นตอ ผลิตขยะอิเล็กทรอนิกส์

โดยมีลิงก์ข่าวที่นำเสนอมาแล้ว ดังนี้

รายงานพิเศษ ชุด เบรกขยะพิษเข้าไทย

เคลียร์ขยะพิษ-พลาสติกตกค้างกว่า 2 แสนตัน หยุด! นำเข้าเพิ่ม

"มือถือ" ซ่อนสารพิษ

ชง คสช.ยกเลิกโรงงานรีไซเคิล ตัดวงจรขยะพิษ

รายงานพิเศษชุด หยุด! ขยะพิษไฮเทค ขยะพลาสติก

พักใบอนุญาต 5 บริษัท นำเข้า "ขยะพิษ"

"ศุลกากร" ส่งคืนขยะพิษ 40 ตู้คอนเทนเนอร์กลับประเทศต้นทาง

ปลดล็อกผังเมือง ผุดโรงงานขยะพิษ

ลุ้น "1 แสน" รายชื่อ ดึง "ห้าง-ร้านดัง" คิดค่าถุงพลาสติก

รายงานพิเศษ ชุด ขยะพิษไฮเทค ทะลักไทย

พบพิรุธเจ้าหน้าที่รัฐเอี่ยวค้า "ขยะพิษ" ข้ามชาติ